به گزارش ایرناپلاس، در جلسه ۳۰ خرداد هیات دولت که به ریاست حسن روحانی، رئیس جمهور برگزار شد، دولت با توجه به لزوم حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم قانونی از اصحاب فرهنگ و رسانه به دلیل ماهیت فرهنگی، گردش مالی پایین و اثرگذاری فرهنگی بالا و نیز با هدف تبیین سازوکار لازم برای بهره‌مندی هدفمند و متوازن این افراد از حمایت‌های قانونی مندرج در بند (ج) ماده (۹۲) قانون برنامه ششم توسعه، آیین‌نامه اجرایی مربوط به محاسبه بهای حامل‌های انرژی و خدمات پستی برای ناشران، کتابفروشان و مطبوعات براساس تعرفه فرهنگی را تصویب کرد.
به موجب آیین نامه فوق، مراجع صدور پروانه ساختمان موظفند عوارض صدور پروانه ساختمان برای احداث بنا با کاربری‌های فرهنگی موضوع این آیین‌نامه را که در چارچوب ضوابط و مقررات شهرسازی، به طور کامل به ذی‌نفعان اختصاص می‌یابند، مطابق با مصوبات شورای اسلامی شهر یا بخش معادل تعرفه فرهنگی محاسبه کنند. این مراجع همچنین موظفند برای ساختمان‌های فعلی عوارض کسب و پیشه و تابلوهای تبلیغاتی را به شرط اخذ گواهی ایمنی و استحکام بنا از مراجع ذی‌صلاح، معادل تعرفه اماکن فرهنگی محاسبه کنند.
دولت همچنین مراجع ذی‌ربط طرح‌های توسعه و عمران اعم از طرح‌های جامع، تفصیلی و هادی (شهری و روستایی) را مکلف کرد از طریق پیش‌بینی کاربری فرهنگی در پهنه‌ها و فضاهای محله‌ای مسکونی در طرح‌های یاد شده، از ذی‌نفعان موضوع آیین‌نامه حمایت کنند. وزارتخانه‌های نفت و نیرو نیز موظف شدند تعرفه آب، برق و گاز ذی‌نفعان را براساس تعرفه اماکن فرهنگی (معادل تعرفه آموزشی) محاسبه کنند. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم موظف شد تعرفه ارسال مطبوعات و کتاب را معادل تعرفه فرهنگی در چارچوب قوانین و مقررات مربوطه محاسبه کند.
براساس آیین‌نامه یاد شده، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است ظرف مدت سه ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به استقرار سامانه اطلاع‌رسانی و ثبت مشخصات ذی‌نفعان در قالب پنجره واحد خدمات الکترونیک وزارت اقدام کند.
این مصوبه می‌تواند موجب ثبات شود
پس از تصویب این آیین‌نامه، سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در صفحه شخصی خود نوشت: «موضوع محاسبه بهای آب، برق، گاز، خدمات پستی، پروانه ساختمان و عوارض کسب برای ناشران، کتابفروشان و مطبوعات با تعرفه آموزشی یا فرهنگی، بر اساس ماده ۹۲ قانون برنامه ششم توسعه، به تصویب هیات دولت رسید. از هیات محترم دولت به ویژه وزرای نیرو، نفت و ارتباطات کشور سپاسگزارم.»
اما چنین مصوبه‌ای تا چه اندازه می‌تواند روی فعالیت ناشران و کتابفروشان تاثیر بگذارد؟
امیرعلی‌بیک، مدیر فروش انتشارات مروارید در این‌باره به خبرنگار ایرناپلاس گفت: اثر بخشی این مصوبه بستگی به اجرایش دارد. گاهی در اجرای مصوبه‌های دولتی ناهماهنگی می‌بینیم، زیرا ناشران معاف از پرداخت مالیات هستند، اما به روش‌های مختلف مانند نداشتن دفتر یا مسائل خاص به نحوی از شمول معافیت‌هایی که دولت تعیین کرده است، خارج می‌شوند. پیش از این ناشرانی که کتابفروشی داشتند می‌توانستند از تبصره ۲۰ درصد معافیت برخوردار شوند، اما همه این موارد را از رده خارج می‌کنند.
به گفته مدیر فروش انتشارات مروارید، برای اینکه یک مصوبه به اجرا برسد، باید اقدامات زیادی انجام شود. او افزود: باید در عمل دید که این تعرفه و تخفیف می‌تواند اجرا شود و آیا شامل مراکز فرهنگی می‌شود یا خیر. اگر چنین مصوبه‌ای عملی شود، با توجه به افزایش بهای روز افزون حامل‌های انرژی، می‌تواند بخش کوچکی از چرخه مالی را که بخش فرهنگی تقبل می‌کند، یعنی از مقداری از هزینه‌ها بکاهد و وضعیت را به ثبات و آرامش بیشتری برساند.
نحوه اجرای مصوبه اهمیت بالایی دارد
یکی از مشکلاتی که صنعت نشر با آن مواجه است، تعداد بالای ناشرانی هستند که پروانه نشر دریافت کرده‌اند اما در عمل نشر شغل دوم یا سوم آنهاست. برخی از کارشناسان معتقدند که در ایران حدود ۱۸ هزار پروانه نشر دریافت شده است در حالی که فقط حدود۲۰۰ ناشر به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کنند.
علی‌بیک با اعلام اینکه در نتیجه اجرای این مصوبه رقم بالایی به گردش در نخواهد آمد، ادامه داد: به همین دلیل با در نظر گرفتن فعالیت کتابفروشان، حتی اگر همه ۱۸ هزار ناشر در نظر گرفته شود، تغییر قابل توجهی نخواهد داشت.
