از ۲۶ فروردین‌ماه تا پنجم اردیبهشت‌ماه، سی‌وسومین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با بودجه ۱۷ میلیاردی، یعنی رقمی نزدیک به بودجه در نظر گرفته شده برای دوره قبل، برگزار خواهد شد. اما این ثبات هزینه برای اجاره غرفه‌های نمایشگاه اتفاق نیفتاده است، تا جایی که اعلام شد، در آستانه آغاز ثبت‌نام ناشران برای حضور در نمایشگاه کتاب تهران، هزینه ثبت‌نام در این رویداد بیش از ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است. این در حالی است که تغییر قیمت لحاظ شده برای اجاره‌بها برای بخش لاتین و عربی اعمال نشده است و ناشران داخلی هستند که باید هزینه تورم و کاستی‌های بودجه را متحمل شوند.
گران بودن غرفه ناشران داخلی در نمایشگاه کتاب در حالی انجام می‌شود که مهدی اسماعیلی‌راد، معاون اجرایی نمایشگاه کتاب درباره علت گران شدن هزینه شرکت در نمایشگاه کتاب تهران به مهر گفت: به باور من، این اتفاق را نه‌تنها نباید منفی دید، که می‌شود مثبت هم به آن نگاه کرد. افزایش هزینه شرکت در نمایشگاه کتاب تهران در واقع به فراهم آوردن امکانات مناسب‌تر برای ناشران منتهی می‌شود؛ کاری که شاید بدون این افزایش حتی در استانداردهای سال پیش هم مقدور نبود.
انتشار آیین‌نامه جدید برای حضور ناشران در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران مسئله دیگری بود که موجب بروز نظرهای متفاوت از سوی ناشران شد. ایوب دهقانکار، سخنگوی شورای سیاستگذاری نمایشگاه کتاب درباره این آیین‌نامه اعلام کرد: این آیین‌نامه با وجود مهیا شدن برای اجرا، به نمایشگاه سی و چهارم موکول شده و در سال پیش‌رو نمایشگاه با آیین‌نامه پیشین برگزار می‌شود.
بیشتر ناشران از حجم قوانین و دشواری اجرای آن شاکی هستند. به نظر آنها این آیین‌نامه با زبانی نوشته شده است که کلیه ناشران را متخلف فرض می‌کند.
نتوانستم متخلف را تحویل ستاد نمایشگاه دهم
صالح رامسری، مدیر انتشارات معین درباره افزایش قیمت غرفه‌های نمایشگاه کتاب تهران به خبرنگار ایرناپلاس گفت: مسئولان می‌توانند رک و راست بگویند علت این افزایش قیمت غرفه‌ها به دلیل افزایش قیمت بنزین است، تا در انتظار امکانات مناسب در پی این افزایش قیمت نباشیم.
قیمت اجاره غرفه‌های نمایشگاه کتاب تهران در حالی افزایش می‌یابد که بسیاری از ناشران از این رویداد به‌عنوان فرصتی برای تهیه هزینه‌های فعالیت یک سال نشر خود یاد می‌کنند. رامسری با تأکید بر اینکه در نمایشگاه کتاب با دیدگاه سودمحور شرکت نمی‌کند، بیان کرد: در این نمایشگاه حضور پیدا می‌کنم تا به مدت ۱۰ روز با خوانندگان کتاب‌هایم ارتباط داشته باشم و اطلاعاتی را جمع‌آوری می‌کنم تا در کارهایم استفاده کنم. اگر کتاب خوب باشد چه نمایشگاه باشد و چه نباشد آن را می‌خرند.
شرایط حاکم بر نمایشگاه کتاب تهران مخلوطی از چندین دیدگاه و شرایط مختلف است که افراد و ناشران را وادار به برخوردهای مختلف می‌کند. رامسری درباره یکی از تجربیاتش در نمایشگاه کتاب توضیح داد: چند سال پیش فردی یک کتاب نشر معین را با ۳۰ درصد تخفیف خریده بود. او به غرفه معین آمد و از من پرسید که چه میزان تخفیف برای کتاب‌هایم قائل هستم. من به او گفتم که تخفیف ۲۰ درصدی برای کتاب‌هایم دارم. او گفت که کتابش را با تخفیف ۳۰ درصدی خریده است. مرا به غرفه‌ای برد که کتاب را از آنجا تهیه کرده بود. زمانی که با آن ناشر صحبت کردم و از او پرسیدم که چرا تخفیف بالا برای کتاب در نظر گرفته است، به من پاسخ داد: «مجبورم، کلی چک دست مردم دارم و اگر در این نمایشگاه نتوانم کتاب‌ها را بفروشم، تمام چک‌هایم برگشت می‌خورد». من که نمی‌توانم او را به ستاد نمایشگاه تحویل دهم.
