ایرنابازار- روستای برغان با چنارهای هزار ساله اش در زمره روستاهای زیبا و تاریخی استان البرز در شهرستان ساوجبلاغ به شمار می رود که به دلیل طبیعت بکر، آب‌وهوای خنک و وجود آثار تاریخی و فرهنگی به عنوان یکی از مقاصد گردشگری محبوب شناخته می‌شود. این روستا که در میان رودهای سنج و شاهرود قرار دارد در تمامی فصل ها به ویژه در فصل‌های بهار و تابستان میزبان گردشگران و دوستداران طبیعت است.
آلو، گردو و سیب از محصولات مهم این منطقه محسوب می‌شوند. بستنی گله برغان یکی از آثار ثبت شده برغان از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است که به دلیل طعم خاص و روش تهیه متفاوت از محبوبیت بالایی برخوردار است.
فرهنگ روستای برغان ریشه در سنت‌های کهن دارد. یکی از ویژگی‌های برجسته مردم برغان، حفظ سنت‌ها و رسوم قدیمی است. مراسم‌های فرهنگی و مذهبی همچون جشن‌های ملی مثل نوروز، شب یلدا و چهارشنبه‌سوری همچنان در میان مردم این روستا با شور و حال خاصی برگزار می‌شود. از دیگر رسوم ویژه مردم برغان، آیین‌های مذهبی و محلی است که به مناسبت‌های مختلف در مساجد و اماکن مقدس برگزار می‌شود.
جاذبه‌های دیدنی روستای برغان
روستای برغان دارای جاذبه‌های طبیعی و تاریخی فراوانی است که هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. از جمله این جاذبه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
پل تاریخی برغان
این پل قدیمی یکی از آثار تاریخی روستاست که به دوره صفویان بازمی‌گردد و به عنوان نمادی از معماری قدیمی منطقه شناخته می‌شود که در دوم بهمن ۱۳۸۲ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. این پل بر روی رودخانه شاهرود قرار دارد و با معماری منحصر به فرد و استفاده از مصالح سنتی همچون آجر و سنگ، نمادی از هنر معماری ایرانی در آن دوران محسوب می‌شود.
این پل تاریخی در گذشته برای تسهیل عبور و مرور مردم و کاروان‌ها ساخته شده بود و همچنان به عنوان یکی از نمادهای تاریخی و فرهنگی برغان مورد توجه است. پل برغان با طاق‌های زیبای خود و طراحی متناسب با طبیعت اطراف، چشم‌انداز فوق‌العاده‌ای را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌کند. به ویژه در فصل بهار و پاییز، این منطقه با مناظر طبیعی اطرافش جذابیت بیشتری پیدا می‌کند.
قلعه ایلخانی
قلعه ایلخانی برغان به دوران ایلخانان مغول (سده هفتم و هشتم هجری قمری) تعلق دارد و به عنوان یکی از نمونه‌های معماری نظامی و دفاعی آن دوره شناخته می‌شود. قلعه بر روی تپه‌ای مشرف به روستا ساخته شده که به آن امکان دیدبانی و حفاظت از منطقه را می‌داده است. این موقعیت جغرافیایی باعث شده بود که قلعه به عنوان یکی از مراکز دفاعی مهم در دوران خود مورد استفاده قرار گیرد. این قلعه نه تنها برای دفاع بلکه برای کنترل مسیرهای تجاری و نظامی اطراف نیز مورد استفاده قرار می‌گرفت. در دوره ایلخانی، ساخت قلعه‌های نظامی در مناطق استراتژیک از اهمیت زیادی برخوردار بود و برغان به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود یکی از این نقاط مهم به‌شمار می‌رفته است.
