به گزارش ایرناپلاس، هفتادوسومین دوره نمایشگاه کتاب فرانکفورت از ۲۰ تا ۲۵ اکتبر(۲۸ مهر تا ۳ آبان) به شکل حضوری و مجازی برگزار شد.
ایران یکی از کشورهایی بود که در این نمایشگاه شرکت کرد. شرایط شرکت حضوری در این دوره از نمایشگاه فرانکفورت به دلیل همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ تفاوت‌هایی با دوره‌های پیشین داشت.
افراد شرکت‌کننده باید واکسن را دریافت می‌کردند و دو واکسن سینوفارم و آسترازنکا که در ایران در دسترس است، برای شرکت در این دوره از نمایشگاه قابل قبول بود. همچنین افراد باید تست pcr را ۷۲ ساعت پیش از ورود به کشورهای اروپایی ارائه می‌کردند.
پیش از همه‌گیری، نمایشگاه کتاب فرانکفورت در هشت سالن بزرگ برگزار می‌شد و غرفه ایران در دوره‌های گذشته ۲۰۰ متر بود، اما در هفتادوسومین دوره مجموعه نمایشگاه فرانکفورت در متراژ محدودی برگزار شد و در نتیجه آن، ایران غرفه ۴۰ متری داشت که حضور بیش از ۱۰ نفر در این غرفه ممنوع بود.
رضا حاجی‌آبادی مدیر انتشارات هزاره ققنوس در گفت‌وگو با خبرنگار ایرناپلاس با بیان اینکه برای شرکت حضوری در این دوره از نمایشگاه برنامه‌ریزی کرده بود، گفت: ممکن نشد تا حضوری در این نمایشگاه شرکت کنم. البته از بخش قرار ملاقات اپلیکیشن نمایشگاه استفاده و با ناشرانی در سراسر دنیا گفت‌وگو کردم. ناشران، آژانس‌های ادبی، کارکنان و مدیران خانه کتاب و ادبیات ایران که در این رویداد حاضر بودند، از نشر ایران نمایندگی می‌کنند.
حاجی‌آبادی با طرح چند پرسش این برداشت را که نشر ایران در این سال‌ها موفقیت بین‌المللی داشته است به چالش کشید و گفت: آیا کارکنان دولتی ایران می‌توانند نمایندگی نشر ایران را داشته باشند که در همه نمایشگاه‌های بین‌المللی شرکت می‌کنند؟
آیا باید روابط خاصی میان افراد برقرار باشد تا افراد بتوانند در نمایشگاه‌های خارجی حضور داشته باشند؟ چرا از ناشرانی که می‌خواهند با هزینه شخصی به این نمایشگاه بروند حمایت معنوی نمی‌شود؟
اگر فهرست افرادی که در این نمایشگاه حاضر شدند، از پیش تعیین شده بود، چرا ۶ ماه پیش از برگزاری نمایشگاه فرانکفورت از ناشرها و آژانس‌های ادبی دعوت کردند؟ چرا شفاف‌سازی درستی از هزینه کرد حضور ایران در نمایشگاه‌های خارجی در سایت خانه کتاب و ادبیات ایران اعلام نمی‌شود؟
لزوم نظارت وزیر بر نهادهای وابسته
به گفته این ناشر، گاهی احساس می‌شود بزرگترین مانع برای ترویج فرهنگ مکتوب ایران در نمایشگاه‌های بین‌المللی، متولی اصلی حضور ایران در این فرصت‌های فرهنگی است.
او افزود: به نظر می‌رسد در دوره جدید محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد و یاسر احمدوند معاون امور فرهنگی باید به سازمان‌ها و نهادهای وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد نظارت بیشتری داشته باشند.
حاجی‌آبادی با اعلام اینکه حدود هفت سال است که فعالیت فرهنگی چین، کره‌جنوبی و ترکیه را رصد می‌کند، ادامه داد: کره‌جنوبی در این سال‌ها در حوزه کتاب، سریال و موسیقی پیشرو شده است؛ تا جایی که گروه موسیقی آنها در سازمان ملل اجرا دارد. باید این سوال را از خودمان بپرسیم که فرهنگ کره‌جنوبی سابقه بیشتری دارد یا ایران اسلامی؟ همه اینها در نتیجه اقداماتی است که در این حوزه انجام می‌شود.
