به گزارش ایرناپلاس، در این نوشتار با یادآوری مهمترین ایرادهای مناظره نخست، پیشنهادهایی عملی و راهبردی به صداوسیما و نامزدها ارائه شده تا میلیون‌ها بیننده ایرانی از آنچه «مناظره» خوانده‌اند، استفاده کنند؛ افق‌های روشنی برای ادامه رقابت‌های سالم، مفید و اخلاقی ترسیم شود و البته در فرصت باقی‌مانده تا روز رای‌گیری، موجبات مشارکت گسترده و انتخاب آگاهانه فراهم شود.
۱. ایرادهای محتوایی مناظره نخست
در برنامه شنبه گذشته، یکی از انتقادهای پرشمار، محتوای سخنان و اظهارنظرهای نامزدهای هفتگانه بود که بسیار قابل تامل به نظر می‌رسد؛ با اینکه اعلام شده بود مناظره قرار است اقتصادی باشد، طرف‌های حاضر نه برنامه‌ای جامع و اجرایی ارائه کردند نه جهت‌گیری کلی سیاست‌های اقتصادی خود را مشخص ساختند؛ در عوض تا توانستند:
_ به یکدیگر تاختند و مرز انتقاد و اهانت را مخدوش کردند
_ از صحبت در محدوده پرسش‌مشخص طفره رفتند
_ گاه تهدید به برخورد قضایی کردند و گاه اتهام زدند
_ دولت قانونی کشور را سیبل کرده و نداشته‌های خود را با آن پوشاندند و ...
سهم مدیران برگزاری و مجری مناظره نیز در ایرادهای محتوایی، اگر بیشتر از نامزدها نبود، حداقل هم اندازه آن برآورد می‌شود. برگزارکنندگان به جای ارئه یک یا چند پرسش مشخص و مشترک از همه کاندیداها، به‌گونه‌ای عجیب و غیرکارشناسی، پرسش‌های متنوع و مختلفی را از هر کاندیدایی پرسیدند که هیچ اثری از مناظره، تبادل‌نظر و روشن شدن دیدگاه‌های اقتصادی نامزدها در آن نبود. بیش از هر چیز، تنازعات بیهوده، تند، گاه غیراخلاقی و واکنشی نامزدها آشکار بود و هرگز سعی در ارائه یک پاسخ علمی، کارشناسی و منطبق با موضوع پرسش نداشتند.
نکته بسیار مهم این مناظره، غیبت تام و تمام دو موضوع اصلی تحریم و کرونا در پرسش‌های صداوسیما و نظرات نامزدها بود؛ گویی در سه سال گذشته کشور تحت شدیدترین فشار اقتصادی ترامپ و ایادی اش نبود و کرونا نیز سایه شوم خود را بر ساحت‌های مختلف اقتصادی ومعیشتی نگسترانده بود!
پیشنهادهای محتوایی برای مناظره امشب
با توجه به موضوع «فرهنگی، اجتماعی و سیاسی» مناظره امشب(سه‌شنبه ۱۸ خرداد)، نخست در هر سه حوزه یادشده، یک یا دو پرسش کلی و مشخص مطرح شود و نامزدها ملزم به پاسخگویی در همان موضوع باشند.
لازم است پرسش‌ها محدود، در موضوع‌های کلان، مبتلا به جامعه و مورد توجه مردم باشد و مشترکا از همه نامزدها پرسیده شوند؛ به این ترتیب مخاطبان می‌توانند با مقایسه دیدگاه و برنامه هر کاندیدا، فرد منتخب خود را برگزینند و فارغ از هیاهوهای سیاسی، در جهت یک انتخاب آگاهانه و درست حرکت کنند.
تجربه مناظره نخست نشان داد، اگر مجری برنامه تنها نقش «تایمر» داشته باشد و پرسش‌های پرمعنا و کارشناسانه نداشته باشد، حداقل بهره ممکن از یک برنامه ۴ ساعته نیز غیرممکن خواهد شد؛ ضمن آنکه محتواهای جدیدی به داده‌های جنجالی و حاشیه‌ای موجود افزوده خواهد شد.
انتخاب یک یا دو پرسش مشخص و فراگیر درباره سه موضوع مهم فرهنگ، اجتماع و سیاست، کمک بزرگی به غنای بحث‌ها خواهد کرد؛ پرسش‌ها می‌تواند درباره موضوع‌هایی همچون معضلات فرهنگی جامعه، پیامدهای اجتماعی معضلاتی از جمله اختلاف‌های خانوادگی، اعتیاد، تجرد جوانان، پرخاشگری اجتماعی، فقدان فرهنگ شادی، روان آزردگی مردم، زیان اهالی فرهنگ و هنر در ۱۵ ماه کرونایی و ... باشد.
