بر اساس گزارش اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، حوزه‌هایی مانند عرضه کالا و مواد غذایی، عرضه لوازم دیجیتال، مشاوره پزشکی، ویدئو و رسانه، خرید آنلاین بلیت و رویداد آنلاین با افزایش حجم سفارش‌ها روبه‌رو بودند و توانستند در این ایام به مردم خدمت‌رسانی کنند. اما کسب‌وکارهای حوزه‌های خدماتی، گردشگری، تاکسی آنلاین، تبلیغات آنلاین، مسکن و سفارش آنلاین غذا با کاهش چشمگیری از حجم سفارشات روبه‌رو بودند که بسیاری از آنها را مجاب به تعدیل نیرو یا در بعضی از شهرها، تعطیلی کسب‌وکارشان کرد.
با شیوع ویروس کرونا بسیاری از مردم، خانه‌نشین و بسیاری از کسب‌وکارها موقتاً تعطیل شدند. در واقع هر جا که آدم باشد، ویروس هم هست، بنابراین در بسیاری از کشورها تصمیم گرفته شد کسب و کارهایی که فعالیت آنها موجب ازدحام مردم می‌شود یا استمرار آنها باعث تماس بین افراد می‌شود، برای حفظ سلامت و بهداشت جامعه ساعت‌های کاری خود را کاهش داده یا تا عادی شدن شرایط، موقتاً تعطیل شوند.
تعطیلی فروشگاه‌ها، مغازه‌ها و مراکز خرید، با این که موجب کاهش تقاضا در برخی بخش‌ها شد، نتوانست تقاضا برای بخش عمده‌ای از کالاها و خدمات را به صفر برساند. افراد زیادی برای برطرف کردن نیازهای روزانه خود و خرید انواع کالا و خدمات، به سراغ کسب و کارهای آنلاین و سرویس‌هایی رفتند که بر بستر اینترنت فعالیت می‌کنند.
در همین زمان و در حالی که برخی افراد درباره استفاده از خدمات تحویل در محل در شرایط همه‌گیری ویروس به بحث و تبادل نظر می‌پرداختند، حجم سفارش کسب‌وکارهای آنلاین، تغییرات قابل توجهی را تجربه می‌کرد. در واقع برخی افراد با مطرح کردن مسائلی مانند اینکه ماندن در خانه و رفع نیازهای ضروری با استفاده از خدمات تحویل در محل و تأثیر آن بر سلامت کارکنان این بخش، مباحث جدیدی را در زمینه اخلاق کسب‌وکار مطرح کردند.
مشتری‌ها آنلاین‌تر شدند
با این حال، ماه‌هایی که پشت سر گذاشتیم، موجب تغییر در رفتار مشتریان و کسب‌وکارها در بستر اینترنت شد. اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، آمارهای قابل توجهی از این تغییرات را ارائه داده است. در گزارش این اتحادیه با اشاره به تأثیر قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی بر انواع کسب‌وکارها به افزایش استقبال و اعتماد مردم نسبت به کسب‌وکارهای آنلاین اشاره شده است.
در بخشی از این گزارش می‌خوانیم اگر چه در نگاه اول، برخی کسب‌وکارها از شرایط جدید منتفع می‌شوند، اما بسیاری از کسب و کارهای کوچک در شهرستان‌ها آمادگی مواجهه و بستر مناسب برای استفاده از چنین فرصتی را نداشتند.
گردشگری، بازنده اصلی شیوع کرونا حتی در کسب‌وکارهای مجازی
بر اساس گزارش اتحادیه کسب و کارهای مجازی، بیشترین کاهش حجم سفارش‌ها مربوط به کسب و کارهای حوزه گردشگری با کاهش ۹۷ درصدی بوده است. در واقع می‌توان گفت کاهش تقاضای مردم برای سفر و همچنین محدودیت‌های تردد موجب شد تا بخش زیادی از کسب‌وکارهای حوزه گردشگری با کاهش قابل توجه حجم سفارش‌ها مواجه شوند.
خبر تعدیل نیرو در آژانس هواپیمایی و جهانگردی علی بابا که یکی از اعضای اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی است، می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات حوزه گردشگری و کسب‌وکارهای مجازی فعال در این زمینه در اثر شیوع کرونا در کشور باشد.
با وجود کاهش قابل توجه و سفارش‌ها در برخی حوزه‌های کسب‌وکارهای مجازی مانند گردشگری، حوزه‌های خدماتی، سفارش آنلاین غذا، تبلیغات آنلاین، تاکسی‌های آنلاین و مسکن؛ برخی بخش‌ها تجربه افزایش حجم سفارش‌ها را داشته‌اند.
