تهران- ایرناپلاس- سخنان رئیس‌جمهوری در جلسه شنبه‌گذشته در ستاد ملی مقابله با کرونا، حکایت از عزم جدید دولت برای مبارزه هوشمندانه‌تر و موثرتر دارد که از قضا حاوی نخستین برنامه ملی زمان‌بندی شده است.

به گزارش ایرناپلاس، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در این جلسه به پیشنهاد وزارت کشور برای تدوین نقشه راه یکساله برای مقابله با کرونا اشاره و تصریح کرده «در تدوین این نقشه راه، باید از نظرات دستگاه‌های مختلف و تمامی استان‌ها استفاده شود».

با توجه به دستگاه اجرایی پیشنهاددهنده (وزارت کشور) و اشرافی که این وزارتخانه به مسائل کلان اجتماعی کشور دارد، به‌طور قطع مسئولان امر پیشنهادی اندیشیده شده و قابل اجرا را طرح کرده و می‌توان در آینده از آن به‌عنوان یکی از نخستین برنامه‌های یکساله موفق دولت سیزدهم نام برد؛ بویژه که از آغاز ورود کرونا، همواره انتقادهایی به عملکرد دولت وقت و ستاد ملی وجود داشت.

در این راستا می‌توان یکی از مهمترین مطالبات رهبر معظم انقلاب را نیز محقق کرد؛ مطالبه‌ای که در نخستین دیدار دولت سیزدهم با ایشان مطرح شد و از تعیین «روزشمار معین» برای وعده‌ها و «تخمین» مدت زمان مورد نیاز برای تحقق آن، به عنوان یک راهکار «ترمیم اعتماد مردم» نام بردند.  

پیشنهاد نقشه راه، اگر به درستی طرح‌ریزی و عملیاتی شود، نشان‌دهنده خروج تدریجی ستاد کرونا و همه دستگاه‌های دخیل، از برنامه‌های مقطعی و بعضا واکنشی و ورود به فاز رفتار  فعال و کنشی در یک بازه زمانی معین و معقول است.

اکنون با گذشت نزدیک به ۲۰ ماه از ورود و همه‌گیری کووید-۱۹، تا حدی می‌توان برخی رفتارهای این ویروس (و نیز بعضی از سویه‌هایش) را پیش‌بینی کرد و برای مقابله علمی و کارشناسانه با آن اقدام کرد؛ درهمین رابطه ملاحظاتی چند درباره «تدوین و اجرای نقشه راه یکساله» برای مقابله با کرونا مطرح بوده که نیاز است از سوی متولیان مورد توجه قرار گیرد.

۱. اولویت تزریق واکسن
نخستین و مهمترین سرفصل تدوین یک نقشه راه موثر، در اولویت قرار دادن تزریق واکسن است به اندازه‌ای که در کوتاه‌ترین زمان ممکن، میزان واکسیناسیون به درصد مورد نیاز ایمنی جامعه برسد. براساس گزارش وزارت بهداشت، تا پایان وقت اداری روز یکشنبه نهم آبان‌ماه،  مجموع دزهای واکسن تزریق شده در کشور به شمار ۸۷ میلیون و ۱۸۶ هزار و ۶۲۳ مورد رسیده است.

به این ترتیب که ۵۳ میلیون نفر دز اول واکسن کرونا، نزدیک به ۳۵ میلیون نفر دز دوم و حدود ۸۸ هزار نفر نیز دز سوم را دریافت کرده‌اند. از آنجا که همه کارشناسان همه‌گیری‌شناسی، دریافت هر دو دز واکسن را از سوی ۸۰ درصد جمعیت هدف، مهمترین شرط ایمنی جمعی می‌دانند، می‌توان زمان معینی مثلا دو یا سه‌ماهه را برای تحقق این هدف تعیین و اعلام کرد. این زمان تقریبا منطبق است با وعده وزیر بهداشت که پیشتر، دهه فجر ۱۴۰۰ را برای تحقق واکسیناسیون مورد نیاز کشور تعیین کرده بود. در کنار این موضوع لازم است که:

الف- فرآیند واکسیناسیون در کشور، همچنان شتاب بیشتری بگیرد
ب- هر چه سریعتر محدودیت‌های اداری و خدماتی برای همه کسانی اجرا شود که عامدانه، واکسن نمی‌زنند
ج- واکسیناسیون کودکان ۵ تا ۱۲ سال به نتیجه قطعی برسد و سریع اجرایی شود
د- اگر لازم است بخش‌های آسیب‌پذیرتر (بیماران زمینه‌ای و سالمندان) وارد چرخه دز یادآور (دز سوم) شوند.

