ایرنابازار، گزارش آماری منتشرشده از طرف وزارت صمت درباره تولید خودرو در فروردین‌ماه ۱۴۰۴، تصویری نسبتاً آرام اما در باطن پرتحول از وضعیت صنعت خودروی کشور ارائه می‌دهد. با نگاهی به عملکرد پنج بازیگر اصلی این حوزه، یعنی ایران‌خودرو، سایپا، مدیران‌خودرو، کرمان‌موتور و گروه بهمن، می‌توان به درکی دقیق‌تر از روندها و جابه‌جایی‌های درونی این صنعت رسید؛ تغییراتی که ممکن است در ادامه سال، چیدمان بازار را به‌طور بنیادین دگرگون کند.
رشد کلی صنعت زیر سایه کاهش در بخش‌هایی کلیدی
در مجموع، صنعت خودرو کشور در فروردین ۱۴۰۴ موفق به تولید ۶۰ هزار و ۴۷۰ دستگاه خودرو شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل (فروردین ۱۴۰۳) کاهش ۲ درصدی داشته است. در نگاه اول، این افت ممکن است جزئی به نظر برسد، اما تحلیل جزئی‌تر نشان می‌دهد این کاهش عمدتاً ناشی از افت چشمگیر تولید وانت و اتوبوس بوده، در حالی‌که تولید خودروهای سواری با رشد ۵.۳ درصدی به ۵۶ هزار و ۱۹۱ دستگاه رسید.
با توجه به اینکه بیش از ۹۲ درصد تولید خودرو کشور در این ماه به خودروهای سواری اختصاص داشته، این رشد نسبی در سواری‌ها موفق شده تا بخشی از کاهش شدید در سایر کلاس‌ها را جبران کند.
ایران‌خودرو: رشد با اتکا به محصولات متنوع
ایران‌خودرو با تولید ۲۸,۸۰۱ دستگاه خودرو سواری در فروردین ۱۴۰۴، رشد ۲۰.۷ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل را به ثبت رسانده و همچنان بزرگ‌ترین خودروساز کشور باقی مانده است. این گروه خودروسازی موفق شده با افزایش تولید خودروهای نسبتاً جدیدتر خود مانند تارا (رشد ۹۷ درصدی)، دنا پلاس اتوماتیک (رشد ۲۶ درصدی) و ادامه تولید قدرتمند پژو ۲۰۷ و ۲۰۶، ترکیب محصولات خود را متنوع‌تر و بازارپسندتر نگه دارد.
با این حال، عملکرد ایران‌خودرو در بخش وانت چندان امیدوارکننده نبوده و با کاهش ۷۱ درصدی، تولید این بخش از ۱,۲۳۴ دستگاه در فروردین ۱۴۰۳ به تنها ۳۵۶ دستگاه در فروردین ۱۴۰۴ رسیده است؛ مسأله‌ای که می‌تواند سهم این شرکت در بازار وانت‌ها را به‌شدت کاهش دهد.
سایپا: نگاهی به تولیدات این گروه خودروسازی
گروه خودروسازی سایپا با کاهش ۲۷.۳ درصدی تولید در فروردین روبرو است. مجموع تولید سایپا در این ماه به ۱۸,۳۹۵ دستگاه رسید.
مدیران‌خودرو: ثبات نسبی در بازار میان‌رده‌ها
مدیران‌خودرو که همواره یکی از بازیگران ثابت بازار خودروهای سواری خصوصی بوده، در فروردین ۱۴۰۴ با تولید ۵,۸۷۷ دستگاه سواری، نسبت به مدت مشابه سال گذشته، کاهش ۲۱ درصدی ثبت کرده است. با وجود این کاهش، این شرکت همچنان جایگاه خود را در میان سه خودروساز خصوصی بزرگ حفظ کرده و تنوع سبد محصولات آن از آریزو ۵ و ۸ گرفته تا تیگو ۷، ۸ و ۹ و همچنین برندهای جدیدی مانند FX Omoda، نقش مؤثری در حفظ سهم بازار ایفا کرده‌اند.
