چند ماهی است که مشتاقان تئاتر نمی‌توانند برای دیدن نمایش به سالن‌های تئاتر بروند و علاقه‌مندان و هنرجویان از کلاس‌های آموزشی این رشته محروم هستند. اما کارگردانان و فعالان این حوزه در این روزهای کم‌کاری با استفاده از فضای مجازی توانسته‌اند کلاس‌های آموزشی برگزار کنند. کلاس‌هایی که اتفاقاً با استقبال هم مواجه شده است و طبق هر فعالیت بدیع دیگری، موافقان و مخالفان خود را دارد.
با مریم کاظمی بازیگر، نویسنده و کارگردان تئاتر که خود از برگزارکنندگان چنین کلاس‌هایی است درباره معایب و مزایای این اتفاق و نقدهای وارد شده به این آموزش‌ها به گفت‌وگو پرداختیم.
کلاس‌های آنلاین تجربه دوجانبه‌ای برای هنرجویان و مربیان
مریم کاظمی درباره برگزاری کلاس‌های آنلاین تئاتر با توجه به شیوع ویروس کرونا به خبرنگار ایرناپلاس گفت: در مورد برگزاری کلاس‌های آنلاین تقریباً از همان روزهای آغازین کرونا، بحث، نظر و عملکرد وجود داشته است. تقریباً همه قبول داریم که شرایط کار و زندگی ما در حال تغییر است. اینکه آیا ورود به دنیای مجازی در همه مشاغل کار درستی است یا خیر، موضوعی است که نمی‌توان خیلی جامع در مورد آن نتیجه‌گیری کرد، ولی برگزاری کلاس‌های آنلاین تجربه دوجانبه‌ای برای هنرجویان و مربیان است؛ پدیده جدیدی است که در شرایط این اپیدمی با آن مواجه شده‌ایم. درست است که امکاناتی را از ما گرفته است، ولی قابلیت‌های جدیدی پیش رویمان قرارداده است و طبیعتاً چون تجربه‌اش را نداریم، اولین واکنشمان مخالفت است.
چرا می‌خواهیم از امکانات آنلاین استفاده کنیم؟
این کارگردان با اعلام اینکه مهم‌ترین آسیب، ورود شتاب‌زده و بدون دانش کافی به این دنیای جدید است، درباره استفاده از فضای مجازی و ابزاری که این روزها در دسترس است، عنوان کرد: حتی اگر شرایط اپیدمی تغییر کند و خطر تجمعات و ملاقات‌های حضوری رفع شود، هیچ‌چیز مثل سابق نخواهد بود، پس هرچه زودتر و هرچه سریع‌تر به‌اندازه‌ای که می‌توانیم و از ما برمی‌آید باید به این جنبش بپیوندیم. ولی در عین حال بعضی اوقات عجله می‌کنیم و فکر می‌کنیم داشتن ابزار و تکنولوژی روز، برای فعالیت مجازی و آنلاین کافی است.
وی در ادامه این‌گونه اضافه کرد: پیش از هر اقدامی باید به دو سؤال اساسی جواب دهیم. چرا می‌خواهیم از امکانات آنلاین استفاده کنیم و چه رویکرد ذهنی برای پذیرش آن داریم یا به عبارت ساده‌تر، چگونه خود را با آن وفق خواهیم داد. هنوز هستند نویسندگانی که اصالت نوشته را در نقش قلم روی کاغذ می‌دانند. این تعبیر نه قدیمی و نه کهنه است، بلکه تفکری اصیل و محکم است، زیرا قدمت و قوام دارد. یادمان نرود که تکنولوژی، فقط وسیله است و تا نگرش درستی وجود نداشته باشد، نقش ما تنها کاربر و اپراتور خواهد بود.
ماهیت کار نمایش، جمعی است
وی در مقابل این نکته که برخی اعتقاد دارند در هنر تئاتر، چه آموزش و چه نمایش؛ فقط به‌صورت حضوری می‌تواند تأثیرگذار باشد، چنین بیان کرد: بله! این نظر کاملاً درستی است. مخالفتی ندارم. زیرا ماهیت کار نمایش، جمعی است. چه نمایشگران و چه تماشاچیان در یک آیین جمعی شرکت می‌کنند و لذت با هم بودن و هم‌راستا شدن و هم‌تماشا شدن است که اگر قرار است تأثیری از تئاتر بگیریم، میسر می‌شود. درست است که هر تماشاچی در هر لحظه در سالن‌های نمایش دارای تمرکز شخصی و درک درونی خودش است، ولی ناخودآگاه تحت تأثیر واکنش و ابراز احساسات جمعی تماشاچیان و رویدادها روی صحنه قرار می‌گیرد و اقدام برای آموزش یا نمایش آنلاین به معنای عدم پذیرش این نکته نیست، بلکه یافتن راهی برای تداوم و حفظ همان ارتباطی است که در سالن‌های نمایش تجربه کرده‌ایم. هر فعالیتی در این زمینه نمی‌تواند جایگزین کامل کلاس‌ها و فعالیت‌های حضوری شود.
کلاس‌های آنلاین تنها برای مبتدی‌ها؟
این نویسنده تئاتر در پاسخ به این پرسش که آیا این کلاس‌ها تنها برای هنرجویان مبتدی و تازه کار مناسب است یا همه هنرجویان در هر سطحی را در برمی‌گیرد، گفت: آموزش آنلاین یک روش است، محتوا نیست. مثل اینکه بگوییم کتاب را بخوانیم یا نسخه صوتی آن را گوش کنیم. این روش بسته به نیاز هر کسی می‌تواند در زمان و مکان خودش قابل استفاده باشد. بنابراین به نظر من تفاوتی بین هنرجویان مبتدی یا میانی در استفاده از روش آنلاین نیست. ولی باید به این سؤال پاسخ دهیم که آیا موضوعاتی که قبلاً آموزش داده می‌شد قابل انتقال به روش آنلاین به همان صورت می‌باشد یا کارکردها و محتوای دروس باید تغییر کند. شاید در روش جدید، آموخته‌های قبلی به کارمان نیاید.
گفت‌وگو از هنگامه ملکی
نظر شما