تهران- ایرنابازار- شهریار از شاعران برجسته معاصر ایران محسوب می شود که مضمون سروده هایش وطنی، اجتماعی، تاریخی، مذهبی و وقایع زمانه بوده است و وفاداری به سنت غزل نویسی و بیان احساسات عاشقانه از ویژگی های بی بدیل شعرهایش و رمز جاودانگی اشعار او به شمار می رود.

ایرنابازار- محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار در ۱۱ دی ۱۲۸۵ در روستای خشگناب در بخش قره‌چمن در اطراف تبریز دیده به جهان گشود. پدر این شاعر، حاج میر آقا خشگنابی وکیل بود و شهریار در ارتباط با تاثیر پدرش بر او در کودکی چنین گفته است: «اولین استاد و مربی من پدرم بود.»

شهریار دوران کودکی را در زادگاهش سپری کرد و پس از آن که مراحل ابتدایی تعلیم و تربیت را در مکتب‌خانه فراگرفت، به تبریز رفت. تحصیلات خود را در مدرسه های متحده، فیوضات و متوسطه تبریز گذراند و سپس در ۱۳۰۰ خورشیدی برای ادامه تحصیل راهی تهران شد و در دارالفنون تهران به تحصیل طب پرداخت اما در سال پایانی تحصیل به دلیل عـشقی نافرجام و پیشامدهای پس از آن، درس را رها کرد و اینگونه مسیر زندگیش تغییر کرد. شهریار وارد خدمت دولتی شد و چند سالی در اداره ثبت اسناد نیشابور و مشهد خدمت کرد و در ۱۳۱۵ خورشیدی در بانک کشاورزی تهران مشغول به فعالیت شد. او در کنار شعر به موسیقی و خوشنویسی توجه داشت. بر خطوط نسخ، نستعلیق و خط تحریری تسلط داشت و روزگاری سه تار می‌نواخت، اما پس از مدتی آن را کنار گذاشت.

ملک الشعرای شهر فارسی در ۱۳ سالگی شعرهایش را با تخلص بهجت در مجله ادب به چاپ رساند و بعدها با تفال از دیوان حافظ، تخلص شهریار را برای خود انتخاب کرد و با همین تخلص برای همیشه در شعر و ادب فارسی ماندگار شد. شهریار بیش از ۲۸ هزار بیت شعر به زبان فارسی و در حدود سه هزار بیت به زبان ترکی آذری سروده است. شهرت این شاعر گرانقدر به خارج از مرزهای ایران نیز رسیده است و در بسیاری از کشورهای جهان شعرهای او طرفداران فراوانی دارد.

ابوالقاسم شهیار، استاد صبا، نیما بوشیج، امیری فیروزکوهی، تفضلی و هوشنگ ابتهاج از دوستان و نزدیکان شهریار بوده اند. استاد ملک سخن دارای چنان شهرتی بود که محمدرضا شفیعی کدکنی درباره شهریار می گوید: اگر شعرهای شهریار وجود نداشت ادبیات فارسی چیزی کسر داشت.

سروده های حیدربابایه سلام، نامه‌های منظوم، ای وای مادرم و دو مرغ بهشتی در زمره آثار شهریار به شمار می رود. او در سرایش سبک های شعر فارسی همچون مثنوی، قصیده، غزل، قطعه، رباعی و شعر نیمایی توانمند بود، با این وجود بیشتر سروده هایش غزل بوده است. او در شعرهایش زندگی ساده و بی آلایش را به تصویر می کشید. منظومه «حیدر بابا سلام» نخستین شعر شهریار به زبان مادری او به شمار می رود که نگاهی‌ به‌ دنیای‌ کودکی‌ این شاعر دارد و سرشار از عشق‌ و علاقه به‌ زندگی‌ سنتی‌ است و اوج هنر شهریار و نتیجه وفاداری و باور عمیق او به سادگی های سرزمینش محسوب می شود که تاکنون به ۷۵ زبان زنده دنیا ترجمه و منتشر شده است. این شاعر توانمند هنگامی که مادرش را از دست داد، شعر به یادماندنی «ای وای مادرم» را برای او سرود و اینگونه خالق اثری ارزشمند شد.

شهریار، شاعری آیینی و مذهبی با دانش و آگاهی درباره تاریخ اسلام محسوب می شود که از مسیر مطالعه و پژوهش به شناخت دست یافته بود. خـداشـناسی و معـرفـت به پروردگار و دیـن را می توان در غـزل هـای جـلوه جانانه، مناجات، درس محـبت، ابـدیـت، بال هـمت و عـشق، درکـوی حـیرت، قـصیده تـوحـید و راز و نـیاز به خوبی درک کرد. وی به دلیل سرودن سروده هایی در مدح حضرت علی(ع) و ائمه اطهار(ع) چندین بار از طرف ادب دوستان مورد تجلیل قرار گرفت و اینگونه لقب «شاعر اهل بیت» به او اطلاق شد.

شهریار شعر را محلی نیک برای بیان اندیشه ژرف و پندآموز می دانست و بسیاری از پندهای اخلاقی و تربیتی را در قالب شعری بیان می کرد که مخاطب این افکار و مفاهیم، انسان در طول تاریخ به شمار می رود، نه اینکه خطاب به شخصی و فردی خاص بوده باشد.

اصغر فردی از شاگردان او و فعال حوزه ادبیات درباره شهریار می گوید: افرادی همچون هوشنگ ابتهاج که با این شاعر معاصر بوده اند، معتقدند که در زمان جوانی شهریار تمام روزنامه ها حتی آنهایی که سیاسی بودند، به منظور رواج و فروش شمارگان خود از شعر او در مطالب روزنامه استفاده می کردند و حتی گاهی روزنامه ای با چاپ کردن شعرهای شهریار و اقبال مردم به این امر آن روزنامه را از حالت ورشکستگی نجات می داد.

سرانجام شهریار پس از چندین ماه بیماری در ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ خورشیدی در بیمارستان مهر تهران به دیار حق شتافت و در مقبره‌الشعرای سرخاب تبریز به خاک سپرده شد. به منظور گرامیداشت یاد و خاطره این شاعر شهیر با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی ۲۷ شهریور در تقویم رسمی کشور به نام «روز شعر و ادب فارسی» نامگذاری شد.

در پایان شعر معروف همای رحمت در وصف حضرت علی(ع) سروده شهریار را با هم می خوانیم:

علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را

که به ماسوا فکندی همه سایه هما را

دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین

به علی شناختم من به خدا قسم خدا را

به خدا که در دو عالم اثر از فنا نماند

چو علی گرفته باشد سر چشمه بقا را

مگر ای سحاب رحمت تو بباری ارنه دوزخ

به شرار قهر سوزد همه جان ماسوا را

برو ای گدای مسکین در خانه علی زن

که نگین پادشاهی دهد از کرم گدا را

بجز از علی که گوید به پسر که قاتل من

چو اسیرت است اکنون به اسیر کن مدارا

بجز از علی که آرد پسری ابوالعجائب

که علم کند به عالم شهدای کربلا را