همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ سبب رکود بسیاری از کسب‌وکارها شد. علاوه بر اینکه در ماه‌های نخست، مردم بیشترِ پول خود را برای خرید کالاهایی که نیازهای روزانه را رفع کند، صرف می‌کردند، تعطیلی و قرنطینه در ماه‌های آخر سال ۹۸ و ابتدای سال ۹۹ موجب آسیب در روند تولید شد. دولت برای حمایت و پشتیبانی از صاحبان کسب‌وکارهای به‌شدت آسیب‌دیده از شیوع ویروس کرونا، «سامانه بنگاه‌های آسیب‌دیده» را راه‌اندازی کرد.
براین اساس، همه صاحبان واحدهای کسب‌وکار خصوصی و تعاونی مشمول طرح -کارفرمایی و خویش‌فرمایی- که در رسته‌های سیزده‌گانه مصوب فعال بوده و دارای کد بیمه در سازمان تأمین اجتماعی هستند و اشتغال موجود را حفظ کرده‌اند، مشمول این تسهیلات هستند.
مشمولان دریافت تسهیلات، کارگاه‌هایی که در سال گذشته فعال بودند و همچنان فعال باشند و همه شاغلان به‌جز آنهایی که از بیمه بیکاری بهره‌مندند، در نظر گرفته شده‌اند و فقط یک‌بار و حداکثر تا پایان تیرماه سال ۹۹ می‌توانند از تسهیلات بهره‌مند شوند. تسهیلات در نظر گرفته شده، با نرخ سود ۱۲ درصد، مدت بازپرداخت –با احتساب دوره تنفس ۲۴ ماه از ابتدای مهر سال جاری در نظر گرفته شده است.
میزان تسهیلات قابل پرداخت به واحد کسب‌وکار ۱۲۰ میلیون ریال برای هر واحد کسب‌وکار در رسته‌های یاد شده که مشغول فعالیت باشد به ازای هر شاغل –دارای پرونده بیمه تأمین اجتماعی- ۷۰ درصد فقط برای پرداخت هزینه دستمزد و ۳۰ درصد برای سایر هزینه‌های عملیاتی مرتبط و ۱۶۰ میلیون ریال برای هر واحد کسب‌وکار در رسته‌های یاد شده است که براساس مصوبه‌های ستاد مقابله با کرونا تعطیل شده‌اند.
در این بین، ناشران با توجه به رکود شدید بازار و نیز تعطیلی نمایشگاه کتاب، شاید بیشتر از دیگران به حمایت و تسهیلات نیاز دارند.
بهتر بود از ناشران کتاب می‌خریدند
برخی از ناشران موفق به ثبت‌نام در این سامانه شده‌اند و برخی هنوز نتوانسته‌اند از این سامانه استفاده کنند. انتشارات «نگاه» یکی از ناشرانی است که از این تسهیلات استفاده کرده است. علیرضا رئیس‌دانا، مدیر این انتشارات در این‌باره به خبرنگار ایرناپلاس گفت: این تسهیلات با وام کم‌بهره برای مشاغل در نظر گرفته شده است تا از اخراج کارمندان جلوگیری شود. تا اوایل خرداد به‌راحتی می‌توانستیم ثبت‌نام کنیم، اما این روزها کار دشوار شده، زیرا تعداد مراجعه‌کنندگان بیشتر شده است.
به گفته رئیس‌دانا، اعطای وام‌های به این شیوه خوب است، اما نمی‌تواند چاره کار ناشران باشد، زیرا به‌زودی موعد بازپرداختش فرا می‌رسد.
او پیشنهاد داد: یک راه‌حل این بود که وزارت فرهنگ و ارشاد یا متولیان به فراخور هر ناشر، از چاپ اول هر کتاب حدود ۲۰۰ یا ۳۰۰ نسخه و از چاپ دوم ۵۰ یا ۱۰۰ نسخه بخرند و به کتابخانه‌های عمومی بدهند. زیرا چند ماه به دلیل شیوع بیماری تعطیل بودیم و نتوانستیم فروش داشته باشم. البته بیان شده در فضای مجازی بفروشید؛ این امکان خیلی خوب است، اما مردم ایران هنوز عادت نکرده‌اند در فضای مجازی کتاب بخرند. آنها از سوپرمارکت تلفنی خرید می‌کنند، اما هنوز کتاب را تلفنی نمی‌خرند. هرچند روزهای گذشته روزهای خوبی برای مطالعه بود و بیشتر مردم زمان زیادی برای مطالعه داشتند؛ تفریحات دیگر مانند سینما و تئاتر تعطیل بود، اما مردم اقبال کمی به مطالعه نشان دادند.
هر راهی را امتحان خواهم کرد
احمد یزدانجو، مدیر انتشارات یاس در مشهد به خبرنگار ایرناپلاس گفت: در این انتشارات دو فروشگاه و یک دفتر داریم. به همین دلیل در ثبت‌نام در سامانه کارا مشکل داشتیم. اجازه ورود نیافتیم، زیرا نمی‌توانستیم برخی از کارگاه‌های خود را اضافه کنیم و هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم. قرار است از نیروهای جوان‌تر کمک بگیریم تا بتوانیم در این سامانه ثبت‌نام کنیم.
وی افزود: پرسنل فعال در این انتشارات بیمه هستند، دفتر نشر کد جداگانه دارد و برای هر کارگاه یک کد دریافت شده است. شماره تلفنی از ارشاد داده‌اند تا برای رفع مشکلات از آن راه پیگیری کنیم. البته با در نظر گرفتن تعداد متقاضیان و وسعتی که کسب‌وکارهای مختلف نیاز دارند، شاید موفق به انجام آن نشوم، اما آنقدر فشار اقتصادی روی نشر زیاد است که هر راهی را امتحان خواهم کرد.
