بعد از شیوع بیماری کرونا هر موسسه و گروهی تلاش کرد برای ادامه فعالیت خود به فضای مجازی روی آورد. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز که از باسابقه‌ترین مجموعه‌های فرهنگی کشور است، تلاش کرد برنامه‌های خود را در همه شهرها و با امکانات و زیرساختی که ایجاد شده بود، به شکل مجازی برگزار کند.
محمدرضا زمردیان، معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با بیان اینکه نسل کودکان امروز به لحاظ شکل فعالیت‌ها، ذائقه و نیازهایی که دارند بسیار متفاوت با کودکان در نسل‌های گذشته هستند، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: کودکان امروز با بستر نت و شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های رایانه‌ای پیوند خورده‌اند. اگر می‌خواهیم با آنها در ارتباط باشیم و فعالیت‌های فرهنگی متناسب با آنها را تعریف کنیم، باید در همین بستر قدم برداریم.
وی ادامه داد: در رابطه با فعالیت کانون در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی، باید به طرح «پیک امید» اشاره کنم که در سال‌های گذشته در کانون بسیار گسترش پیدا کرده است.
کانون، مراکز ثابت و سیار دارد و در مناطقی که به دلیل مسافت و شرایط اقلیمی امکان حضور کودکان در مراکز کانون وجود ندارد، با کتابخانه‌های سیارش به میان کودکان می‌رود.
زمردیان یادآورشد: مناطق زیادی در کشور هستند که امکان حضور مراکز سیار نیز در آنها نیست، یا به دلیل فاصله زیادی که با شهرها دارند، استانداردهای خدمت‌رسانی در در آنها قابل اجرا نیست. لذا در کانون طرح پیک امید تدوین شد که مربیان در آن به‌صورت داوطلبانه و جهادی فعالیت می‌کنند.
معاون فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در توضیح عملکرد طرح پیک امید گفت: مراکز کم‌برخوردار که امکان فعالیت کانون در آنها میسر نبوده، شناسایی می‌شوند و کاروان‌های پیک امید به‌صورت طرح‌های چند روزه که به‌طور معمول یک‌هفته‌ای است، در آن مراکز مستقر می‌شوند. علاوه بر حضور تماشاخانه سیار و کتابخانه‌های سیار، مربیان عازم مناطق می‌شوند و انواع فعالیت‌های نمایش فیلم، فعالیت‌های فرهنگی و ساخت کتابخانه روستایی را انجام می‌دهند.
وی ادامه داد: اما در مواردی که به دلیل شیوع کرونا امکان اعزام این گروه‌های جهادی و کاروانی نبود، طرح «پیک امید مجازی» را برای کودکان برنامه‌ریزی و اجرا کردیم تا از طریق فضای مجازی بتوانیم برنامه‌ها را اجرا و پیگیری کنیم.
در ۱۰ روز سایت پیک امید بالا آمد
پیک امید مجازی شامل فعالیت‌های داوطلبانه و جهادی مربیان به شکل آموزش‌های مجازی با تولید فایل‌هایی است که برای گروه‌های مختلف، قابل آموزش باشد. این پیک در حوزه‌های مختلفی مانند قصه‌گویی، انیمیشین، ساخت انواع کاردستی‌ها، آشنایی با حوزه ادبیات و شعر، آموزش‌های ادبی، شعر، داستان‌نویسی و فعالیت‌هایی که متناسب با این فضا بود، فعالیت می‌کند.
به گفته زمردیان حدود یک سال بود که ارائه خدمات به اعضا در فضای مجازی توسط کانون بررسی می‌شد، اما موانعی وجود داشت.
او ادامه داد: با همت همکارانم در کانون و با یک حرکت جهادی از ۱۲ اسفند توانستیم سایت پیک امید را راه‌اندازی و حجم قابل توجهی از تولیدات مربیان را در آن منتشر کنیم.
تابستان، مهمترین فصل برای کانون و کودکان
تابستان، فصل با ارزشی برای کانونی‌ها به شمار می‌رود زیرا زمان فراغت کودکان در این فصل بیش از هر زمان دیگر است. به همین دلیل، کانون پرورش فکری برنامه‌های خاصی برای تابستان در نظر گرفته که امسال پروتکل‌های بهداشتی نیز در آن رعایت خواهد شد.
