به گزارش ایرناپلاس، تئاتر و اهالی این هنر، روزگار بسیار سختی را سپری می‌کنند. هر چند کرونا تنها گریبان این هنر را نگرفت و در همه بخش‌های فرهنگی و هنری، وضعیت سختی به وجود آورده، اما به دلیل زنده اجرا کردن نمایش‌ها و حضور همزمان تماشاگران، این هنر به تعطیلی کشیده شد. گرچه با سیاست‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برگزاری سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر هر چند متفاوت و مختصرتر از سال‌های دیگر برگزار شد، اما تا حدودی توانست در به تحرک افتادن این عرصه کمک کند.
کارشناسان و فعالان تئاتر با توجه به شرایط موجود و به منظور بهتر شدن اوضاع و کمک به تئاتر، پیشنهادهایی به مسئولان ارائه کردند. این پیشنهادها باعث شد تا دوباره موضوع پخش تله‌تئاترها از تلویزیون مطرح شود. علاوه بر آن، نمایش‌ها و تئاترهای که پیش از این ضبط شده بودند در پلتفرم‌ها و در بستر اینترنت قرار گرفتند. اتفاقی که البته در سینما هم رخ داد و تا حدودی توانست به سینماگران کمک کند. پخش تئاترها در این پلتفرم‌ها در این روزها شاید بتواند نقطه امیدی برای اهالی و علاقه‌مندان این هنر باشد. اتفاقی که البته برای رسیدن به نقطه مطلوب آن راه بسیار داریم.
درباره اهمیت این موضوع و پخش تئاترها به شکل‌های جدید و در بسترهای متفاوت با کوروش سلیمانی بازیگر و کارگردان تئاتر گفت‌وگو کردیم.
نمایش تئاترها در بستری جدید
سلیمانی، درباره اشکال گوناگون نمایش تئاترها در بسترهای متفاوت، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: نسخه تصویری که از یک تئاتر به دست مخاطب می‌رسد، سه شکل دارد. یکی از آنها به شکل تله‌تئاترهای تلویزیونی است که تعریف خود را دارند. نوع دیگر آن تئاترهایی هستند که روی صحنه با چند دوربین فیلمبرداری می‌شوند، یعنی نماهای مختلف دارند، تدوین شده‌اند، زاویه‌های خوبی برایشان انتخاب شده و از کیفیت صدا و نورپردازی خوبی هم برخوردارند. اینها نمایش‌هایی هستند که روی پلتفرم‌ها شاهدشان هستیم.
وی، نوع سوم را تئاتر آنلاین برشمرد که به شکل زنده، دوربین را قرار می‌دهند و بازیگران نمایش را اجرا می‌کنند.
این کارگردان تئاتر افزود: البته این نوع را نمی‌پذیرم. چون از نظر کیفی، امکانات و شرایط حداقلی در کشور ما با پخش آنلاین و زنده تئاتر فاصله دارد و فقط به اصل تئاتر و هنر نمایشی لطمه می‌زند. با این حال، در نوع دوم که با چند دوربین تهیه شده‌اند، تئاترهایی هستند که سال‌های پیش در صحنه بوده‌اند و برای نسخه‌هایی است که به صورت دی‌وی‌دی تولید شده و در اختیار مردم قرار می‌گیرد؛ این نوع برنامه ها شرایط قابل قبول‌تری دارند و روی پلتفرم‌ها قرار گرفته‌اند.
سلیمانی یادآور شد: نه تنها به اعتقاد من، بلکه از نظر هنرمندان این عرصه، تئاتر هنری است که تاثیر و لذت عمیق و تجلی زیبایی‌هایش در حالتی پدید می‌آید و به مخاطب منتقل می‌شود که مخاطب به سالن تئاتر برود، بنشیند و نمایش را به شکل زنده و در صحنه ببیند، در این صورت تاثیرش کامل است. شکل‌های مختلفی که تئاترها پخش شوند، آن تاثیر کامل را ندارند. اما با توجه به اینکه در شرایط سختی به سر می‌بریم، این اتفاق از نبودش بهتر است.
این کارگردان درباره تفاوت‌های تله‌تئاترها با آثاری که در پلتفرم‌ها قرار می‌گیرند، توضیح داد: تله‌تئاتر در تلویزیون و با چندین دوربین در چند روز تصویربرداری می‌شود. سازوکار، تکنیک و شرایطش بسیار متفاوت است اما تئاترهایی که روی پلتفرم‌ها هستند، روزی روی صحنه و با حضور تماشاگر اجرا و با سه یا چهار دوربین فیلمبرداری شده‌است.
