به گزارش ایرناپلاس، دو دوره مناظره انتخاباتی نه تنها رضایت بیننده‌ها را جلب نکرده، بلکه باعث اعتراض رسانه‌ها و حتی برخی نامزدها شده و در دومین مناظره برخی از کاندیداها نسبت به شیوه برگزاری و طرح پرسش‌ها انتقاد کردند و خواستار تغییر آن شدند.
پرسش‌های طراحی شده، زمان اختصاص داده شده به هر کاندیدا و در کل شیوه اجرای مناظره‌ها تا دومین دور نتوانسته به مردم برای کسب آگاهی درباره برنامه‌های نامزدها و تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
حمید عبداللهیان عضو هیات علمی گروه علوم ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرنگار ایرناپلاس با تاکید بر جنبه محتوایی مناظره‌ها، دلیل ضعف در ساختار مناظره‌های صداوسیما را در نداشتن ارتباط با استادان دانشگاهی بیان کرد.
ایرناپلاس: تعدادی از کاندیداها در دومین مناظره انتخاباتی ساختار و شیوه برگزاری آن را نقد کردند، حتی برخی به پرسش‌های مجری پاسخ ندادند. به نظر شما شیوه برگزاری، منطبق بر یک مناظره واقعی است؟
عبداللهیان: ساختار مناظره در آمریکا و اروپا مگر با اینجا تفاوت زیادی دارد؟ افرادی که در جست‌وجوی قدرت هستند با هم دعوا می‌کنند و باید بدانید که در این مناظره‌ها تا دعوا نباشد، آنچه می‌گذرد بر مردم روشن نخواهد شد. بحث امروز افکار عمومی در کشور، مساله ساختار مناظره‌ها نیست. بحث نگرانی و دغدغه افکار عمومی در ایران، محتوای این مناظره‌هاست و نه ساختارش. زیرا ساختار آن، مشکل نامزدها و صداوسیماست.
اما اینکه نامزدها به پرسش‌ها پاسخ نمی‌دهند، باید از جایگاه رسانه ارزیابی شود که آیا افکار عمومی متوجه برنامه نامزدها در حوزه اشتغال، محیط زیست، کشاورزی و نیروی انسانی مستهلک و خسته‌ای که در بدنه مدیریتی کشور وجود دارد، شده‌اند؟
آقای روحانی ۱۹ خرداد حرف درستی زد؛ گفت نامزدها باید عملکرد دولت را به درستی مورد نقد قرار دهند، باید مسائل را بررسی کنند و حرف‌های درست و حسابی تحویل مردم بدهد و اگر برای مثال می‌خواهد اشتغال را رونق ببخشند، باید ریز برنامه‌هایشان را اعلام کنند. از طرفی نامزدها از فرصت داده شده باید بهترین استفاده را بکنند حتی اگر پرسش خوبی مطرح نشود، این فرد است که باید از زمان استفاده کند.
ایرناپلاس: صحبت‌هایی که در دو مناظره مطرح شد، به نظر شما چقدر توانست به افرادی که در انتخاب میان نامزدها شک دارند کمک کند؟
عبداللهیان: باید توجه داشته باشیم که ایران کشوری باستانی است و زمانی که مادها دشمنان خود را شکست دادند، هگمتانه نخستین شهری بود که ساختند. هگمتانه به معنی انجمن است، یعنی شهری که در آن می‌توانید مشارکت ذهنی کنید. بنابراین این سنت بزرگی است که در فلسفه ایرانی وجود دارد. اگر ایران را با کشورهای منطقه مقایسه کنید، می‌بینید که ایران برای هر کاری دنبال جمع کردن رای و امتیاز است.
افراد نمی‌توانند بگویند که مدنی هستند و رای نمی‌دهند، زیرا رای اثر دارد. رسانه‌ها می‌توانند افراد را به رای دادن راهنمایی کنند. همچنین زمانی که مناظره‌ها را گوش می‌دهید نکاتی مانند اطلاعاتی در حوزه زمین‌خواری، جنگل‌خواری، محیط زیست و ... از آن بیرون می‌آید که پیش از این طرح نمی‌شد.
بسیاری از موارد، پیش از این مطرح می‌شد و افراد شک داشتند که این مسائل شایعه است یا واقعا وجود دارد، اما در مناظره‌ها می‌فهمند که وجود دارد و با توجه به این مسائل مردم می‌توانند نامزدی را انتخاب کنند که در جهت رفع موانع گام بردارد. بسیاری از کشورها کارزارهای انتخاباتی ایران را پوشش می‌دهند. خبرگزاری‌های خارجی را رصد کردم و دیدم در این زمینه بحث می‌کنند، پس مهم است.