زمردیان در معرفی برخی فعالیت‌ها گفت: پنجم تیرماه از مراکز مجازی کانون بخش آموزش رونمایی شد و امکان ثبت‌نام تا ۱۵ تیر فراهم شده است. در این سامانه سه نوع فعالیت آموزشی ارائه می‌دهیم؛ فعالیت نخست دوره‌های بدون محدودیت زمانی است که توسط افراد صاحب نام تولید شده است و علاقه‌مندان بدون اینکه محدودیت برای حضور در کلاس داشته باشند، فایل‌ها را دریافت می‌کنند. اگر ابهام یا نقطه نظری داشته باشند به ما اعلام می‌کنند و مربیان آنلاین پاسخگو هستند.
دومین فعالیت زیر نظر انجمن‌های تخصصی کانون با ۶۲ برنامه مختلف در حوزه مهارت‌های زندگی، تاب‌آوری، انواع زیر مجموعه هنرهای تجسمی، عکاسی، هنرهای نمایشی، شعر و داستان‌نویسی و فعالیت‌های علمی مانند رباتیک، نجوم، قصه‌گویی که فن بیان و زبان بدن برگزار می‌شود.
او ادامه داد: افرادی که می‌خواهند از طریق فضای مجازی عضو شوند و فعالیت‌های خود را دنبال کنند، می‌توانند به این سامانه با آدرس kpf.ir مراجعه کنند. پذیرش اعضایی که علاقه‌مندند تا به‌صورت حضوری در مراکز کانون حضور داشته باشند، از ۱۵ تیر ماه شروع می‌شود.
افرادی که عضو مراکز شوند علاوه بر اینکه می‌توانند از خدمات امانت کتاب و سالن مطالعه -با رعایت پروتکل های بهداشتی انجام خواهد شد- استفاده کنند، همچنین هشت خدمت رایگان برای آنها در نظر گرفته شده، خدماتی که کتاب محور است و موجب پیوند کودکان با حوزه کتاب می‌شود؛ مانند معرفی، نقد و بحث کتاب مانند خوب شنیدن، خوب گفتن و آشنایی با قرآن، احادیث و آشنایی با فعالیت شناخت سرزمین –شناخت مشاهیر و مشاغل و مفاخر و ویژگی‌های تاریخی و جغرافیایی سرزمین- فعالیت‌هایی مانند نشریه‌نگاری و بحث و نقد فیلم به‌صورت رایگان.
ضرورت رفع نیازهای مناطق محروم
یکی از ویژگی‌های فعالیت‌های کانون پرورش فکری، گسترش فعالیت این موسسه در شهرها و مناطق کم برخوردار ایران است. پیش از این، ارائه خدمات در فضای مجازی برای کاربران در مناطق کم‌برخوردار موجب مشکلاتی شده بود. زمردیان درباره چگونگی دسترسی به امکانات کانون در فضای مجازی توضیح داد: ما دو گزینه پیش‌رو داریم؛ برگزاری دوره‌های حضوری یا مجازی؛ وقتی تجمع و ارتباط حضوری باعث تهدید سلامت می‌شود و مشکلاتی از باب سلامت ایجاد می‌کند، ناچاریم به سمت فضای مجازی روی آوریم و فکر نمی‌کنم گزینه دیگری داشته باشیم.
وقتی وارد فضای مجازی می‌شویم، مباحث زیرساخت‌های نت و دسترسی به دستگاه‌های ارتباطی افراد به وجود می‌آید. در همه دنیا همین‌طور است؛ ما فضا را برای افرادی که علاقه به حضور دارند باز کردیم، همچنین اعضا می‌توانند با استفاده از فضای مجازی نیازهای خود را برطرف کنند.
وی با اعلام اینکه کانون در رابطه با اعزام واحدهای سیار به مناطق محروم در حال تدوین دستورالعمل جدید است، افزود با توجه به اینکه در فصل تابستان مدارس بسته‌اند، باید بررسی شود که چه ظرفیت‌ها و امکاناتی برای ارسال واحدهای سیار وجود دارد تا با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بتوان نیازهای کودکان مناطق محروم را برطرف کرد. البته بخش عمده‌ای از روستاهای ما متصل به شبکه نت هستند و امیدوارم بتوانند از این فضا استفاده کنند.
برنامه هنرمندان برای تئاتر کودکان
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارای بخش‌های مختلفی است که تئاتر و سینما یکی از آنهاست. خواندن کتاب قصه در انجمن نمایش و آموزش‌های مرتبط با آن، عروسک‌سازی، شعر و نمایشنامه‌نویسی از جمله فعالیت‌های سرگرم‌کننده‌ای است که از طریق بخش سینما و تئاتر کانون انجام شد.