برگزاری رویداد آنلاین، فعالیت پرطرفدار روزهای کرونایی
افزایش ۲۷۵ درصدی حجم سفارش در حوزه خرید آنلاین بلیت و رویداد آنلاین، یکی از تغییرات قابل توجه این کسب‌وکارها همزمانی با شیوع کرونا در کشور بوده است. همچنین تعداد زیادی از افراد که در قرنطینه به سر می‌بردند، به دلیل دورکاری توانستند ساعاتی را که به‌طور عادی در مسیر رفت و آمد به خانه و محل کار می‌گذراندند، به فعالیت‌هایی از جمله فعالیت‌های آموزشی و سایر انواع رویدادهای آنلاین بپردازند.
از طرف دیگر، بسیاری از آموزشگاه‌ها نیز با وجود تعطیلی به دلیل مسائل بهداشتی و جلوگیری از ازدحام دانش‌آموزان و دانش‌پذیران خود در محل آموزشگاه، به برگزاری دوره‌های آموزشی از طریق پلتفرم‌های آنلاین روی آوردند.
کدام کسب‌وکارهای مجازی در روزهای کرونایی رونق گرفتند؟
کسب‌وکارهای حوزه عرضه کالا و مواد غذایی با رشد ۱۲۱ درصدی حجم سفارشات، حوزه ویدیو و رسانه با افزایش ۵۵ درصدی، عرضه محصولات دیجیتال با افزایش ۳۲ درصدی و مشاوره پزشکی با افزایش ۲۲ درصدی برندگان شیوع کرونا بین کسب‌وکارهای مجازی بودند. بخش دیگری از گزارش این اتحادیه به بررسی تغییرات عمده کسب‌وکارهای عضو، در برخی استان‌ها و کلانشهرها پرداخته است. عرضه آنلاین کالا و مواد غذایی در تمام مناطق مورد بررسی به‌جز یزد، بیشترین رشد سفارش را تجربه کرده و بیشترین آسیب در مناطق منتخب، مربوط به بخش گردشگری بوده است.
بررسی رفتار مشتریان آنلاین در مناطق منتخب کشور
کسب‌وکارهای مجازی حوزه عرضه کالا و مواد غذایی شهر اصفهان رشد حدود ۶۰۰ درصدی در حجم سفارش‌ها را تجربه کرده‌اند. بازندگان شیوع کرونا در این شهر در میان کسب‌وکارهای مجازی، تاکسی‌های آنلاین با کاهش ۵۰ درصدی، فعالان حوزه خدماتی با کاهش ۹۰ درصدی و گردشگری با کاهش ۱۰۰ درصدی بوده‌اند. اصفهان با ۱۲۷ کسب‌وکار عضو اتحادیه جایگاه دوم تعداد کسب‌وکارهای مجازی عضو را پس از شهر تهران به خود اختصاص داده است.
تغییرات در شهر مشهد نیز به نفع حوزه عرضه کالا و مواد غذایی و به زیان حوزه گردشگری بوده، به‌طوری که سفارش‌های مربوط به عرضه کالا و مواد غذایی در این شهر ۵۰ درصد افزایش و سفارش‌های مربوط به حوزه گردشگری، ۱۰۰ درصد کاهش یافته است.
در یزد برخلاف اصفهان و مشهد، بیشترین رشد حجم سفارش‌ها در حوزه عرضه محصولات دیجیتال و با رشد ۳۰ درصدی بوده است. در این شهر، سفارش‌های مربوط به حوزه خدمات و گردشگری کاهش ۱۰۰ درصدی را تجربه کردند.
در خوزستان که این روزها به یکی از کانون‌های اصلی شیوع کرونا در کشور تبدیل شده، سفارش‌های کالا و مواد غذایی و همچنین محصولات دیجیتالی با رشد ۵۰ درصدی مواجه شده است. از طرف دیگر، گردشگری مانند سایر مناطق مورد بررسی کاهش ۱۰۰ درصدی را تجربه کرده است.
نکته قابل توجه در شهر شیراز، مربوط به تغییرات رفتار مشتریان در استفاده از خدمات حق رزرو و نوبت‌دهی پزشکی آنلاین بوده است. با اینکه کسب‌وکارهای مجازی حوزه مشاوره‌های پزشکی در کل کشور ۲۲ درصد افزایش داشته، اما در شهر شیراز با کاهش ۵۰ درصدی مواجه شده است. بیشترین رشد سفارش‌ها در این شهر نیز مانند سایر مناطق منتخب، مواد غذایی بوده است.
گیلانی‌ها نیز با شیوع کرونا، سفارش‌های آنلاین خود در حوزه کالاها و مواد غذایی را ۳۰ درصد و در حوزه محصولات دیجیتال ۱۰ درصد افزایش داده‌اند، اما مانند سایر استان‌ها، کسب‌وکارهای مجازی حوزه گردشگری کاهش ۱۰۰ درصدی حجم سفارش‌ها را تجربه کرده‌اند.