به گزارش ایرناپلاس، پیشینه تاریخی ایران و میراث فرهنگی غنی این کشور یکی از شاخصه‌ها و امتیازهای میراث فرهنگی و گردشگری محسوب می‌شود. در ایران به اندازه‌ای بنای تاریخی، سایت گردشگری و ... وجود دارد که هیچ نیرویی جز فرهنگ و حس مسئولیت مردم نمی‌تواند از آنها حفاظت کند. نکته مهم در حفاظت این میراث ارزشمند درک ارزش آنها توسط مردم و پاسداری از آنها توسط بومیان هر منطقه است.
از طرفی همیشه هستند افرادی که اقداماتی غیرقانونی و منفعت طلبانه انجام می‌دهند و گویی با نادیده گرفتن پیشینه تاریخی و وظیفه انسانی برای پاسداری از میراث فرهنگی که سهم نسل‌های آینده است، آنها را به تاراج می‌برند. یکی از اقدامات مهمی که در روزهای گذشته توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی محقق شد، صدور کارت ضابط قضایی برای نیروهای یگان حفاظت میراث‌فرهنگی بود. این خبر ۲۴ مرداد توسط سردار سرتیپ دوم پاسدار حسن مهری، فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اعلام شد.
به گفته مهری، به‌منظور ارتقای توان عملیاتی و اجرایی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در مقابله با جرایم علیه میراث‌فرهنگی، مأموران یگان حفاظت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در عِداد (جزو) ضابطان خاص قضایی قرار گرفتند.
فرمانده یگان حفاظت میراث‌فرهنگی کشور افزود: این موضوع مهم تحت نظارت قوانین و مقررات حمایتی حاکم بر میراث‌فرهنگی و با توجه به توانمندی و ظرفیت‌های یگان حفاظت، پس از برگزاری جلسه‌های کارشناسی واحد حقوقی یگان حفاظت با معاونت نظارت و هماهنگی امور دادسراها و ضابطان دادستانی کل کشور و در نهایت تائید دادستان کل کشور، انجام شد.
با استناد به مصوبه‌های شورای عالی امنیت ملی (مصوب سال ۱۳۷۳)، دستورالعمل یگان حفاظت (صادره از ستاد کل نیروهای مسلح) و شرح وظایف و ماموریت‌های ابلاغی، ماموران اجرایی و عملیاتی یگان حفاظت به‌عنوان ضابط خاص قضایی شناخته شدند.
گزارش ضابط قضایی برای دستگاه قضا سندیت دارد
سیدهادی احمدی روئینی مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی با تاکید بر اینکه سال‌ها برای اینکه یگان حفاظت از میراث فرهنگی جزء ضابط‌های قضایی محسوب شوند، پیگیری شده‌است، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: نیروهای یگان حفاظت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آموزش دیده هستند، بیشتر آنها تحصیلات مرتبط دارند و در کارشان متخصص هستند. مشکلی که وجود داشت این بود که نمی‌توانستند اقدامی برای هشدار یا بازداشت داشته‌باشند تا زمانی که ضابط قضایی باشند.
به گفته او، اگر یگان میراث فرهنگی می‌دانست که در منطقه‌ای اتفاقی غیرقانونی می‌افتد، باید با کمک سایر ضابط‌های قضایی در محل حاضر می‌شد و اقدام عملی انجام می‌داد.
احمدی‌روئینی ادامه داد: اگر مساله ضابط‌های قضایی حل شود، سیستم قضایی کشور یگان حفاظت را که ماموریت‌های معتبر و لباس دارند، به عنوان ماموران خود می‌شناسد، در نتیجه دست این گروه در اقدام عملی برای برخورد با مجرمان بازتر است و گزارشی را که تهیه می‌کنند برای مقام قضایی سندیت دارد.
یگان حفاظت میراث فرهنگی نیاز به اختیار دارد
قرار گرفتن یگان حفاظت میراث فرهنگی در گروه ضابط‌های قضایی می‌تواند نتایج متفاوتی در ارتکاب جرم در این حوزه داشته باشد. مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی دراین‌باره بیان کرد: افرادی که به صورت حرفه‌ای، اقدامات غیرقانونی انجام می‌دادند، از مامورهای یگان حفاظت نمی‌ترسیدند و می‌دانستند که تا این مامورها بخواهند اقدام و با نیروی انتظامی هماهنگ کنند و حکم بگیرند، زمان زیادی صرف خواهدشد. به همین دلیل ضابط قضایی بودن یگان حفاظت، سرعت عمل آنها را بالا می‌برد و در پیشگیری از وقوع جرم تاثیر زیادی خواهدداشت.
