سینمای دفاع مقدس در سال‌های اخیر خون تازه‌ای در رگ‌هایش به جریان افتاده است. خون تازه‌ای که با بهره‌گرفتن از داستان‌ها و ماجراهای بکر و واقعی، قهرمانان بسیاری را به مردم معرفی کرد.
به تصویر کشیدن رشادت‌ها و دلیری‌های جوانانی که راهی مرزها شدند و شنیدن و دیدن روایت‌هایی به دور از شعارزدگی و اغراق، باب تازه‌ای را در سینمای دفاع مقدس باز کرد.
همه این اتفاقات تاثیرگذار در حالی رخ داده که بسیاری از این آثار خوشایند توسط کارگردانان جوان و خلاق ساخته شد. البته باید این مساله را در نظر گرفت که مسئولان تا حدودی با روی گشاده‌تر، با کارگردانان جوان و خلاق در این عرصه همکاری می‌کنند.
جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت یکی از همین میدان‌هاست که در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه مسئولان قرار گرفته است.
در سال جاری همزمان با برگزاری نشست‌هایی برای شانزدهمین دوره از این جشنواره بین‌المللی، حسین انتظامی رییس سازمان سینمایی حمایت خود را از این جشنواره اعلام کرد و در این‌باره گفت: «تشکیل تیمی از سرآمدانِ عرصه‌های هنر و فرهنگ در برگزاری شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت سبب جذب حداکثری سینماگران و افزایش کیفیت این جشنواره می‌شود.»
وی افزود: «جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت می‌تواند و باید جریان‌ساز مقاومت در منطقه باشد. از سوی دیگر، این جشنواره باید در بومی‌سازی و فرهنگ‌سازی مقاومت نیز نقش‌آفرینی مثبتی داشته باشد و الگویی برای فرایندهای تولیدی آثار سینمایی در آینده تعریف کند.»
به یاد رسول ملاقلی‌پور و اعطای یک نشان
اما اتفاق مثبت و تاثیرگذاری که امسال برای نخستین‌بار شاهد آن خواهیم بود، اعطای جایزه ویژه «نشان رسول» به یاد رسول ملاقلی‌پور به یکی از سینماگران خلاق در این حوزه است.
به گفته روابط عمومی این فستیوال «خلاقیت، نوآوری، اثرگذاری، فراگیری و ماندگاری، شاخص‌های اصلی انتخاب هنرمند برگزیده جایزه «نشان رسول» است و این جایزه همه بخش‌های سینما مانند کارگردانی، نویسندگی، فیلمبرداری، جلوه‌های ویژه، تدوین و ... را شامل می‌شود.»
نخستین مراسم اعطای «نشان رسول» همزمان با هفته دفاع‌مقدس (شهریور ۹۹) در تهران برگزار خواهد شد. این مراسم قرار بود ۱۶ اسفند ۹۸ در سالروز درگذشت رسول ملاقلی‌پور به همت بنیاد فرهنگی روایت فتح و انجمن سینمای انقلاب و دفاع‌مقدس، برگزار شود که به دلیل شیوع بیماری کرونا به تعویق افتاد.
دومین دوره اهدای این نشان از اسفند ۱۴۰۰ به صورت سالانه برگزار می‌شود. افزودن این جایزه در جشنواره تاثیر مثبتی در رشد و پویایی چنین جشنواره‌هایی می‌گذارد که در درازمدت تاثیر بسزای آن را شاهد خواهیم بود. البته مهدی عظیمی میرآبادی دبیر جشنواره امسال به بخش سیدالشهدا مقاومت هم اشاره کرده و گفته است: «در این بخش آثار با محوریت حاج قاسم سلیمانی، شهدای مدافع حرم و شهیدان بدون‌مرز دریافت می‌شوند.»
اما به راستی ماهیت این جشنواره تا چه اندازه توانسته در معرفی سینمای مقاومت به جهان تاثیرگذار باشد و عملکردش در این سال‌ها چگونه بوده است؟
این پرسش‌ها را با علی روئین‌تن نویسنده و کارگردان سینما که سابقه داوری در این جشنواره را داشته و همچنین با پروانه مرزبان، نویسنده و تهیه‌کننده دو اثر «بزرگ‌مرد کوچک» و «تا آمدن احمد» که سابقه حضور در جشنواره فیلم مقاومت را داشته‌اند و جوایز بین‌المللی بسیاری هم برای «تا آمدن احمد» کسب کرده‌اند، پرسیدیم.
فیلم‌های دفاع مقدس را باید خالی از ایدئولوژی بررسی کرد
علی روئین‌تن درباره تاثیرگذاری و ظرفیت‌های جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت به خبرنگار ایرناپلاس گفت: مهمترین اتفاق دو سده تاریخ ایران، دفاع مقدس و جنگ هشت ساله است. یعنی یکی از مهمترین تکه‌های تاریخ انقلاب که به نظرم سرآمد تاریخ انقلاب نیز هست؛ خود دفاع مقدس است که مفاخر و جوانان ما، حال یا مفاخر اندیشه، یا مفاخر آرمانی، یا مفاخر جوان در این راه جانشان را گذاشتند و هزاران خانواده یتیم شدند.
