روز گذشته، سید سلمان سامانی، سخنگوی وزارت کشور در گفت‌وگویی با ایسنا درباره زیر ذره‌بین قرار دادن کمک‌های نقدی و غیرنقدی داوطلبان انتخابات به حوزه انتخابیه در این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی اعلام کرده «اقدام برای خریدوفروش مستقیم و غیرمستقیم رأی، توزیع اقلام و لوازمی که برای دریافت‌کننده جنبه انتفاعی داشته باشد و کمک‌های نقدی و غیرنقدی به اشخاص، اماکن عمومی و مذهبی، هیأت‌ها و امور خیریه بعد از ثبت‌نام در انتخابات جرم‌انگاری شده است که در قوانین قبلی با این صراحت نبوده است. وزارت کشور، هیأت‌های بازرسی و نظارت با حساسیت ویژه‌ای این موارد را رصد کرده و اگر تخلفی انجام شود، در رسیدگی به صلاحیت داوطلبان مدنظر قرار می‌گیرد.»
هرچند تا ثبت‌نام انتخابات مجلس زمان باقی است، اما طی هفته‌های اخیر شاهد رفتارهای عجیب و شاید انتخاباتی برخی نمایندگان بوده‌ایم. هفته گذشته فیلمی از رونمایی و چرخاندن دستگاه MRI با ماشین هلال‌احمر و تشکر از مسعود گودرزی، نماینده ممسنی به‌عنوان تهیه‌کننده آن، در فضای مجازی منتشر شد. این اتفاق با واکنش‌های بسیاری همراه بود و سرانجام به برکناری رئیس هلال‌احمر این شهر منجر شد. کمتر از یک هفته بعد از آن، فیلم جدیدی از کارناوال تجهیز شهرداری اندیمشک به چند ماشین حمل پسماند با پیش‌قراولی فریدون حسنوند، نماینده این شهر منتشر شد. این اقدام آنها واکنش‌ها و انتقادات بسیاری را در شبکه‌های اجتماعی به دنبال داشت.
البته آنچه درباره نمایندگان اندیمشک و ممسنی رخ داد، موضوع تازه‌ای نیست. حدود پنج ماه قبل و در پی بروز سیل در چند استان کشور، تصویری در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌داد محموله‌ای با بنری که روی آن نوشته شده بود «این محموله توسط پروانه مافی، نماینده مجلس اهدا شده است»، به مناطق سیل‌زده خوزستان ارسال شده است. البته این نماینده دراین‌باره به ایرناپلاس توضیح داده بود: من از ارسال محموله به نام خودم بی‌اطلاع بودم. به آنها (گروه خیریه که برای سیل‌زدگان کمک جمع‌آوری می‌کند) اعتراض کردم و آنها توضیح دادند هدف این بوده که مردم این مناطق بدانند مسئولان و نماینده‌های تهران به یاد آنها هستند.
قانون اساسی چه می‌گوید؟
این اقدامات درحالی از سوی این نمایندگان رخ داده است که بنا به اصول ۶۲ تا ۹۹ قانون اساسی (فصل ششم) که محدوده اختیارات نمایندگان را مشخص کرده است، وظیفه نمایندگان به دو بخش قانونگذاری و نظارت محدود می‌شود. از این‌رو نمایندگان مجلس نمی‌توانند به امور اجرایی ورود کنند بلکه می‌توانند به‌واسطه تصویب قوانین، دولت را مکلف به اجرای آن کنند.
گفتنی است این دو نماینده تاکنون نسبت به این اقدام خود توضیحی نداده‌اند و پیگیری‌های ایرناپلاس برای گفت‌وگو با آنها تاکنون بی‌نتیجه مانده است.
راکعی: اگر نهادی با نماینده‌ای که دنبال نمایش است همکاری می‌کند باید پاسخگو باشد
فاطمه راکعی، نماینده دوره ششم مجلس شورای اسلامی درباره این‌گونه اقدامات از سوی برخی نمایندگان می‌گوید: آنچه مشخص است، ملت ما دارای شم سیاسی قوی هستند، بنابراین نمایندگانی که با رأی مردم به مجلس می‌روند، مخصوصاً آن‌هایی که شهرستان‌ها و شهرهای کوچک را نمایندگی می‌کنند، به‌خوبی می‌شناسند و از اینکه در سطح محلی و ملی چه کرده‌اند، آگاه هستند.
وی ادامه می‌دهد: اشاره من به نمایندگان شهرستان‌ها از این جهت است که آنها باید در دو فاز فعالیت کنند؛ پرداختن به نیازهای واقعی شهرستان برای توسعه آنجا و پرداختن به امور در سطح ملی.
