به دنبال شیوع ویروس کرونا در کشور، آنچه بیش از پیش، مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت، وضعیت بهداشت و درمان زندان و زندانیان بود. از گذشته گزارشهایی درباره شرایط بهداشتی برخی زندانها منتشر شده‌بود و با شیوع ویروس کرونا، شایعاتی درباره چندین مورد تست کرونای مثبت در زندانها منتشر و موجب نگرانی شدید خانواده و اطرافیان این زندانیان شد.
در نهایت دهم اسفندماه سید ابراهیم رئیسی، رئیس دستگاه قضا بخشنامه‌ای صادر و اعلام کرد که به‌دلیل شرایط کشور و همچنین نزدیکی نوروز به زندانیان مرخصی داده می‌شود. البته در این بخشنامه زندانیان دارای محکومیت امنیتی بالای پنج سال، مستثنی شدند. اقدامی که در کنار تحسین برای اعطای فرصت به زندانیان و خصوصا محکومان امنیتی، برای مستثنی کردن بخشی از زندانیان، مورد انتقاد قرار گرفت. محمد کاظمی، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نیز در گفت‌وگو با ایرناپلاس از رئیس دستگاه قضا خواست تا محکومان امنیتی که در بخشنامه اخیر مستثنی شده‌بودند نیز، اجازه مرخصی پیدا کنند. در این میان اعتراض‌هایی نسبت به چرایی عدم اجازه مرخصی به فعالان محیط زیستی و برخی دراویش گنابادی که بیش از دو سال است بدون مرخصی در زندان به سر می‌برند، شکل گرفت.
نامه خانواده زندانیان به رئیس دستگاه قضا
به گزارش ایرناپلاس، ۱۴ اسفندماه نیز خانواده‌های زندانیان پرونده محیط زیست در نامه‌ای به رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه احتمال بیمار شدن زندانیان در شرایط شیوع بیماری ارتباطی به «نوع جرم» و «میزان محکومیت» آنها ندارد، خواستار اعطای مرخصی به متهمان پرونده‌های امنیتی شدند. همچنین جمعی از خانواده زندانیان در نامه‌ای دیگر خواستار اجازه مرخصی به زندانیان تا پایان بحران کرونا شدند.
علاوه‌بر این، چهارنماینده عضو فراکسیون امید در مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای از وزیر بهداشت درخواست کردند با قوه قضاییه برای اعطای مرخصی به زندانیان زن، مادر و محیط‌زیستی رایزنی کند.
بالاخره حدود یک هفته قبل محمد کریمیایی از دروایش گنابادی پس از دو سال به مرخصی آمد. همچنین عبدالرضا کوهپایه از فعالان محیط زیستی نیز به مرخصی آمد اما همچنان هفت فعال محیط زیستی دیگر در بازداشت به‌سر می‌برند. ندا ناجی، شهناز اکملی، هنگامه شهیدی، محمد کریمی، محمود بهشتی لنگرودی، مسعود کاظمی، لیلا حسین‌زاده و ... همگی با قید وثیقه تا ۱۵ فروردین ماه به مرخصی آمدند.
وضعیت زندانیان باقی مانده؛ در هاله‌ای از ابهام
البته به گفته غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه ۵۴ هزار زندانی به‌دنبال شریط کشور، به مرخصی آمده‌اند. با این حال همچنان نرگس محمدی، محمد حبیبی، محمد شریفی مقدم، کسری نوری، مجید آذرپی، نسرین ستوده، سپیده فرهان، مریم اکبری منفرد، مرجان داووی، ریحانه فرهان، آتنا دائمی، افشین حسین پناهی، امیرسالار داوودی، هومن جوکار، سپیده کاشانی، نیلوفر بیانی، طاهر قدیریان، سام رجبی، امیرحسین خالقی، طاهباز و ... از جمله زندانیانی هستند که در بازداشت به‌سر می‌برند و از قرار معلوم هنوز با اعطای مرخصی به آنان موافقت نشده است.
فعلا کسی جواب خانواده زندانیان را نمی‌دهد
کتی رجبی، خواهر سام رجبی از فعالان محیط زیستی درباره وضعیت مرخصی این زندانیان به ایرناپلاس می‌گوید: دادیار زندان اسامی را در آورده و به دادستان تهران ارائه کرده و دادستان تایید کرده است. اما این لیست را کسی ندیده و هیچ کس نمی‌داند چه کسانی هستند. روزانه لیستی بیرون می‌آید و به‌تدریج افراد به مرخصی فرستاده می‌شوند. دستورالعمل قوه قضاییه این است که فقط زندانیانی که تا ۵ سال محکومیت بیشتر ندارند، می‌توانند تقاضای مرخصی بدهند که به جز عبدالرضا کوهپایه که محکومیتش ۴ سال است و به مرخصی فرستاده شد، به بقیه پاسخی داده نشد.
او در ادامه می‌گوید: ما هیچ گونه اطلاعی نداریم که آیا ۷ نفر باقی مانده به مرخصی فرستاده می شوند یا نه و اگر هم مرخصی ندادند از علتش بی‌اطلاع خواهیم ماند. می‌دانم که همه خانواده‌ها تلاش کرده‌اند مرخصی بگیرند اما به‌دلیل درگیری دادیار ناظر زندان برای مرخصی دادن به زندانیان هنوز موفق به دیدار نشده اند و فعلا کسی جواب آنها را نمی دهد.
او درباره وضعیت سام رجبی در زندان توضیح می‌دهد: برادرم به‌دلیل ناراحتی‌هایی که داشت چندبار به بیمارستان خارج از زندان فرستاده شد اما دیگر به علت شیوع کرونا و برای پیشگیری از ابتلا تا ۱۵ فروردین قرار شد به بیمارستان اعزام نشود.
او همچنین اضافه می‌کند: حال عمومی او بهتر شده و گفت که هر روز دمای بدنشان را اندازه می گیرند و مراقب هستند. یک آقای مسنی در بندشان مبتلا شده بود که انگار از آنجا برده شده است.
کیمیا کوروس، وکیل مجید آذرپی هم درباره اعطای مرخصی او گفته: به ما گفتند که بروید و منتظر باشید. این درحالی است که او یک سال است که به مرخصی نیامده. هیچ توضیحی به ما داده نمی‌شود حتی خودشان هم می‌گویند ما هم نمی‌دانیم! لیستی تهیه کرده‌ایم و در دست دادستان است و او باید بگوید که به چه کسی مرخصی تعلق می‌گیرد.
این وکیل دادگستری همچنین بیان داشته که بهداری زندان معتادان را به آنجا آورده و به همین دلیل بهداری اصلاً وضعیت خوبی ندارد و زندانیان دیگر نمی‌توانند آنجا حضور پیدا کنند.
نظر شما