امیر مشهدی‌عباس، مدیر مرکز تئاتر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان درباره برنامه‌های کانون بعد از اعلام همه‌گیری بیماری در اسفند به خبرنگار ایرناپلاس گفت: بعد از همه‌گیری کرونا در اسفندماه، همه وارد شوک شدند و بعد از آن، کمی زمان برد تا بتوانیم در زمان بحران، با برنامه‌های کانون مخاطب را درگیر کنیم.
وی ادامه داد: فیلم‌ها و تئاترهای ارزشمندی به‌صورت رایگان از طرف کانون در اختیار مردم قرار گرفت. مخاطبان کانون از این برنامه‌ها استقبال خوبی داشتند و در یک ماه حدود ۶ میلیون بازدید داشتیم. مخاطبان در فضای قرنطینه توانستند از این امکانات استفاده کنند. در این روزها، فعالیت ارزشمندی نیز در راستای هنرمندانی که تئاتر کودک و نوجوان کار می‌کردند و در این چند ماه بیکارند، انجام می‌دهیم و امیدواریم مورد استقبال قرار گیرد.
تغییر برنامه‌های کانون به سمت فعالیت مجازی
کانون پرورش فکری در تعداد زیادی از شهرهای کوچک و مناطق محروم فعال است. به همین منظور کانون، تریلی و تماشاخانه‌ای در نظر گرفته بود تا برای کودکانی که در مناطق محروم هستند، برنامه‌های فرهنگی اجرا کند.
مشهدی‌عباس درباره تغییرات این برنامه بعد از همه‌گیری کرونا بیان کرد: به علت اینکه امکان فعالیت حضوری و امکان تجمع مخاطبان نداریم، فعالیت‌های کانون کمی تغییر کرد.
کانون در مناطق محروم یا آسیب‌دیده در قالب پیک امید یا تماشاخانه اداره کل سینما و تئاتر به اجرای برنامه، اکران فیلم و آموزش توسط مربیان می‌پرداخت. اکنون به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی، اعزام تریلی سخت است، زیرا حرکت دادن این تیم به سمت مناطق محروم، افراد را با خطر مواجه می‌کند. همچنین اسکان، پذیرایی و تجمع کودکان، در زمان اکران فیلم خطرناک است، بنابراین اکنون در نظر داریم تا فعالیت‌ها به‌صورت مجازی باشد.
بازخورد خوب از طرف مخاطبان
تغییر شرایط زندگی بعد شیوع بیماری، روزهای سختی را برای بزرگسالان رقم زد. کودکان که درک کاملی از شرایط ندارند، ناگهان مجبور به ترک روند قبلی زندگی خود و ماندن در خانه شدند.
مشهدی‌عباس درباره بازخورد مخاطبان کانون نسبت به برنامه‌های مجازی گفت: بازتابی که از طرف خود مخاطب داشتیم، خیلی خوب بود.
در حقیقت پیگیری مخاطب برای این مسأله بر ما تأثیر زیادی داشت؛ اما در کل فضای کار با فضای روانی جامعه بسیار تفاوت دارد و انسان را یاد زمان جنگ می‌انداخت. در آن زمان نیز ترس از ناامنی جامعه، گریبان کودکان را شدیدتر می‌گرفت. این مسأله ناگزیر است و در کل جامعه و کودکان وجود دارد. در کانون بیشتر سعی کردیم کودکان را درگیر آموزش و مطالعه کنیم تا شاید کمی از این فضا فاصله بگیرند.
وی خاطرنشان کرد: تعطیلی کامل برنامه‌های فرهنگی انتخاب درستی نیست و باید به هر شکلی که ممکن است از این دوران با آرامش و سلامت عبور کرد. کانون پرورش فکری که از سال‌های دور، مورد توجه‌ترین مکان فرهنگی برای حضور کودکان است به‌درستی و با استفاده از امکانات فضای مجازی که هر روز نیز گسترده‌تر می‌شود توانسته بخش مهمی از فعالیت‌هایش را ادامه دهد و تسلیم کرونا نشده است.
بی‌تردید بهره‌گیری از فضای مجازی می‌تواند تا حدی عدالت آموزشی را تأمین کند و تقویت هرچه بیشتر زیرساخت‌ها، نیز این نوع فعالیت‌ها را تقویت می‌کند.
2023
نظر شما