این فعال سیاسی اصلاح‌طلب درباره اینکه «آیا تجربه یا خاطره‌ای از برخورد قانونی با نمایندگانی ازاین‌دست داشته است یا نه»، می‌گوید: من بعید می‌دانم با فردی برخورد شده باشد. به نظر من اگر تمام نهادهای ما به شکل قانونی با چنین افرادی برخورد کنند، بسیار خوب است. اما من خاطره مشابهی از این موضوع در مجلس ششم ندارم.
وی در ادامه تأکید می‌کند: نهادهایی که نمایندگان با همکاری آنها دست به چنین اقداماتی می‌زنند باید از این موضوع پرهیز کنند. مثلاً اگر شهرداری یا نهاد دیگری با این نماینده همکاری می‌کند باید زیر سؤال و ذره‌بین قرار بگیرد. قاعدتاً اگر نماینده‌ای هم با استفاده از امکانات نمایندگی اقدام تبلیغاتی انجام دهد، قطعاً باید با او برخورد و شورای نگهبان برای انتخابات آتی این موارد را در نظر داشته باشد.
وی درباره اینکه اقدامات اجرایی نمایندگان در سطح حوزه انتخابیه‌شان تا چه می‌تواند ناشی از خلأ قانونی باشد، تصریح می‌کند: هر نماینده‌ای حق دارد برای رفاه همشهریان خود در چارچوب نمایندگی و حوزه اختیارات نمایندگی عمل کند، از این جهت نمی‌توان به نماینده‌ای ایراد گرفت. از آنجایی‌که پرداختن به مسائل حوزه انتخابیه نمایندگان یکی از وظایف آن‌هاست، باید به مسائل و مشکلات حوزه انتخابیه نظر داشته باشند؛ اگر نماینده مثلاً به فکر ساخت فرودگاه برای شهری که این امکانات را لازم دارد، نباشد، چه کسی باید به فکر باشد؟ نماینده باید برای تخصیص بودجه به تجهیز و بهسازی تلاش کند.
طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تنها یک مجلس نمایندگی در ساختار سیاسی کشور تعریف شده که مجلس شورای اسلامی است. همین مجلس ضمن برعهده داشتن وظیفه قانونگذاری و نظارت بر حسن اجرای قوانین در سطح کلان و ملی، پرداختن به امور حوزه‌های انتخابیه را نیز عهده‌دار است. همین موضوع، به ویژه در آستانه انتخابات‌ها می‌تواند زمینه‌ساز رفتارهای نمایشی و عوام‌فریبانه برخی نمایندگان یا کاندیداهای نمایندگی مجلس باشد؛ موضوعی که در سال‌های اخیر نیز از سوی برخی چهره‌های سیاسی از جمله محمدرضا باهنر مورد توجه قرار گرفته است.
باهنر: باید دو مجلس داشته باشیم
محمدرضا باهنر که با سابقه نزدیک به ۳۰ سال در مجلس شورای اسلامی، در دوره دهم این مجلس از نمایندگی کنار گرفت، سال گذشته در گفت‌وگویی با روزنامه سازندگی با اشاره به جایگاه مجلس شورای اسلامی در قانون اساسی و در نگاه امام و رهبری که طراحی و ترسیم نقشه راه است، گفت: من با توجه به تجربهای که بعد از انقلاب در مجلس دارم و جزو کسانی بودم که بیشترین ماندگاری را در مجلس داشتند می‌خواهم بگویم ساختار مجلس ما به گونه‌ای است که نمیتواند دغدغه آن صرفاً منافع ملی باشد. باید منافع ملی را اولویت‌بندی کنیم و بگوییم یکسری از منافع ملی منطقهای، حزبی، جنسیتی، قشری یا صنفی هستند و اولویت باید به ترتیبی باشد که منافع ملی همیشه در اولویت باشند اما خاستگاه نمایندگان مجلس و کسانی که از آنها مطالبات دارند به گونه‌ای است که نمیتواند منافع ملی را در اولویت قرار بدهد دیدگاه نمایندگان نسبت به آینده به آنها دیکته می‌کند که با منافع ملی کاری نداشته باشند نمایندگان مجلس معمولاً به دنبال منافع حزبی، منطقهای، جنسیتی و غیره هستند.
وی در این باره تأکید کرده بود: تصور من این است که ما باید دو مجلس داشته باشیم. این مجلس می‌تواند مجلس نخبگان و طرحهایی مثل مجلس انگلیس باشد که مجلس لردها و مجلس سنا دارند. مهم اختیارات و وظایف است. جای خالی این ساختار در قانونگذاری کشور دیده می‌شود.
نظر شما