۲. ایرادهای شکلی و اجرایی
بخش مهمی از انتقادها به مناظره نخست، به شیوه کاملا اشتباه برگزاری، اجرا و ساختار برنامه مربوط است؛ بسیاری از فعالان رسانه‌ای در چند روز گذشته نوک پیکان انتقاد را علاوه بر مجری، به ساختار اجرایی آن نشانه گرفته و حتی گاه این حجم از خطا و بدسلیقگی را تعمدی دانسته بودند؛ بدون نیت خوانی و ورود به محتوای مقاصد و اهداف سیاسی برگزارکنندگان، باید گفت برنامه اول هیچ شباهتی به «مناظره» نداشت.
مناظره یعنی تلاقی افکار و آرای طرفین (یا طرف‌های حاضر) در موضوعی مشخص و محدود؛ در برنامه شنبه گذشته، به جای مناظره، «مصاحبه»های کوتاهی را شاهد بودیم که با ضعف و انفعال محض مجری همراه بود. ضمن آنکه هیچ سخنور نابغه‌ای نمی‌تواند در فرصت محدود چند دقیقه‌ای، پاسخ مناسبی به پرسش بدهد، چه رسد به اینکه بخواهد موضوع‌های بی‌ربط را وارد بحث کند.
پیشنهاد شکلی و اجرایی برای امشب
پیشنهاد می‌شود در راستای برطرف کردن مشکلات شکلی و ساختاری، در برنامه امشب تاکید شود که:
_ هر کاندیدایی تنها در وقت مشخص خود به پرسش مربوطه پاسخ دهد نه اینکه بیانه سیاسی بخواند
_ به هر کاندیا یک وقت معقول حدودا ۷ دقیقه‌ای برای پاسخ به پرسش مشترک داده شود و یک وقت ۵ دقیقه‌ای برای نقد نظر ۶ نفر دیگر و جمع‌بندی
_ در صورت عدم رعایت نظم و موضوع بحث، بعد از تذکر، محدودیت‌های تنبیهی شامل کسر از وقت نامزد مربوطه اعمال شود
_ چنانچه محتوای سخنان، وارد اتهام‌های بی‌پایه و غیراخلاقی شود، مجری می‌تواند سخنان نامزد خاطی را قطع کند و از ادامه بحث جلوگیری کند
_ به طور مکرر تذکر داده شود که اظهارنظرهای زشت و غیرمعمول درباره غایبان در مناظره، ممنوع است و حتی امکان دارد در مناظره سوم (آخر) موجب تضییقات زمانی داشته باشد
_ به جای وسواس بیهوده در قرعه‌کشی محل قرار گرفتن صندلی نامزدها، از نامزدها خواسته شود برنامه و هدف کلان و مسیر مشخص عملیلاتی رسیدن به آن را تشریح کنند و در صورت نداشتن برنامه مشخص، از بیانیه خوانی‌های جناحی-سیاسی پرهیز شود.
بار دیگر تاکید می‌شود بخش مهمی از اجرای درست و اصولی مناظره‌ای که احتمالا یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های «سیمای ملی» است، برعهده یک مجری توانا و کاربلد است که نیازی به نام بردن از آنها نیست؛ صداوسیما حداقل برای اعتبار و آبروی رسانه‌ای خود، ناگزیر است کیفی‌ترین مجریان و طراحان پرسش را با تیمی مجرب از کارگردانان همراه کند و نقش بی‌بدیل خود را در برگزاری آبرومندانه انتخابات انجام دهد.
سخن آخر، قابل توجه نامزدها
نامزدهای محترم لازم است توجه کنند که تاکنون هیچ نامزدی در ادوار مختلف با تکیه صرف به سیاه‌نمایی و حمله و توهین پیروز نشده است؛ جامعه فرهیخته ایران بیشتر از آنکه هیجان‌خواه و طنزپرداز باشد، تشنه شناخت «تفاوت»های فکری و عملی شماست.
لطفا، این تفاوت‌ها را در برنامه عملی و مشخص خود ارئه کنید؛ اگر شهامت نقد دارید، آن را تنها خرج یک قوه یا نهاد نکنید و سهم قوای دیگر را نیز بپردازید؛ جامعه ایران باهوش‌تر از آن است که در آیینه ذهن خود می‌بینید!
نظر شما