چهار ماه از هجوم ملخ‌های مهاجم صحرایی به کشور می‌گذرد. این ملخ‌ها برای نخستین بار در بندر نخیلو استان هرمزگان مشاهده شدند. بر اساس اعلام کارشناسان و سازمان خواروبار جهانی (فائو) این ملخ‌ها قادرند آسیب جدی به باغ‌ها و مزارع وارد کرده و امنیت غذایی کشور را به خطر بیندازند.
گفته می‌شود این ملخ‌ها هر سبزینه‌ای که بر سر راهشان باشد، می‌خورند و قادرند در طول روز 400 کیلومتر حرکت کنند. به همین دلیل، از همان ابتدا کارشناسان بارها نسبت به اهمیت مبارزه با آنها در کانون‌های ورودی به کشور از طریق سمپاشی تأکید کرده‌اند و نسبت به هوشیاری در برابر آن هشدار داده اند. از همان زمان نیز قرار شد اعتبارات و امکانات مناسب برای مبارزه با این آفت خطرناک در اختیار استان‌های درگیر قرار گیرد.
حالا نزدیک به هشت استان کشور با این آفت خطرناک دست به گریبانند و اظهارات و گلایه‌های برخی از استانداران استان‌های درگیر، نشان از عمل نکردن دستگاه‌ها به تعهدات خود دارد.
**انتقاد استاندار از سازمان حفظ نباتات
محمدجواد فدایی، استاندار کرمان با اشاره به تشدید مشکل ملخ‌ها به‌شدت از سازمان حفظ نباتات گلایه کرده که تعهدات خود را با تعلل انجام می‌دهد و یک و نیم میلیارد اعتبار تخصیص یافته به‌حساب آنها واریز نشده و حتی سم مورد نیاز و خریداری شده را در اختیار استانداری کرمان قرار نداده‌اند. علاوه بر این، گویا قرار بوده دستگاه‌های اجرایی، 34 دستگاه خودرو شاسی بلند به جنوب استان اعزام کنند که فقط 9 خودرو اعزام شده است.
**مبارزه با ملخ ارزان نیست
کامبیز مینایی، حشره‌شناس و رئیس دانشگاه جهرم اگرچه می‌گوید خوشبختانه ملخ‌ها هنوز به هیچ مزرعه و باغی خسارت نزده‌اند، اما معتقد است در شرایط ارزی کشور، مطمئناً سم و مواد شیمایی برای مبارزه با ملخ‌ها قیمت ارزانی ندارند و اگر استانداری‌ها بخواهند اقدام به خرید سم و سمپاش کنند، در مواردی سمپاشی باید از طریق هوایی انجام شود و باید اعتبارات لازم را داشته باشند.
**نمی‌دانم منظور استاندار کرمان کدام اعتبار است
با این حال، سیدمحمدرضا میر، مدیر روابط عمومی سازمان حفظ نباتات کشور در گفت‌وگو با ایرناپلاس درباره گلایه استاندار کرمان می‌گوید سازمان حفظ نباتات هشت میلیارد تومان از بودجه خود را به هشت استان کمک کرده است. ضمن این که خود استان‌ها هم بودجه‌ای برای این کار دارند و بر اساس هماهنگی که با وزارت کشور و مدیریت بحران صورت گرفته، از آنجا هم قطعاً اعتبارات پرداخت شده است.
«من نمی‌دانم منظور استاندار کرمان کدام اعتبار است؟ اگر قرار بوده از سازمان حفظ نباتات اعتباری تخصیص پیدا کند قطعاً تخصیص پیدا کرده است. خبری که دارم این است که ظرف دیروز و امروز، همه سهمی که هر استان از 10 میلیارد تومان اعتبار تصویب شده برای مبارزه با ملخ داشته، تخصیص داده شده و اگر در حسابشان واریز نشده، قطعاً ظرف یکی دو روز آینده واریز می‌شود.»
در این میان، ادعای سازمان حفظ نباتات این است که تا به امروز هیچ‌گونه خسارتی به مزارع و باغات کشور وارد نشده، به‌جز یک مورد که ملخ‌ها در باغات شهرستان رودان استان هرمزگان مشاهده شده‌اند که به گفته میر با توجه به اهمیت موضوع برای جلوگیری از بروز خسارت، دو دستگاه هواپیما به‌صورت همزمان منطقه را سمپاشی کردند و این آفت همان‌جا کنترل شد و خسارت جدی به باغات وارد نشد.