حسینیه تاریخی برغان
حسینیه تاریخی برغان یکی از مهم‌ترین بناهای مذهبی و فرهنگی روستاست. این حسینیه با قدمتی چند صد ساله نمادی از معماری سنتی و مذهبی منطقه و محل برگزاری مراسم‌های مذهبی به ویژه در ایام محرم و صفر محسوب می شود که در ۱۳۸۲ خورشیدی در فهرست آثار ملی قرار گرفت. حسینیه برغان دارای معماری بومی و سنتی است که از مصالح محلی همچون آجر، چوب و خشت ساخته شده است. ساختار ساده و در عین حال مستحکم این بنا، فضای معنوی و آرامش‌بخشی را ایجاد می‌کند که حس و حال خاصی را برای بازدیدکنندگان به همراه دارد. با توجه به قدمت بالای حسینیه تاریخی برغان در سال‌های اخیر اقداماتی برای حفظ و بازسازی آن انجام شده است تا این بنای تاریخی و مذهبی بتواند همچنان به عنوان مکانی معنوی و فرهنگی برای نسل‌های آینده باقی بماند.
مسجد برغان
مسجد جامع برغان یکی از بناهای تاریخی و مذهبی برجسته روستای برغان به شمار می رود. این مسجد با معماری سنتی ایرانی اسلامی و قدمتی چند صد ساله از اهمیت مذهبی و فرهنگی ویژه‌ای برخوردار است و یکی از مکان‌های اصلی برگزاری مراسم مذهبی و اجتماعی روستاست و به عنوان یکی از جاذبه‌های فرهنگی و مذهبی منطقه شناخته می‌شود. معماری مسجد جامع برغان تلفیقی از سبک‌های سنتی و محلی است. بنا با استفاده از مصالح بومی همچون آجر، خشت و چوب ساخته شده و دارای سقف‌های بلند و قوسی، ستون‌های چوبی و مناره‌های ساده است. سادگی و در عین حال زیبایی معماری مسجد، فضایی آرام و معنوی ایجاد می‌کند. مسجد دارای یک صحن بزرگ است که محل اجتماع مردم در مراسم‌های مذهبی و نمازهای جماعت است. شبستان اصلی مسجد نیز فضایی گسترده با سقف‌های گنبدی دارد که وجود کاشی‌کاری‌ها و تزیینات ساده اما زیبا در بخش‌های مختلف مسجد، جلوه‌ای خاص به بنا بخشیده است.
چنارهای کهنسال
روستای برغان با عنوان مهد چنارهای هزار ساله نیز شناخته می شود و به عنوان نمادی از قدمت و اصالت روستا یاد می‌شوند. این چنارهای کهنسال به دلیل نقش تاریخی، فرهنگی و محیط زیستی خود، جاذبه‌ای مهم برای گردشگران به‌شمار می‌روند. همچنین درخت چنار بسیار کهنسال که در مرکز روستا و کنار مسجد جامع و حسینیه قرار دارد، یکی از قدیمی‌ترین درختان منطقه است که قدمتی بیش از یک هزار سال دارد و با توجه به اندازه و وسعت شاخه‌های آن، یکی از بزرگ‌ترین درختان چنار در این منطقه به‌شمار می‌رود.
رودخانه برغان
این رودخانه از کوه‌های اطراف سرچشمه می‌گیرد و به عنوان یکی از منابع آبی اصلی روستا شناخته می‌شود. آب این رودخانه به طور طبیعی و در طول سال جریان دارد و به آبیاری مزارع و باغات کمک می‌کند.
طبیعت سرسبز و رودخانه‌های برغان
برغان به دلیل قرار گرفتن در منطقه کوهستانی، دارای طبیعتی بسیار زیبا و سرسبز است. رودخانه‌های جاری در آن، باغ‌های میوه به ویژه گردو و آلو و هوای پاک و مطبوع، این روستا را به مکانی ایده‌آل برای طبیعت‌گردی و تفریح تبدیل کرده است. آب‌وهوای معتدل و خنک به ویژه در فصول بهار و تابستان، گردشگران بسیاری را به طرف این روستا جذب می‌کند.
میدان برغان
میدان برغان یکی از نقاط مرکزی و مهم روستاست. این میدان به عنوان مرکز اجتماعی و فرهنگی روستا شناخته می‌شود و نقش مهمی در زندگی روزمره اهالی برغان دارد. میدان برغان به عنوان یک مکان عمومی، محل تجمع اهالی روستا و محل برگزاری مراسم‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و مذهبی است. این میدان به ویژه در ایام خاص مانند اعیاد، مراسم مذهبی و محافل اجتماعی، مکانی برای گردهمایی مردم است.