یزدانجو افزود: باید این نکته را در نظر داشت که بسیاری از ناشران افرادی مسن هستند و شاید نتوانند از این امکانات استفاده کنند. طبیعی است حجم مراجعه به سایت خیلی بالا باشد، به همین دلیل نمی‌دانم در کل موفق خواهم شد یا نه.
ممکن است رابطه کارمند و کارفرما خراب شود
صالح رامسری، مدیر انتشارات معین از این وام استفاده نکرده است. او آثار ناشی از این روند را دلیل تصمیمش اعلام کرد و به خبرنگار ایرناپلاس گفت: ممکن است اعطای این وام برای عده‌ای مفید باشد، اما من اقدامی برای دریافت آن نکردم.
اگر فرض را بر این بگیریم که با اعطای ۱۲ میلیون تومان به هر کارمند، در کل ۱۵۰ میلیون تومان به انتشارات معین تعلق بگیرد، باید دید که با این رقم چه کاری می‌توان برای انتشارات انجام داد. در حالی که کارمند من نیز از اینکه این وام را دریافت کردم، با خبر است. آیا باید بخشی از وام را به کارمندم بدهم یا همه آن را به آنها بسپارم؟ در این صورت پرداخت وام به چه صورت خواهد بود، زیرا من در برابر آن تعهد داده‌ام؟
این مدیر نشر با اشاره به نکته‌ای مهم ادامه داد: اگر برای پرداخت وام بخواهم از حقوق کارمند کم کنم، برایش چند ماه سخت خواهد بود، زیرا مگر کارمند چقدر می‌گیرد که از آن کم کنیم؟ در حالی که فعلاً با توجه به اینکه حقوق، عیدی و بیمه آنها را پرداخت می‌کنم، رابطه خوبی میان ما برقرار است.
باید توجه داشت که کارمند امروزی مانند کارمندان سابق نیست و توقع زیادی دارد. کافی است همکار ما ۱۰۰ هزار تومان بیشتر حقوق بدهد، به آنجا می‌رود و البته احتیاج او را به این کار وادار می‌کند، اما به این مسأله فکر نمی‌کند که کار را در کدام موسسه یاد گرفته است.
پیش‌بینی زیرساخت‌ها برای تعداد بالای مراجعان
میلاد عبدی، یکی از کارشناس‌های سامانه کارا درباره مشکلات مطرح شده توسط ناشران به خبرنگار ایرناپلاس گفت: افرادی که ابتدا ثبت‌نام کردند با افرادی که بعد از آنها اقدام کردند، شرایط متفاوتی نداشتند. از ابتدا بحث زیرساخت‌های اینترنتی و ورود متقاضیان برای ثبت‌نام بررسی شده بود. متوجه بودیم که امکان درخواست زیادی برای سامانه وجود خواهد داشت. با توجه به پیشینه و سوابقی که داشتیم، مشکل‌های احتمالی را پیش‌بینی کرده بودیم.
او درباره مشکل‌هایی که در راستای استعلام از تأمین اجتماعی شکل گرفته بود، توضیح داد: مسائل و مشکل‌هایی در ثبت‌نام‌ها ایجاد شده بود. از جمله در استعلام‌هایی که در سامانه تأمین اجتماعی گرفته شده بود و بازده ماهانه داشتند؛ برای همین برخی توانسته بودند ثبت‌نام کنند و برخی نه. آنهایی که توانسته بودند ثبت‌نام کنند، این استعلام‌ها را به‌درستی پشت سر گذاشته بودند و برخی به دلیل نواقص نتوانسته بودند ثبت‌نام کنند.
با توجه به شرایطی که فراهم شد، متقاضیان را راهنمایی کردیم تا بتوانند مشکل خود را رفع کنند و دیگران نیز در حال بررسی هستند. با توجه به رسته‌هایی که از تأمین اجتماعی گرفته شد، به افرادی که واجد دریافت تسهیلات بودند، پیام فرستاده شد.
دیگر مشکل برخی ناشران بیمه نبودن کارمندانشان است. عبدی درباره این مشکل بیان کرد: این موضوع در دست بررسی است و اگر مورد تأیید ستاد ملی مبارزه با کرونا قرار گیرد، این افراد نیز می‌توانند تسهیلات دریافت کنند. این روند برای ما گامی است برای تأمین اشتغال تا افرادی که از کرونا آسیب‌دیده‌اند، تا نیروهای خود را تعدیل نکنند و بیکاری در جامعه بیشتر نشود.
با توجه به این موضوع، برای به‌دست آوردن فهرست افرادی که عضو سازمان تأمین اجتماعی نیستند، سامانه‌ای نداشتیم تا بتوانیم از اشتغال و فعال بودن آنها مطلع شویم. برای همین، این افراد در حال بررسی هستند. می‌خواهیم برای این افراد برنامه‌ای در نظر بگیریم که اشتغال آنها را احراز کنیم، این موضوع در حال بررسی است و اطلاع‌رسانی خواهد شد.
در نظر گرفتن سامانه‌ای برای کمک به مشاغل آسیب‌دیده از کرونا، اقدامی مثبت برای جبران خسارات خواهد بود. شیوه فعالیت ناشران و نیازهای آنها به‌طور کامل مشخص است، زیرا برگزار نشدن نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران به فروش آنها لطمه بزرگی وارد کرده است، اما شاید امکان رسیدگی تخصصی به هر شغل و ارائه راهکار مناسب با آن در این حجم از خسارت که به همه مشاغل وارد شده است، فعلاً ممکن نباشد.
گزارش از آیدین پورخامنه
نظر شما