ایرناپلاس: رسانه‌ها و خبرگزاری‌های خارجی چه دیدگاهی درباره فعالیت‌های انتخاباتی دارند؟
عبداللهیان: خبرگزاری‌های خارجی بیشتر در جهت نقل توصیفی وقایع هستند و هنوز به قضاوت نرسیده‌اند، اما برایشان مهم است که این اتفاق می‌افتد. در حالی که بسیاری از کشورهای عربی منطقه با حسرت مناظره‌ها را دنبال می‌کنند.
بنابراین فکر می‌کنم این خودزنی و خود تحقیری در حوزه رسانه‌های جمعی و فردی باید جمع شود و منطقی، به کشورمان افتخار کنیم. به نظر من بسیاری از کارها به خوبی پیش می‌رود؛ البته اختلاف‌نظرهایی وجود دارد که طبیعی است. رسانه‌ها و سیاسی‌ها باید کار خود را انجام دهند و مردم به مسائل گوش کنند تا تصمیم بگیرند.
ایرناپلاس: با بررسی مناظره‌هایی که پخش شد و اینکه کاندیداها درخواست تغییر روند را در دومین مناظره مطرح کردند، به نظر شما صداوسیما ممکن است تغییری در روند فعالیت خود انجام دهد؟
عبداللهیان: رویه کلی صداوسیما را قبول ندارم. فکر می‌کنم در این سازمان مشکلات مدیریتی و ساختاری وجود دارد. از جمله اینکه ندیدم احساس نیازی برای همکاری با دانشکده‌های ارتباطات وجود داشته باشد و از دانشگاه‌ها استفاده کنند. به نظرم تاسیس دانشگاه صداوسیما کار اشتباهی بود.
صداوسیما باید کار مستقل خود را داشته باشد و توجهی به این نکند که فرد در کدام دانشگاه تحصیل کرده؛ آنها آموزش ارتباطی و رسانه‌ای را باید به دانشگاه‌ها ارائه کنند و نه اینکه خودشان دانشگاه تاسیس کنند. بنابراین سازمان صداوسیما اشکالات ساختاری دارد.
همچنین صداوسیما جذب مخاطب ندارد که باعث شده بسیاری از مخاطبان به سمت شبکه‌های ماهواره‌ای بروند که برای سیاست کشور مخرب و مضر است. در انتخابات، بخشی از مردم همه اطلاعات خود را از رسانه‌های خارجی می‌گیرند و این بسیار مشکل‌ساز است.
صداوسیما باید با ساختن سریال‌ها و برنامه‌های جذاب این رویه را تغییر دهد، این در حالی است که هیچ تلاشی برای این تغییر نمی‌بینیم. دلیلش این است که این سازمان نمی‌خواهد از دانشگاه‌ها در حدی که لازم است کمک بگیرد.
در حوزه خبررسانی، صداوسیما بسیار ضعیف عمل می‌کند و گاهی بعضی از اخبار را از این رسانه نمی‌شنویم. در یک سال گذشته همه تمرکز را روی همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ گذاشتند که خوب است اما باید بسیاری از مسائل دیگر را هم بررسی کنند. یعنی عده‌ای در صداوسیما زحمت می‌کشند اما در حدی نیست که بتوانند جذب مخاطب داشته باشند و نیاز به این است که بیش از اینها کار کنند.
ایرناپلاس: در وضعیت کنونی، سازمان صدا و سیما برای با کیفیت شدن مناظره‌ها،چه باید انجام دهد؟
عبداللهیان: آنها هم سختی‌ها و مشکلاتی دارند اما باید از دانشگاه‌ها کمک بگیرند. صداوسیما و کاندیداها باید با استادان دانشگاه ارتباط بگیرند اما این مهم انجام نشده و این روند نشان دهنده این است که آنها برنامه خود را دارند. این در حالی است که به‌دلیل استفاده نکردن از جریانات دانشگاهی لطمه می‌خوریم.
اتاق فکر همه کشورها در دست دانشگاهیان است و آنها از همه اقشار کمک می‌گیرند. این رویه درستی است که دانشگاه‌ها خوراک علمی و تصمیم‌ساز تهیه کنند و به کاندیداها و صداوسیما بدهند تا شاهد سخنان ساختار نیافته نامزدها نباشیم؛ زیرا این شایسته مردم ایران نیست.