مدیران‌خودرو اگرچه با افت جزئی روبرو شده، اما با توجه به تثبیت بازار مصرف محصولات چینی در ایران، می‌تواند با توسعه خدمات پس از فروش و ارتقای کیفی محصولات، همچنان یکی از بازیگران تأثیرگذار صنعت خودرو باقی بماند.
کرمان‌موتور: جهشی شگفت‌انگیز و بازگشتی مقتدرانه
شگفتی بزرگ فروردین امسال را بدون تردید باید به نام کرمان‌موتور نوشت؛ شرکتی که توانسته تولید خود را از ۵۱۴ دستگاه در سال گذشته به ۲,۸۷۴ دستگاه در فروردین امسال برساند، یعنی رشد ۴۵۹ درصدی در یک ماه! این افزایش عمدتاً با تمرکز بر تولید خودروهای برند جک، از جمله J۴، J۷، و KMC X۵ رقم خورده است.
کرمان‌موتور با این جهش به وضوح پیام روشنی به بازار ارسال کرده: بازگشته‌ایم و برای رقابت آماده‌ایم. ادامه این روند می‌تواند موجب برهم خوردن توازن میان سنتی‌ها و خصوصی‌ها در نیمه دوم سال شود.
گروه بهمن: اوج‌گیری بخش خصوصی با محصولات متنوع و مدرن
گروه خودروسازی بهمن نیز در فروردین ۱۴۰۴ با ثبت رشد ۸۷ درصدی نسبت به سال گذشته، از تولید ۹۶۰ دستگاه به ۱,۷۹۹ دستگاه رسید. این رشد ناشی از تمرکز بر تولید خودروهای کراس‌اوور پرفروش مانند دیگنیتی، فیدیلیتی و ریسپکت بوده است.
عملکرد درخشان گروه بهمن مؤید این نکته است که بازار داخلی، آماده پذیرش خودروهایی با طراحی، امکانات و کیفیت متفاوت از محصولات سنتی است. چنان‌چه این شرکت بتواند در بخش خدمات پس از فروش و شبکه توزیع نیز عملکرد مناسبی داشته باشد، می‌تواند به یکی از سه خودروساز بزرگ کشور تبدیل شود.
سهم بازار: نشانه‌هایی از جابه‌جایی قدرت
در حال حاضر، ایران‌خودرو با سهمی در حدود ۵۱ درصد تولیدات خودروی سواری، همچنان بازیگر مسلط بازار است، اما مجموع سهم بخش خصوصی نیز به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. به‌ویژه رشد شرکت‌هایی چون کرمان‌موتور و گروه بهمن نشان می‌دهد که سهم سنتی‌ها در حال کاهش است. همچنین، سهم سایپا از بازار به ۲۸ درصد رسیده است.
جمع‌بندی: فروردین آرام، اما هشداردهنده
هرچند آمارهای رسمی حاکی از ثبات نسبی تولید خودرو در کشور است، اما نگاهی عمیق‌تر به جزئیات عملکرد شرکت‌ها، نشانه‌هایی از یک چرخش آرام و تدریجی را در بازار نشان می‌دهد. در حالی‌که ایران‌خودرو به‌واسطه تنوع محصول و حفظ کیفیت، جایگاه خود را حفظ کرده، سایپا با افت عملکرد مواجه شده و کرمان‌موتور و بهمن‌موتور، با بهره‌گیری از استراتژی‌های تهاجمی و تمرکز بر محصولات بازارپسند، خود را برای نقش‌آفرینی پررنگ‌تر در آینده آماده می‌کنند.
در نهایت، مسیر آینده صنعت خودرو ایران، بیش از هر زمان دیگری به سرعت تطبیق بازیگران با نیازهای بازار، توسعه فناوری و توان خدمات‌رسانی وابسته خواهد بود؛ واقعیتی که فروردین ۱۴۰۴ به‌خوبی آن را نشان داد.