۲. هم‌افزایی دیگر دستگاه‌های عضو ستاد کرونا
در کنار دولت به‌عنوان متولی اصلی مقابله با کرونا، لازم است دستگاه‌های دیگر اعم از نهادهای انتظامی و رسانه‌ای اقدامات خود را برای تحقق نقشه راه یک‌ساله افزایش دهند و در هماهنگی با دولت، همه امکانات خود را به‌گونه‌ای جدی‌تر و موکدانه، وارد کارزار مبارزه با ویروس کنند.

۳. رسیدگی به مشاغل آسیب دیده در کرونا
یکی از دیگر اقدامات مهم برای نقشه راه یکساله می‌تواند بررسی، احصا و تدوین یک «برنامه عمل» فوری برای رسیدگی به مشاغلی باشد که در دوران کرونا بیشترین آسیب را متحمل شده‌اند؛ از جمله مشاغلی مانند هتل‌دارای، تالارداری، مجموعه‌های ورزشی، رستوران‌ها، مراکز تفریحی و گردشگری و ... .
در این زمینه می‌توان به پژوهش جامع «پژوهشکده‌ آمار» مرکز آمار ایران رجوع کرد تا با شناخت درستی از میزان آسیب کسب‌وکارها، بهترین برنامه را برای اجرا در کوتاه‌مدت و بلندمدت طرح‌ریزی کرد. از آنجا که بخش بزرگی از کارکنان واحدهای شغلی آسیب‌دیده از کرونا، در شمار طبقات ضعیف و کم درآمد جامعه محسوب می‌شوند، اولویت رسیدگی به اوضاع آنها می‌تواند همزمان یک گام مهم برای تحقق عدالت و رسیدگی به اوضاع محرومان باشد؛ وعده‌ای که رئیس‌جمهوری بارها بر تحقق آن تاکید کرده است.

۴. رسیدگی به اوضاع روان جامعه  
اگر ویروس کرونا، به بخشی از مشاغل و کسب‌وکارهای کشور آسیب‌رسانده، در مقابل می‌توان به جرات گفت که روحیه و روان همه مردم کشور از این همه‌گیری منحوس متاثر شده است و بدون استثنا، همه جمعیت کوچک و بزرگ، پیر و جوان، دانش‌آموز و دانشجو، کارمند و کاسب و ... دچار درجه‌هایی از آسیب‌های روانی یا «روان‌آزردگی» شده‌اند.

این آزردگی می‌تواند در بخش‌هایی از جامعه تنها تولید استرس، نگرانی، دلتنگی و دل آزردگی کرده باشد؛ در بخشی از جامعه، اختلال‌های رفتاری-ذهنی «ایجاد» و یا در بخشی دیگر، «تشدید» کرده باشد.
به گواه همه کارشناسان حوزه بهداشت روان، حال عمومی جامعه خوب نیست و سه سال و نیم تحریم، گرانی، تورم، کرونا و مصیبت‌هایش، باعث ضربه به شاخص‌های امید و انگیزه و بهداشت روان در بخش بزرگی از مردم شده است که باید هرچه زودنر ترمیم شود. در این زمینه می‌توان از نظرهای روان‌شناسان و راهکارهای ابداعی آنان استفاده کرد.   

۵. لزوم پایش، بازپروری و تقویت کادر درمان
اگرچه همه مشاغل، اصناف، گروه‌ها و اقشار کشور به‌گونه‌ای در مبارزه با ویروس کرونا تلاش کرده‌اند اما کسی نمی‌تواند منکر «مجاهدت» کادر درمان و مقابله جانانه آنان در خط مقدم نبرد با این ویروس باشد. از همین روی بیشترین فشار کاری به ویژه فشارهای روحی و روانی، به پرستاران و دیگر اعضای جامعه پزشکی مستقر در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها وارد آمده است که باید در یک برنامه مدون، جبران شود.
اگر می‌خواهیم در صورت ادامه طولانی مدت کووید-۱۹ و یا دیگر بیماری‌های مشابه، کادر درمانی مستحکم و کارآمدی داشته باشیم، ضروری است در نقشه راه یادشده، روحیه و سلامت جسمانی آنها پایش و مقدمات بازپروری و تقویت جسمانی و روانی این قشر فراهم شود.

۶. کرونا هنوز تمام نشده
به یاد داشته باشیم در کنار مفاد و بخش‌های نقشه راه یک‌ساله، این نکته را مدام باید به متولیان و افکار عمومی گوشزد کرد که کرونا هنوز تمام نشده است؛ تجربه ظهور سویه‌های جدید ویروس و دیگر معضلات نوظهور، همواره باید مورد نظر باشد و همراه با تلاش‌های هدفمند، در ذهن داشته باشیم که هنوز تا محو یا کنترل کامل کرونا در صحنه جهانی زمان زیادی باقیست و باید هوشیار باشیم.