**خطر ملخ برطرف نشده است
اما با تمام این گفته‌ها، نکته‌ای که مینایی حشره‌شناس و رئیس دانشگاه جهرم بر آن تأیید می‌کند این است که اگرچه ملخ‌ها تاکنون خسارتی برای مزارع و باغات نداشته‌اند، اما خطر برطرف نشده و همچنان مبارزه باید ادامه پیدا کند.
مینایی می‌گوید: به دلیل بارندگی خوب امسال، غذا در مراتع به‌اندازه کافی وجود داشته و باعث سرگرم شدن ملخ‌ها در مراتع شده است، اما مراتع ممکن است به‌زودی به اتمام برسد و نوبت به باغات و مزارع برسد. البته او یکی از دلایل نرسیدن ملخ‌ها به مزارع را سمپاشی به‌موقع می‌داند، اما با این حال معتقد است که دمای هوا در کشور هنوز کم بوده و در برخی نقاط همچنان سرما حاکم است و همین باعث شده تمایل ملخ به زاد ولد و حرکت کم شود و مطمئناً با تغییر دما، ممکن است ملخ‌ها نظر خود را تغییر دهند.
از نظر سطح مبارزه تا به امروز در نزدیک به 300 هزار هکتار از اراضی مرتعی کشور که شامل هشت استان جنوبی می‌شود، علیه ملخ‌ها مبارزه صورت گرفته است. خوشبختانه این آفت هنوز وارد فاز تهاجمی و حمله به باغات و مزارع نشده است. با توجه به پیش‌بینی‌هایی که سازمان حفظ نباتات انجام داده، روند افزایش جمعیت ملخ‌ها تا مردادماه ادامه خواهد داشت و باید روند مبارزه با آفت ادامه پیدا کند تا وارد مزارع و باغات نشود. به همین دلیل، وزیر کشاورزی هفته گذشته در نامه‌ای از وزیر کشور خواسته است 20 میلیارد تومان دیگر به دلیل اهمیت موضوع برای مبارزه با ملخ تخصیص پیدا کند.
**شبح ملخ در اطراف تهران
چند وقت پیش خبرهایی راجع به رسیدن ملخ‌ها به اطراف استان تهران نیز منتشر شد. مینایی در مورد این موضوع می‌گوید: من می‌دانم که این ملخ‌ها در اطراف تهران هم مستقر شدند و از آنجا که تهران نسبت به استانهایی مثل فارس، استان کوچکی است، امکان خطر بیشتر وجود دارد. از همین رو، باید با انواع سمپاشی هوایی و زمینی جلوی ورود ملخ‌ها به مزارع را گرفت.
اما مدیر روابط عمومی سازمان حفظ نباتات این موضوع را تکذیب می‌کند و می‌گوید حضور ملخ در تهران اصلاً نباید با هجوم ملخ‌های صحرایی که در جنوب کشور بوده و آفت بسیار خطرناک و مهمی است، یکسان تلقی شود. ملخ صحرایی قادر است در روز 400 کیلومتر جابه‌جا شود، ولی ملخ مراکشی در طول عمر خود نهایتاً می‌تواند 50 کیلومتر جابه‌جا شود.
به گفته او، ملخی که در استان تهران یا استان‌های نیمه شمالی کشور وجود دارد، ملخ بومی بوده و به ملخ مراکشی معروف است و هر سال، استان‌های نوار شمال کشور مثل استان گلستان، مازندران، گیلان، تهران، زنجان و قزوین را درگیر می‌کند.
میر تأکید می‌کند که امسال به دلیل شرایط آب و هوایی کشور، زمینه رشد و ظهور تعداد بیشتری از این آفت مهیا است. البته مبارزه با این آفت بسیار ساده است و سازمان حفظ نباتات هم هر سال این کار را انجام می‌دهد.
تهران-ایرناپلاس- ریزش ملخ‌ها در حالی تا مرداد ماه ادامه دارد که برخی استان‌ها از بدعهدی دستگاه‌های اجرایی در عمل به تعهداتشان گلایه کرده و اعلام می‌کنند نه اعتبار تخصیص یافته را دریافت کرده‌اند، نه سمی به آنها تحویل داده شده است.