به گفته احمدی روئینی، ضابط قضایی بودن یگان حفاظت میراث فرهنگی تا حدی موجب مصونیت برای همکاران خواهد شد.
او افزود: تا به امروز بسیاری از اقدامات یگان حفاظت بدون چشم داشت انجام می‌شد، اما با ضابط قضایی بودن یگان حفاظت، امکان انجام همه امور به شکل قانونی فراهم شده است.
او توضیح داد: عمده تخلف‌هایی که در حوزه میراث انجام می‌شود، اصلا نیازی به اسلحه ندارد. وقتی تخلفی در حریم یک اثر تاریخی انجام می‌شود، مانند پروژه ساختمانی که نزدیک سایت میراث فرهنگی شروع می‌شود، نیاز به اسلحه ندارد، بلکه نیاز به اختیار قانونی دارد تا آن را متوقف کنند.
مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی افزود: البته بسیاری از همکاران ما در اماکن دور افتاده فعالیت دارند و در مقابل آنها افرادی تخلف می‌کنند که مسلح هستند. در آن موارد معمولا از نیروی انتظامی و سایر ظرفیت‌های کشور کمک گرفته می‌شود اما عمده نیاز همکاران، بیشتر از اسلحه، اختیار است و اینکه اگر بخواهند اقدام غیرقانونی را متوقف کنند، از نظر قانونی جایگاهش را داشته باشند؛ با تصویب یگان حفاظت میراث فرهنگی به عنوان ضابط قضایی وضعیت بهتر می‌شود.
عامل بازدارنده خاصی وجود نداشت
احمدروئینی درباره اینکه چرا بعد از این سال‌ها میراث فرهنگی توانست یگان حفاظت خود را به عنوان ضابط قضایی مصوب کند، گفت: سیاست دستگاه قضا در دوره‌های مختلف معتقد بود که یک نیروی انتظامی باید فعال باشد، سایر شبه پلیس‌ها باید اقدامات خود را با کمک نیروی انتظامی انجام دهند. همچنین تعداد زیادی از یگان‌ها وجود دارد، یعنی تعداد زیادی از وزارتخانه‌ها هستند که یگان حفاظت دارند. برای اینکه این نیاز برطرف شود شاید بسیاری از موضوع‌ها باید دست به دست هم می‌دادند تا اقدامات انجام شود.
او به دیگر دلیل این مساله اشاره کرد و گفت: بسیاری از مسئولان پیش از این فکر می‌کردند که اختیارات یگان حفاظت میراث فرهنگی کافی است و لازم نیست یگان حفاظت ضابط قضایی باشند، زیرا دستگاه‌هایی وجود دارند که می‌توانند به یگان کمک کنند.
نمی‌توان تخلف را با نیروی قهری کنترل کرد
مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی با بیان اینکه ضابط قضایی شدن، تجهیز و افزایش تعداد یگان در برابر جرائمی که اتفاق می‌افتد مفید و موثر است، تاکید کرد: واقعیت اینکه با توجه به تعدد آثار تاریخی، پراکندگی و گستردگی آنها اصلا امکان ندارد که با نیروی قهری و تعداد نیرو متخلفان را کنترل کنند. حتی اگر بخواهند سه شیفت برای حاظت در نظر داشته باشند، به تعداد نیرویی فراتر از ارتش، سپاه و نیروی انتظامی برای حفاظت از آثار تاریخی ایران نیاز داریم.
به گفته او، باید با کمک رسانه‌ها و یگان حفاظت از میراث فرهنگی، اقداماتی برای آگاه‌سازی مردم انجام شود و تک‌تک افراد جامعه خود را در این موضوع مسئول بدانند و در حفظ آثار کمک کنند، در غیر این صورت موفقیت حاصل نمی‌شود، زیرا متخلف و سوداگر همیشه وجود خواهد داشت.