اُپرای «عاشورا» اثری عروسکی است که توسط بهروز غریب‌پور نوشته و توسط خود او تولید و کارگردانی شده است. این اثر با آهنگسازی بهزاد عبدی، اولین بار در سال ۱۳۸۷ به اجرا درآمد و آغازی بود بر اجرای اُپراهای عروسکی دیگر مانند مولوی، حافظ، سعدی و خیام. امتیاز و تفاوت مهم این اپرا با نمونه‌های غربی‌اش، استفاده از آوازهای سنتی ایرانی است که توسط خوانندگان برتر ایران اجرا شده است.
غریب‌پور اپرای «عاشورا» را تا کنون در کشورهای فرانسه، لهستان، ایتالیا و در شهرهای مختلف کشور به اجرا در آورده و قرار است بار دیگر در شهریورماه و همزمان با ماه محرم، اپرای «عاشورا» و پس از آن اپرای «مولوی» و سایر آثار گروه «آران» در محل تالار فردوسی بنیاد فرهنگی هنری رودکی به اجرا درآید.
بهروز غریب‌پور در گفت‌وگو با خبرنگار ایرناپلاس درباره تغییرات اجرای جدید گفت: اپرای «عاشورا» تغییری در موسیقی ندارد و فایل صوتی ثابت پخش می‌شود، ولی در آخرین اجرایی که داشتیم در شهر بابل، تغییراتی در دکور صحنه داده بودم و در هر اجرایی با توجه به شرایط، صحنه را به‌گونه‌ای طراحی می‌کنم تا تماشاگری که قبلاً کار را دیده تفاوت‌ها را احساس می‌کند.
نقطه آغاز تحول اپرای ملی
غریب‌پور درباره اهمیت ویژه اپرای «عاشورا» در مقایسه با نمونه‌های غربی گفت: اپرای «عاشورا» نقطه آغاز تحول از شیوه اپرای غربی به شیوه اپرای ایرانی است. من موفق شدم که ایفای نقش و نحوه آوازخوانی را به شیوه تعزیه و متناسب با دستگاه‌های ایرانی طراحی کنم، در حالی که اهل موسیقی باور نمی‌کردند تعزیه این قابلیت را داشته باشد که اپرای مولوی و حافظ و خیام از آن دربیاید. قبلاً توسط میرزاده عشقی و اسماعیل مهرتاش کوشش‌هایی برای این کار شده بود، ولی در تقدیر من بود که به شکل نهایی دربیاید و اپرای ملی ایرانی متحول شود.
استقبال تماشاگران خارجی
نکته قابل توجه در سخنان غریب‌پور میزان استقبال تماشاگران اروپایی از این اثر است: در اولین اجرای خارج از کشور در رم مجبور بودم توضیح بدهم که این اپرای عروسکی، عمر ۵۰۰ ساله ندارد و جدید است، اما به خاطر فرم و ویژگی‌هایش تماشاگران فکر می‌کردند اثر سنتی ۵۰۰ ساله است. به این خاطر که من از امتیازات یک ژانر هنری استفاده کرده‌ام که قدمت دارد و سرشار از خلاقیت است.
برخلاف آنچه گاهی به نظر می‌رسد غیرمسلمان‌ها با آئین‌ها و آداب اسلامی و شیعی ارتباط برقرار نمی‌کنند و درکی از آن ندارند، غریب‌پور این‌طور خبر داد: پرطرفدارترین اپرای ما در خارج از کشور، اپرای «عاشورا» است و اتفاقاً تماشاگران ایرانی در اجراهای خارج از کشور کمتر حاضر می‌شدند و همه خارجی بودند. استقبال بین‌المللی فوق‌العاده بود و جامعه بین‌المللی این شیوه ایرانی را پذیرفته است.
اپرای «کاوه ناتمام» می‌آید
بهروز غریب‌پور در پایان حرف‌هایش درباره کار جدیدش هم گفت: امیدوارم که بتوانم اپرای «کاوه ناتمام» را روی صحنه ببرم که تلفیقی از شاهنامه و تاریخ معاصر ماست و سعی کردم در این اپرا هم از تعزیه استفاده کنم و هم از آوازهای حماسی ایرانی و هم از آوازها و ترانه‌های کوچه‌بازاری. اگر این کار روی صحنه بیاید، از نظر موسیقی و از نظر طراحی صحنه پیچیدگی‌های فراوانی خواهد داشت که نشان می‌دهد اپرای عروسکی دارای قابلیت‌های زیادی است که هنوز خود من هم به‌طور کامل از آن استفاده نکرده‌ام.
نظر شما