این فرهنگ، فرهنگ بسیار مهمی است که گوشه بزرگی از تاریخ ماست. جشنواره دفاع مقدس حتما باید برگزار شود و باید با آزاداندیشی هم برگزار شود؛ فیلم‌های دفاع مقدس را خالی از ایدئولوژی بررسی کرد.
دفاع مقدس یعنی هشت سال تاریخ ایران
وی افزود: از منظر من این جشنواره، جشنواره دفاع مقدس و مقاومت است که البته مقاومت برای یک منطقه بزرگ است و فقط مال یک کشور نیست. در حالی که دفاع مقدس مال ماست. موقعی که مقاومت مطرح می‌شود، مقاومت چند کشور را در برمی‌گیرد؛ مانند مقاومت لبنان، سوریه و .... . اما دفاع مقدس یعنی هشت سال تاریخ ایران. همه ما با مقوله مقاومت که همه کشورها در مقابل داعش انجام داده‌اند و هر چیزی که با تحجر مخالفت کند، موافق هستیم و به آن علاقه داریم. فکر نمی‌کنم هیچ فطرت انسانی در هیچ جای جهان قتل عام، تجاوز، غارت و ... را خوب بداند. مقاومت مقوله بسیار مهمی است اما یادمان باشد این جشنواره، بین‌المللی است که همه دنیا برای ندیدن آن تلاش می‌کنند.
اعتقاد به جشنواره مقاومت و لزوم برگزاری مفصل آن
پروانه مرزبان نیز درباره اهمیت جشنواره بین‌المللی فیلم مقاومت و لزوم پرداختن به این مقوله به خبرنگار ایرناپلاس گفت: من به جشنواره مقاومت اعتقاد دارم. به دلیل اینکه افرادی رفتند و از وطن دفاع کردند و جانشان را در این راه از دست دادند. بد نیست که از زندگینامه‌های این افراد یا مسائلی که به ما و وطنمان مربوط می‌شود فیلم بسازیم. چون به هر حال یک مساله مهمی است که دفاع، دین، مقاومت و ... همه جزء آن است. ما جدا از این موارد نیستیم. این افراد رفتند از وطن دفاع کردند یا شهید شدند یا به پیروزی‌هایی رسیدند. در نتیجه اگر فیلمی ساخته شود که شجاعت این افراد را به تصویر بکشد اتفاق بدی نیست و فقط سینماست که می‌تواند به دیده شدن این قضایا کمک کند.
مرزبان با بیان اینکه جشنواره مقاومت جشنواره‌ای است که آثاری با چنین موضوع‌هایی را خیلی خوب می‌تواند به مردم ارائه کند، گفت: به نظرم، نوع برگزاری جشنواره نیز مهم است و باید تبلیغات زیادی انجام شود. باید از کسانی که در این رابطه فیلم ساخته‌اند بخواهند حضور داشته باشند. برای همه کسانی که در این فضا فعالیت می‌کنند، دعوت‌نامه بفرستند که صحبت کنند و در برگزاری این جشنواره مشارکت داشته باشند، این مساله بسیار مهمی است. مانند جشنواره فیلم فجر. اما اگر بی سروصدا و بدون هیچ دعوتی برگزار شود به طور معمول عده‌ای خاص می‌آیند و در جریان این جشنواره و آثارش قرار می‌گیرند. پس اگر به این شکل باشد برگزاری این جشنواره نمی‌تواند نتایج زیادی حاصل کند.
یک جشنواره معتبر خارجی و داستانی از مقاومت وطن
این تهیه‌کننده در پاسخ به این پرسش که مفهوم مقاومت در این جشنواره شامل چه جغرافیایی در دنیا می‌شود و آیا تنها مقاومت کشورهای همسایه در نظر است؟ گفت: مقاومت کل دنیا در نظر است. به دلیل اینکه فیلم «تا آمدن احمد» در جشنواره لهستان بالاترین جایزه را دریافت کرد. جایزه‌ای که ۱۰ سال بود به کسی نمی‌دادند و وقتی در این جشنواره شرکت کردیم این جایزه، یعنی شمشیر نقره‌ای را دریافت کردیم. همین اتفاق می‌تواند دلیل این باشد که جشنواره جهانی باید حتما وجود داشته باشد. باید جوامع بین‌الملل بدانند که چنین فیلم‌هایی با این موضوع‌ها ساخته می‌شود.
وی با تاکید بر اینکه باید چنین جشنواره‌هایی را به طور مفصل برگزار کنیم، افزود: باید برای برگزاری این جشنواره از فعالان این عرصه دعوت و به گونه‌ای برگزار شود که همه فیلم‌هایی که در این زمینه ساخته شده را نمایش دهند؛ چون همه برای ساخت چنین آثاری زحمت می‌کشند.
گزارش از هنگامه ملکی
نظر شما