عصر جمعه 13 اردیبهشت همزمان با تغییر نام خیابان «ج» در ابتدای خیابان مقدس اردبیلی به نام جمشید مشایخی و ثبت پلاك آن، از سردیس او نیز در نزدیكی خانهاش رونمایی شد، سردیسی كه رضا حسنزاده، استاد مجسمهسازی آن را طراحی و ساخته بود.
اما ماجرای جنجالی این سردیس دو روز بعد آغاز شد، زمانی كه احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران با گلایه از این سردیس گفت كه این سردیس نهتنها شباهتی به مرحوم مشایخی ندارد، بلكه در خور او هم نیست و به نظر میرسد یك عكس پرسنلی را كه مربوط به روزهای آخر حیات اوست، سه بعدی كرده و به شكل مجسمه و سردیس در آوردهاند.
همین صحبت كافی بود تا سیل اظهارنظرها از سوی مردم نسبت به ساخت این سردیس در فضای مجازی دستبهدست شود و اتفاقی كه میتوانست باعث فخر مردم و شهرداری تهران شود و خاطره مرحوم مشایخی را زنده نگه دارد، به یك مضحكه در فضای مجازی تبدیل شد. اگرچه سازنده این سردیس بلافاصله در مصاحبهای اعلام كرد كه انتقادها را قبول دارد و منتظر انتقادها بوده است، چون زمانی كه كار ساخت یك مجسمه هنوز تمام نشده و از آن رونمایی میشود، باید انتظار انتقاد هم داشت.
اما اوضاع زمانی پیچیدهتر شد كه خبر آمد محمدجواد حقشناس، رئیس كمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در این ماجرا دست داشته و به دستور او و بدون طی شدن روال معمول توسط سازمان زیباسازی، شهرداری منطقه یك تهران ساخت سردیس را به فردی سفارش داده كه شناختی از وی نداشته و سردیس را بر اساس یك عكس چندنفره و یك تابلو فرش طراحی كرده و ساخته است.
در این میان، یك سایت، خبری اعلام كرد كه این عضو شورای شهر برای رونمایی از سردیس عجله داشته و دستور میدهد دو هفته زودتر از چهلم مرحوم مشایخی مراسمی را به مناسبت چهلمین روز درگذشت وی برگزار و از تندیس ناقص و كم شباهت رونمایی كنند. دیشب، اما حقشناس در واكنش به این حواشی توییتی منتشر كرد با این مضمون كه «برخی وقتها یاد داستان «منطق ماشین_دودی» میافتم كه قطار ایستاده همیشه با ابهت است و از سنگاندازی مصون و قطاری كه بعد از بیست سال، حركتی كرده، اكنون از زمین و هوا و از دوست و دشمن در حال سنگ خوردن است. نوش جانمان».
خود حسنزاده هم گفته بود كه خانواده آقای مشایخی یك تابلو فرش از چهره او در اختیار من قرار دادند و درخواست كردند كه مجسمه شبیه تصویر تابلو فرش باشد، ولی با ریش و بدون عینك؛ البته وی تنها توانسته بود یك عكس از زاویه مقابل از آقای مشایخی در اینترنت پیدا كند كه در آن عكس به همراه دو نفر دیگر بود.
در این میان، حقشناس به همان پاسخ كنایهآمیز خود اكتفا میكند و از پاسخ صریح در مورد دست نداشتن خود در ساخت این سردیس امتناع میكند و تماسهای ایرناپلاس با او بیجواب ماند. بهطوری كه در انتها، مشاور او در پاسخ به خبرنگار ایرناپلاس كه چرا حقشناس بهطور واضح اعلام نمیكند دستور شخصی در كار نبوده و شهرداری منطقه خود اقدام به این كار كرده است، میگوید كه او علاقهای به مصاحبه نداشته و توییت خود را كافی میداند و از طرفی، دلیلی ندارد كه این موضوع ادامه پیدا كند.