او ادامه داد: هرچند اگر بهره‌های حامل‌های انرژی فقط به افراد ذی‌صلاح که در این حوزه زحمت می‌کشند برسد، به مراتب اثربخش و ایده‌آل است. اما اگر این تسهیلات به ۱۸ هزار ناشر تخصیص یابد، جای دوری نمی‌رود، زیرا ممکن است در یک ماه، یک سال یا دو سال فرد یک یا دو کتاب منتشر کند. اگر نیمه پر لیوان را در نظر بگیریم باز هم فرد کار فرهنگی کرده است و سرمایه‌اش را در جایی سرمایه‌گذاری کرده در حالی که می‌توانست در مکان‌های بهتر به سوددهی بالاتر برسد.
به گفته علی‌بیک، اگر این قانون بخواهد به درستی انجام شود و شامل تمام افراد شود، نقطه مثبت و تسهیلاتی است که برای قشر فرهنگی در نظر گرفته شده است. فقط نحوه درست اجرا کردن آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
مهم‌ترین درخواست ناشران تامین مواد اولیه است
مدیر فروش انتشارات مروارید مهم‌ترین مطالبات ناشران از دولت برای اینکه بتوانند شرایط سخت را پشت سر بگذارند، تامین مواد اولیه دانست و توضیح داد: مهم‌ترین درخواست ناشران تامین مواد اولیه کاغذ، مقوا، فیلم و زینک است. ۶ ماه است که کاغذ دولتی توزیع نشده، زینک مقداری توزیع شد، اما کاغذ گلاسه و مقوا توزیع نمی‌شود. با توجه به هزینه‌های روزمره به هیچ عنوان نمی‌توان کتاب تولید کرد.
علی‌بیک افزود: با شرایط فعلی شاهد ریزش ناشران خواهیم بود و تعدادی از ناشران و کتابفروشی‌هایی که به صورت سر به سر کارشان را ادامه می‌دهند، ممکن است از این صنف خارج شوند و کار خود را تعطیل کنند.
او با اشاره به افزایش قیمت مواد اولیه و همچنین کاهش قدرت خرید کالای فرهنگی توسط مردم، گفت: در دو جهت معکوس وضعیت ناشران با مشکلاتی مواجه است، افزایش هزینه‌ها و قیمت مواد اولیه موجب افزایش قیمت کتاب می‌شود. همچنین تحریم، تورم و معیشت مردم مطرح است، زیرا قشر کتابخوان قشر فرهنگی هستند که درآمد مشخص و محدودی دارند. در این وضعیت اقتصادی نخستین کار این است که از سبد فرهنگی آنها کاسته می‌شود و نمی‌توانند کتاب بخرند. در نتیجه از تعداد عناوین هم کاسته می‌شود تیراژ پایین می‌آید و در نتیجه می‌بینیم که سطح رشد فرهنگی جامعه روزبه روز پایین می‌آید.
دولت به مسائل بیمه و مالیات ناشران رسیدگی کند
عباس غمگسار، مدیر انتشارات ترمه درباره اصلی‌ترین مطالبات ناشران به خبرنگار ایرناپلاس گفت: مهم‌ترین چیزی که از دولت درخواست داریم، رسیدگی به مساله مالیات و بیمه است. زیرا اگر دفتر کار نشر یک طبقه جابجا شود، از کد خارج می‌شود، در نتیجه دولت تعرفه بیمه را نمی‌پردازند و باید مشکلات دارایی و بیمه ناشر حل شود.
او افزود: گفته می‌شود که مالیت ناشران بخشوده شده است، اما اینطور نیست. زمانی اغذیه فروشی و لباس فروشی، تبدیل به کتابفروشی می‌شد اما الان همه چیز عکس شده است و هر روز از تعداد کتابفروشان کاسته می‌شود.
باید تعرفه فرهنگی به صورت روشن تعریف شود
بر اساس مصوبه جدید، حامل‌های انرژی برای ناشران و کتابفروشان با تعرفه فرهنگی محاسبه خواهد شد، غمگسار در این‌باره گفت: تا به حال این مساله مطرح نبود، اما اگر هزینه حامل‌های انرژی با تعرفه فرهنگی حساب شود، تاثیر زیادی بر ادامه فعالیت ناشران خواهد داشت، زیرا زمانی که ناشر نمی‌تواند کاری کند، اگر هزینه آب و برق با تعرفه فرهنگی محاسبه شود، حداقل در دفتر نشر می‌ماند و با همکارانش ارتباط برقرار می‌کند. همچنین باید تعرفه فرهنگی به صورت روشن تعریف شود.
به گفته او در این روزها ناشران خیلی کم مشتری حضوری دارند و بیشتر سفارش‌ها باید با پست فرستاده شود. او توضیح داد: اگر پست با ناشر همکاری کند و بتوانیم هزینه‌ها را کم کنیم خیلی خوب است. زیرا ناشر باید پاکت را بخرد و چسب بزند و به پست برای انتقال به دیگر شهرها برساند. پست قراردادی با خانه کتاب دارد که با آن به صورت آنلاین هزینه ارسال را شارژ می‌کنیم اما هیچ تعهدی نسبت به ناشر ندارد و همه هزینه‌ها بر عهده ناشر است. تنها نقطه قوت این است که بسته‌ها را به نقاط دوردست می‌رساند.