او افزود: در شرایطی که ناشران به سختی می‌توانند فعالیت داشته باشند، باید اعلام شود که شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی چه دستاوردهایی برای فرهنگ ایران داشته است؟ کاش جای هزینه نمایشگاه فرانکفورت، به ناشران وام می‌دادند.
تمایل ناشران خارجی به همکاری با هم‌صنفان ایرانی
بیتا حسینی مدیر آژانس ادبی پارس که در این دوره از نمایشگاه کتاب فرانکفورت به شکل مجازی شرکت کرده بود، درباره این تجربه به خبرنگار ایرناپلاس گفت: پیش از برگزاری این نمایشگاه برای تعدادی از ناشران درخواست قرار برای مذاکره فرستاده بودم؛ در روزهای برگزاری نمایشگاه توانستم از آنها بازخورد خوبی بگیرم و در نتیجه مذاکره‌هایی با ناشران خارجی انجام دادم. آنها هم تمایل داشتند با ایران همکاری کنند.
مدیر آژانس ادبی پارس ادامه داد: این در حالی است که در ایران قانون کپی‌رایت رعایت نمی‌شود و برای خرید حق کپی‌رایت کتاب، هزینه اضافی به ناشر ایرانی تحمیل می‌شود. من توانستم با هشت ناشر از سه کشور مختلف به نتیجه برسم و این دستاورد خوبی است. امیدوارم بتوانم در بازار ایران هم استفاده خوبی کنم.
حسینی افزود: برخی از ناشران خارجی در شرایطی برای همکاری تمایل نشان دادند که بسیاری دیگر از هم‌صنفان آنها به دلیل مسائل بانکی با ایران همکاری نمی‌کنند.
او ادامه داد: در جلسه‌های ویدئویی کاتالوگ‌هایی رد و بدل شد و این اتفاق خوش‌آیندی است. امیدوارم در نتیجه این اقدامات بعد از اینکه قراردادها بسته شد، در ۶ ماه آینده شروع به چاپ کتاب‌ها با ناشران ایرانی کنیم.
پشتیبانی خوب نمایشگاه کتاب فرانکفورت
اجرای جلسه‌های مذاکرات با ناشران خارجی در فضای مجازی بعد از همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ به شکل جدی‌تری انجام می‌شود.
حسینی با بیان اینکه در طول دوره برگزاری نمایشگاه فرانکفورت فقط یکبار با مشکل اینترنتی مواجه شده است، توضیح داد: مسئولان برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت پشتیبانی بسیار خوبی از قرارها دارند، مرتب ایمیل فرستاده می‌شد که چند ساعت زمان تا وقت قرار باقی مانده است و اگر مشکلی پیش بیاید آنها به صورت مداوم چک می‌کنند.
او فزود: تنها جایی هم که به مشکل برخوردم ۳۰ دقیقه با من شرایط را چک می‌کردند. خانمی می‌گفت که نگران نباشم و برای فردای آن روز قرار دیگری را تنظیم کرد. این در حالی است که جدول زمانی که به من داده بودند بسیار فشرده بود. این روند نشان می‌دهد که همه تمرکز آنها بر معرفی فرهنگ و کتاب است. اینها مسائل با ارزشی است و نمی‌توان از آنها چشم‌پوشی کرد.
تاثیر مثبت حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی
حسینی با تاکید بر اینکه حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت تاثیرگذاری بیشتری بر روند فعالیت‌ها دارد، توضیح داد: به طور قطع اگر شرکت در این دوره از نمایشگاه حضوری بود، می‌توانست نتایج بیشتری داشته باشد.
وی افزود: با توجه به سابقه‌ام، حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی بسیار تاثیرگذارتر از برقراری ارتباط مجازی است، زیرا حتی زمانی که جلسه‌ای نداشته باشیم، می‌توانیم در راهروهای نمایشگاه قدم می‌زنیم و با افراد جدید آشنا شویم.