وی در توضیح چگونگی قرار گرفتن تئاترها در پلتفرم‌ها گفت: با وجود ایرادهایی که به این کار وارد است، از نظر سازوکار قانونی و نادیده گرفته شدن حق مولف، اما آن را اتفاق مثبتی ارزیابی می‌کنم. البته غالبا هیچ نفعی در این ماجرا نصیب گروه‌های اجرایی نمی‌شود. واقعیت اینکه ما در پی بحث مالی نیستیم، اما باید این پلفرم‌ها به هنرمندان احترام بگذارند. یعنی با کارگردان و تهیه‌کننده اثر، هماهنگ کنند و اطلاع دهند که می‌خواهند چه اثری را در پلتفرم قرار دهند و از ما پیشنهاد و پوستر خوبی بخواهند و عوامل را معرفی کنند.
متاسفانه عوامل را به صورت ناقص معرفی می‌کنند و از پوستر نامناسب استفاده می‌شود. ایرادهایی وجود دارد که می‌توان با یک هماهنگی و اجازه گرفتن، حقوق معنوی آنها را لحاظ کرد.
این بازیگر درخصوص استقبال مخاطبان از این بستر جدید نیز گفت: فکر می‌کنم برای کسانی که علاقه‌مندان جدی هنرهای نمایشی هستند و حداقل، سالی چند تئاتر در سالن می‌دیدند و حالا این خلاء را احساس می‌کنند، نمایش در پلتفرم‌ها موقعیت و فرصت خوبی است.
ضرورت و اهمیت ساخت تله‌تئاترها
پخش تله‌تئاترها از تلویزیون می‌تواند به شهرستان‌هایی که تئاتر فعال ندارند کمک کند و به لحاظ آموزشی باعث شوند که جوانان علاقه‌مندی که در آن شهرها هستند از این تله‌تئاترها بهره‌مند شده و با این هنر آشنا شوند. خوشبختانه پلتفرم‌ها در حال حاضر چنین عملکردی دارند و می‌توانند در دسترس عموم قرار گیرند. اما برای بهتر شدن عملکرد این دو حوزه باید چه راهکارهایی در نظر گرفته شود؟
سلیمانی در این زمینه گفت: معتقدم که سنت ساخت تله‌تئاتر در تلویزیون با تلاش مسئولان و هنرمندان، دوباره به جریان بیفتد. یکی از تاثیرگذارترین شکل‌های برنامه‌سازی تلویزیون، تله‌تئاتر است. بسیاری از ما و به خصوص هنرمندان شهرستانی، تئاتر را از طریق تله‌تئاتر شناختیم.
امیدوارم متولیان امر به تله‌تئاتر توجه بیشتری کنند، چون این مساله بسیار ضروری است و به جرات می‌توان گفت، تاثیر یک تله‌تئاتر از برخی سریال‌ها بیشتر است، در صورتی که هزینه‌هایش هم اصلا قابل قیاس با ساخت سریال‌ها نیست.
وی یادآور شد: اجراهایی که در پلتفرم‌ها می‌بینید معمولا شب‌های آخر اجرا بوده‌اند که یک اجرای پخته شده به حساب می‌آیند. تا حدودی تصورش سخت است که یک اثر را در حال حاضر تنها برای پلتفرم‌ها طراحی و کارگردانی و با آن کیفیت فیلمبرداری کنیم. چون هزینه سنگینی را هم باید آن پلتفرم‌ها متقبل شوند که معمولا امکانش نیست. امیدوارم کارهایی که در سال‌های پیش به شکل چند دوربینه و با کیفیت مناسب تهیه شده‌اند، به مردم ارئه شوند.
حمایت و کمک‌های دولتی و خصوصی
این کارگردان درباره اینکه چه نهادهایی می‌توانند به گسترش و بهتر شدن عملکرد این دو بستر کمک کنند، افزود: پلتفرهای بخش خصوصی می‌توانند در این قضیه کمک کنند. از نگاه دولتی، سازمان صداوسیما می‌تواند از تله‌تئاترها حمایت کند. مرکز هنرهای نمایشی نیز می‌تواند به این موضوع توجه و بحث تله‌تئاتر را نظارت کند. همچنین مراکز سمعی و بصری وزارت ارشاد هم می‌تواند در این زمینه یاری‌گر باشند.