زیارتگاه چهل دختر
زیارتگاه چهل دختر یکی از اماکن مذهبی و زیارتی مهم در روستای برغان است. این زیارتگاه به عنوان محلی مقدس و مورد احترام مردم محلی و زائران شناخته می‌شود و داستان‌ها و باورهای خاصی درباره آن وجود دارد. در ایامی همچون شب‌های قدر و ماه محرم، مردم برغان و مناطق اطراف به زیارتگاه چهل دختر می روند و در آن مراسم‌های مذهبی و دعا برگزار می‌کنند. این مراسم‌ها نشان‌دهنده پیوند مردم با این مکان مقدس و اهمیت آن در زندگی مذهبی اهالی است.
تفریحات و سرگرمی‌های روستای برغان
روستای برغان با طبیعت زیبا و فرهنگ غنی خود، گزینه‌های متنوعی برای تفریحات و سرگرمی‌ها دارد. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی، محیطی مناسب برای فعالیت‌های مختلف در فضای باز و استفاده از جاذبه‌های طبیعی فراهم می‌کند. در روستای برغان، گردشگران می‌توانند از طبیعت‌گردی، پیاده‌روی در کوچه‌باغ‌ها و همچنین لذت بردن از هوای پاک و آرامش روستا بهره‌مند شوند. از جمله فعالیت‌های تفریحی در این منطقه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
طبیعت‌گردی و پیاده‌روی
برغان به خاطر طبیعت سرسبز و کوهستانی‌اش، مکانی عالی برای پیاده‌روی و طبیعت‌گردی است. گردشگران می‌توانند از مسیرهای مختلف برای پیاده‌روی و کشف مناظر زیبا و باغ‌های میوه استفاده کنند.
دوچرخه‌سواری
دوچرخه‌سواری در مسیرهای طبیعی و روستایی برغان یکی از سرگرمی‌های محبوب است. این فعالیت به ویژه در فصول بهار و تابستان می‌تواند تجربه‌ای دل‌انگیز باشد.
گردش در باغ‌های میوه
برغان به باغ‌های میوه به ویژه گردو و آلو نیز شهرت دارد. گردشگران می‌توانند در فصول برداشت میوه از این باغ‌ها بازدید کنند و از چیدن میوه‌ها لذت ببرند.
کمپینگ
با توجه به محیط طبیعی و هوای دلپذیر برغان، کمپینگ در طبیعت یکی از فعالیت‌های محبوب است. گردشگران می‌توانند شب را در طبیعت بگذرانند و از تجربه دیدن ستاره‌ها و آرامش شب استفاده کنند.
عکاسی
طبیعت بکر، مناظر کوهستانی و معماری سنتی برغان، فرصت‌های عالی برای عکاسی فراهم می‌کند. عکاسان می‌توانند از مناظر طبیعی، چنارهای کهنسال و بناهای تاریخی عکس بگیرند.
بازدید از آثار تاریخی
علاوه بر زیارتگاه‌ها و مساجد، برغان دارای آثار تاریخی مانند قلعه ایلخانی و پل‌های قدیمی است. بازدید از این مکان‌ها می‌تواند تجربه‌ای آموزشی و فرهنگی برای گردشگران باشد.
مراسم‌های محلی و فرهنگی
در روزهایی همچون عید نوروز، ماه رمضان و محرم، مراسم‌های محلی برگزار می‌شود. گردشگران می‌توانند در این مراسم‌ها شرکت کنند و با فرهنگ و آداب و رسوم محلی آشنا شوند.
گشت‌وگذار در بازارهای محلی
در برخی روزهای هفته، بازارهای محلی در برغان برپا می‌شود که در آن اهالی محصولات محلی، صنایع دستی و میوه‌ها را به فروش می‌گذارند. این بازارها می‌توانند تجربه‌ای جالب و محلی برای باشند.
پیک‌نیک در کنار رودخانه
اطراف رودخانه برغان مکانی مناسب برای پیک‌نیک خانوادگی و دوستانه است.