گویا از همان ابتدا قرار بوده است كه سردیس بعد از رونمایی دوباره به كارگاه برگردد تا تكمیل شود كه به گفته روابط عمومی شهرداری تهران این كار انجام شده است.
بهتر بود كار ساخت سردیس پس از طی روال معمول انجام میشد
با این حال، الهام فخاری، عضو كمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در گفتوگو با ایرناپلاس با اشاره به اینكه در جلسه اول هفته آینده كمیسیون فرهنگی شورای شهر، مفصلتر راجع به آن بحث میكنیم، میگوید: بحث اول این است كه روال عرفی در چنین مواقعی چه بوده و آیا روال رعایت شده است یا نه؟ تا آنجا كه من میدانم منعی برای سفارش دادن كار حجمی یا سردیس از سوی مناطق شهرداری تهران وجود ندارد. اما یك روال عرفی و فرآیند تعریف شده طی این سالها جا افتاده است كه سازمان زیباسازی بهعنوان متصدی زیباسازی شهر با جامعه تخصصی خود، كار انتخاب عكس، سازنده و موارد دیگر را انجام دهد.
به گفته او، چهبسا بهتر است كارهای از این دست از مسیر روال عرفی و تخصصی پیش برود تا هم از یك مسیر درست انجام شود و هم اینكه از نظر صنفی، این كار پاسخگوی مشخصی داشته باشد.
او در پاسخ به اینكه گفته میشود یك عضو شورای شهر در این موضوع مداخله كرده است میگوید: من اطلاعات دقیق ندارم كه آیا شخصی مداخلهای در اجرا كرده یا اقدامات در حد پیگیری بود است، از همین رو، اخلاقاً نه میتوانم آن را رد كنم و نه تأیید.
فخاری ادامه میدهد: انتخاب عكس سردیس بهجای انتخاب توسط متخصصان در یك فضای احساسی و از طریق خانواده مرحوم مشایخی صورت گرفته است و گویا آنها خواستهاند آخرین تصویری كه از عزیزشان مانده است، ماندگار شود. در صورتی كه برای یك چهره ملی بهتر است تصویری انتخاب شود كه مردم آن را میپسندند و در ذهنشان نقش بسته است.
به گفته وی، دلیل اینكه تلاش شده است همزمان با نصب پلاك، نصب سردیس هم انجام شود این بوده كه این اتفاق بهعنوان یك عرف فرهنگی جا بیفتد و از طرفی، پلاكگذاری به تأخیر نیفتد، اما متأسفانه اصل این كار و نیت خیری كه پشت آن بود به دلیل این حواشی مخدوش شد. بنابراین بهتر است این مسئله دیگر تكرار نشود.
اعتراض به سردیس باید با یك تذكر حل میشد
در این میان، حسن خلیلآبادی، عضو دیگر كمیسیون فرهنگی شورا در گفتوگو با ایرناپلاس میگوید كه اگر اعتراضی به خود سردیس یا طراحی آن وجود داشت، باید با یك تذكر دوستانه حل میشد؛ نه اینكه برای هر مورد حاشیه درست كرد و متن را از یاد برد. چون این حاشیهها باعث میشود به متن كار كمیسیون توجه نشود.
وی با اشاره به اینكه ما باید شهری درست كنیم كه نام و نشانی از هنرمندان بر در و دیوار آن نصب شده باشد، ادامه میدهد: متأسفانه ما اهل حاشیه هستیم. سردیس درست شده و مراسم تجلیل برگزار شده قابل ارزش است و نباید به اصل كار كه نامگذاری خیابان به نام یك هنرمند است، خدشه وارد كرد.
تهران-ایرناپلاس- همزمان با رونمایی از سردیس جمشید مشایخی و اعتراض یك عضو شورای شهر، جنجالهای مربوط به این سردیس همچنان ادامه دارد و بسیاری معتقدند ندانمكاری برخی باعث شده است این موضوع به یك مضحكه تبدیل و اصل كار فراموش شود.