کتاب خوب دست مردم نمی‌دهیم
مدیر انتشارات معین یکی از دلایل وجود تخلف در نمایشگاه کتاب را تعداد بالای نشرهای ایران دانست که بدون بررسی لازم برای آنها مجوز صادر شده است. او ادامه داد: ۵۰ درصد شرکت‌کنندگان نمایشگاه کتاب تهران، دولتی و نیمه‌دولتی هستند. حتی مکان غرفه‌ها نیز تحت تأثیر ارتباط‌های آنها تعیین می‌شود.
آیین‌نامه جدید برای نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با هدف محدود کردن قاچاق کتاب و کتاب‌سازی تدوین شده است، اما برخی از ناشران از تغییرات قانون به‌عنوان عاملی که فعالیت آنها را دشوارتر کرده است، نام برده‌اند. رامسری در این‌باره گفت: هرکس از قانون تعبیر خالص خود را دارد. آقای اسماعیلی‌راد برای فرهنگ زحمت می‌کشد و من برای او احترام قائل هستم. او می‌گوید که برای بهتر شدن نشر این اقدامات را انجام داده است، اما اگر از منظر ناشر به مسئله نگاه کنید، می‌بیند سختگیری‌های انجام شده هر کدام مانند زنجیری است که باعث می‌شود ناشر نتواند نفس راحتی بکشد. باید هدف همه ما یکی باشد، اینکه مردم با کتاب آشتی کنند. چرا همه مردم به شبکه‌های مجازی و ماهواره گرایش پیدا می‌کنند؟ زیرا ما کتاب خوب دست مردم نمی‌دهیم.
این مدیر نشر درباره کتاب‌هایی که انتشارات معین در دسترس مردم قرار می‌دهد، توضیح داد: یکی از مترجم‌هایم در سفر خود به ایران، برایم کتابی آورده است، وزارت فرهنگ و ارشاد می‌گوید باید یک فصل از آن حذف شود. اگر فصل را حذف کنم، خیانت به خواننده است و اگر نکنم، کتاب چاپ نمی‌شود، پس ما کتاب خوب به خواننده نمی‌دهیم.
تغییرات سی‌وسومین دوره نمایشگاه کتاب
حذف سازمان‌ها و نهادها در نمایشگاه کتاب، تغییر دیگر خاص این دوره است، چراکه به گفته قادر آشنا، قائم‌مقام سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، این نهادها در نمایشگاه کتاب، فرصت حضور در رویدادهای مختلف را دارند، حضوری که برای این سازمان‌ها و نشر دستاوردی نداشته است و فقط موجب فربگی بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور می‌شود.
آشنا همچنین از ایجاد کمیسیون بازرگانی و تبلیغات در نمایشگاه کتاب تهران خبر داد و گفت: وظیفه این کمیسیون درآمدزایی برای بخش‌های مختلف نمایشگاه است. این کار پیش از این در قالب کارگروه تبلیغات انجام می‌شد. این کمیسیون پیش از این به‌عنوان کارگروه تبلیغات فعالیت می‌کرد، اما امسال در ساختار نمایشگاه به‌عنوان کمیسیون تلقی کرده‌ایم تا بتواند درآمدزایی داشته باشد.
یکی از اقداماتی که سال گذشته در نمایشگاه کلید خورد و امسال هم روی آن تأکید شده است، حذف بن اهدایی است. مبلغی که معمولاً برای این بن‌کارت‌ها در نظر گرفته می‌شد، بین ۷۰۰ میلیون تا یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان بود. آشنا افزود: البته معمولاً این رقم از یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون کمتر نمی‌شد که امسال به‌صورت قانونی این رقم را به صفر رساندیم.
به گفته آشنا، نمایشگاه سی‌ویکم ۱۳۵۴ نفر نیروی انسانی داشت و سال گذشته نمایشگاه با ۹۰۴ نفر برگزار شد، اما سقفی که برای امسال مشخص شده، ۷۰۰ نفر است. بنا است که در طول دو سال، تعداد مجریان نمایشگاه نصف شود.
بانک عامل نمایشگاه کتاب تغییر دیگری است که دوره سی‌وسوم نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شاهد آن خواهد بود. بعد از بانک شهر که در دوره‌های اخیر به‌عنوان بانک عامل معرفی می‌شد، در این دوره با امضای تفاهم‌نامه میان مدیرعامل بانک صادرات و معاون امور فرهنگی وزارت ارشاد، این بانک، بانک عامل نمایشگاه کتاب سی‌وسوم تهران شد. محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه تأکید اصلی این تفاهم‌نامه روی نمایشگاه کتاب تهران نیست، گفت: استان‌ها هم در طول سال آینده از حمایت‌های بانک صادرات بهره‌مند خواهند شد و تحولات اقتصادی و اجتماعی در حوزه نشر را شاهد خواهند بود.
نظر شما