97؛ سالی خوب برای رونق سینما

احمد طالبی‌نژاد، منتقد و نویسنده مطرح سینما درباره وضعیت سینمای ایران در سال جاری، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: سالی که پشت سر گذاشتیم برای سینمای ایران، سال پرماجرایی بود. این اتفاقات را از چندین زاویه می‌توان بررسی کرد. در ابتدا رکورد فروش سینمای ایران در سالی که گذشت، شکسته شد. این موضوع را آمار و ارقام رسمی می‌گویند. فیلم سینمایی «هزارپا» ٤٠ میلیارد تومان در گیشه فروخت، حال فرض می‌گیریم اغراق باشد و ٢٠ میلیارد هم فروخته باشد، این اتفاق خوشایندی از جهت صنعت سینما است. البته در نسبت با این فیلم موضوع هنر سینما جدا است. این اتفاق نشان می‌دهد اگر فیلم‌هایی داشته باشیم که به سمت مخاطب عام حرکت کنند، ظرفیت مخاطبان سینمای ایران به‌گونه‌ای است که می‌تواند پاسخگوی نیازهای اقتصادی سینما باشد.



** بخش عمده درآمدِ سینما خرج خود سینما نمی‌شود

این منتقد با اعلام اینکه قبلاً در رسانه‌ها نوشتم سینمای ایران بازار محدودی دارد و باید در بازار خارجی هم حضور پیدا کند و همچنان بر این موضوع تأکید می‌کنم، تصریح کرد: اما در همین بازار محصول داخلی هم مانند «هزارپا» می‌تواند در سینما فروش خوبی داشته باشد. مشروط بر اینکه پول درآمده از این فیلم در اقتصاد سینما استفاده شود. اکنون بحث روز سینمای ایران حکایت از این دارد که بخش عمده درآمدِ سینما خرج خود سینما نمی‌شود و صرف هزینه خرید ملک و املاک در داخل و خارج از کشور می‌شود که از دایره معادلات اقتصاد سینما بیرون می‌رود و این موضوع غلط است. ابوالحسن داوودی و رضا رخشان که عقبه کارگردانی، تهیه‌کنندگی، عکاسی و فیلمبرداری در سینما را دارند، باید بخشی از درآمد «هزارپا» را به اقتصاد سینما وارد کنند. کاری که برخی تهیه‌کنندگان قبل انقلاب مثل پرویز صیاد، مهدی میثاقیه انجام می‌دادند. پرویز صیاد از فیلم‌های صمد پول درمی‌آورد، سپس می‌رفت با سهراب شهیدثالث فیلم می‌ساخت. این روال اکنون وجود ندارد. این پول‌های قلمبه در جیب شخص یا گروهی به املاک و مستغلات تبدیل می‌شود.



** جامعه نیاز به خندیدن و رها کردنِ احساس و عواطف انباشته شده درونی دارد

طالبی نژاد با اعلام اینکه مردم با وجود همه گرفتاری‌ها هنوز به دیدن فیلم‌های سینمایی می‌روند، گفت: این موضوع هم قابل بررسی و هم نیاز جامعه است. جامعه ما خسته و عصبی است، دنبال یک مکانی است که بخشی از این خستگی‌ها و عقده‌ها را بیرون بریزد. در این شرایط چه بهتر که در برنامه‌ریزی سالیانه، به فیلم کمدی توجه بیشتری نشان دهیم. در واقع جامعه نیاز به خندیدن و رها کردنِ احساس و عواطف انباشته شده درونی دارد. «هزارپا» از این منظر در گیشه موفق شد وگرنه از نظر هنری فیلم زیاد قابل بحثی نیست و بیشتر شبیه یک شو است، از نظر سینمایی خیلی اعتباری به این فیلم نمی‌دهم. اما این نکته را نباید فراموش کرد که مردم با دیدن این فیلم با آن خندیدند. فیلم‌های دیگری که حالا کم و بیش فروش خوبی داشتند، آنها هم اغلبشان از همین جنس فیلم هستند. نوع کمدی رمانتیک و کمدی تاریخی همواره با استقبال مخاطب همراه است. البته فیلم «هزارپا» به اسلپ‌استیک که از اشکال قدیمی کمدی هستند، نزدیک بود. فیلم‌های جدی با موضوعات جدی، کمتر با استقبال عامه مواجه می‌شوند. یکی از فیلم‌های خوبی که در گروه هنر و تجربه نمایش داده شد «گلدن تایم» بود که خوب دیده نشد، اما فیلم جذاب و ارزشمندی بود.



**رویا؛ مسئله‌ای که سینمای امروز ایران آن را کم دارد

وی در ادامه با اشاره به اینکه مردم از سینمای جدی کمی گریزان شدند و به سریال‌های سطح پایین داخلی و ترکی پناه برده‌اند، خاطرنشان کرد: این اتفاق باعث شده مخاطب از واقعیت‌ها رها شوند و به سمت رویا برود، یکی از مسائلی که سینمای امروز ایران برای مردم عادی کم دارد، رویا است. رویا به مفهموم درست آن؛ اصلاً منظورم فیلمفارسی نیست. مردم عادی به سینما می‌روند که تفریح هم بکنند، برای دریافت پیام به سینما نمی‌روند که آموزش ببینند. به قصد تماشای فیلم به سینما می‌روند و در عین حال اگر نکته‌ای هم یاد گرفتند، چه بهتر. در واقع این موضوع در سینمای حرفه‌ای ما باید یک اصل باشد.



**سینمای سعید روستایی و خفه شدن از دیدن این همه واقعیت

«مثلاً نوع فیلم‌های اصغر فرهادی هم رویا در آن وجود دارد هم جدیت و واقعیت. البته واقعیت صرف و محض خیلی نکته جذابی نیست. نوعی که مصداق آن را در سینمای سعید روستایی می‌بینیم که از دیدن این همه واقعیت خفه می‌شویم. این حرف را چند شب قبل در نشست نقد و بررسی یک فیلم زدم. به هر حال برخی اوقات بهتر است از واقعیت، گریزی به رویا داشته باشیم. به مردم هم کمی رویا بدهیم تا به آرامش برسند. این بحث خیلی دامنه‌دار است، ترجیح می‌دهم بیشتر از این به آن وارد نشوم، زیرا یک وجه جامعه‌شناختی و روانشناسی دارد و در مقابل آن یک وجه هنری هم دارد. ولی در مجموع باید عنوان کنم در اقتصاد سینما اتفاقات مثبت و خوبی در سال جاری رخ داد. البته مشروط به اینکه اقتصاد حاصل شده به سینما بازگردد و بازار کماکان رونق داشته باشد. سال ٩٧ سال بی‌رونقی برای سینما نبود.»

گفت‌وگو از هنگامه ملکی

ادامه دارد...

*اداره کل اخبار چند رسانه ای*