سیل خوزستان و شایعه قومیت‌گرایی در امدادرسانی

نارضایتی از امدادرسانی یكی از اساسی‌ترین مسائلی است كه در وقوع حوادث طبیعی و وضعیت بحرانی پس از آن شكل می‌گیرد. یعنی وقوع حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله یك طرف، رسیدگی‌های بعد از آن هم یك طرف. حالا هم مانند امدادرسانی در زلزله كرمانشاه، در خوزستان هم شكلی از نارضایتی از نحوه رسیدگی به وضعیت پساسیل صورت گرفته است. آنچه مسلم است دلیل این نارضایتی هرچه كه باشد، دولت باید با برنامه‌ریزی و مدیریت، عوامل این نارضایتی را مشخص و مشكل را برطرف كند، زیرا هرگونه بی‌توجهی یا برخورد غیرمنطقی با آن، عواقب جبران‌ناپذیری خواهد داشت.

**بدبینی به دولت در عمل به وعده‌ها

در ارتباط با این موضوع، زهرا كُهرام، دبیر ستاد بحران جمعیت امام علی در خوزستان به ایرناپلاس می‌گوید: مسأله این است كه دولت به خانواده‌های درگیر این وضعیت هشدار داده بود، اما مردم به دلیل عملی نشدن وعده‌های مسئولان در سیل سال 95 به دولت بدبین و بی‌اعتماد هستند. علاوه بر آن، در حالت عادی مسئولان به مردم اینجا توجه نمی‌كنند و به همین دلیل به كمپ‌ها و مكان‌هایی كه دولت اعلام می‌كرد، نمی‌رفتند و وسط آوار مشكلات می‌ماندند. آب تمام زندگیشان را گرفته، اما وسط سیل به فكر وسایل منازلشان هستند.

كهرام ادامه داد: نمونه این اتفاق در روستای بام‌دژ، بخش مركزی اهواز اتفاق افتاد. ما وضعیت را به مسئولان گفتیم. مسئولان این منطقه گفتند كه ما بار‌ها به آن‌ها گفتیم، اما خانه‌ها را خالی نمی‌كنند و به هشدار‌ها توجه ندارند. بنابراین از تصاویر و ویدیو‌هایی كه منتشر می‌شود این‌طور برداشت می‌كنند كه همه به حال خود رها شده‌اند. واقعیت این است كه حجم خسارت و آسیب‌دیدگی خیلی گسترده است و دولت توان رسیدگی به این‌همه خرابی را ندارد.

**كمپ‌ها امكانات كافی ندارند

دبیر ستاد بحران جمعیت امام علی(ع) در خوزستان تشریح كرد: كمبود‌ها خیلی زیاد است. كمپ‌ها امكانات كافی ندارند. برای مثال ما به یك كمپ رفتیم، با آن همه جمعیت، یك سرویس بهداشتی نداشت. جانمایی كمپ مناسب نبود، طوفان آمد و همه چادر‌ها جمع شدند، همه مردم كمپ را رها كردند و به خانه‌های سیل‎زده برگشتند. یعنی حتی كمپ‌ها هم وضعیت خوبی ندارند و مردم از این جهت می‌ترسند.

این عضو جمعیت امام علی(ع) توضیح داد: مردم می‌گویند همین چهارتا وسیله‌ای هم كه داریم از دست می‌دهیم و كسی این وسیله‌ها را به ما برنمی‌گرداند. شهروندی به من گفت: همین یخچال من كه پنج میلیون تومان است، اگر سیل ببرد تا پنج سال دیگر نمی‌توانم بخرم. كسی به من برای خرید یخچال، پنج میلیون نمی‌دهد. اگر شهرداری یا فرمانداری مكان مطمئنی را مشخص كند كه مردم تمام وسایلشان را آنجا بگذارند، مشكل خاصی به آن صورت پیش نمی‌آید.

**مردم می‌ترسند آنچه را كه دارند از دست بدهند

وی تصریح كرد: بعضی از كشاورز‌ها توان مالی كافی برای بازگشت به زندگی عادی را دارند، اما در حاشیه اهواز مانند عین‌دو، محله گلدشت، گل‌بهار، كوی مندلی و محله سلیم‌آباد از نظر مالی فقیر هستند. حتی زمانی هم كه آب بالا آمده بود، می‌گفتند ما این وسایل را می‌بریم پشت‌بام خانه، اما اینجا را ترك نمی‌كنیم. رقم خسارت و آسیب‌دیدگی رقم بسیار بالایی است، مردم می‌ترسند آنچه را كه دارند از دست بدهند.

**مسائل پزشكی، بهداشتی و درمانی رها شده

كهرام می‌گوید: در امدادرسانی‌ها، مشكلاتی خاصی وجود دارد. برای مثال، جنگل‌های حمیدیه، مسیر مخرجی، روستای اطراف آن حالا یك پناهگاه برای آوارگان شده است. هلال‌احمر چادر آورده، اما به همه نرسیده است. بعضی از خانواده‌ها بدون آب، برق و گاز در جنگل زندگی می‌كنند. ما رفتیم دیدیم با دو تا پتو سرویس بهداشتی درست كرده‌اند. از نظر تغذیه مشكل آن‌چنانی نیست، اما مسائل پزشكی، بهداشتی و درمانی رها شده است و رسیدگی كامل انجام نمی‌شود. این وضعیت و این خانواده‌ها نیازمند این هستند كه به‌صورت اورژانسی خدمت‌رسانی شوند. امدادرسانی پزشكی خیلی كند پیش می‌رود.

كهرام درباره قومی كردن امدادرسانی و رسیدگی به سیل‌زدگان در خوزستان می‌گوید: 99 درصد از شهروندانی كه در خوزستان آسیب دیده‌اند، عرب هستند. اما ما ندیدیم نسبت به قوم خاصی تبعیض قائل شوند. اما حجم آسیب بسیار بالاست و ضعف‌هایی كه در زمینه امدادرسانی وجود دارد، تولید نارضایتی را چندین برابر می‌كند. به دلیل محقق نشدن مطالبات مردم در سیل سال‌های گذشته، اعتماد نسبت به نهادهای رسمی از بین رفته و مردم خودشان آنچه را كه فكر می‌كنند درست است، انجام می‌دهند.