به گزارش ایرناپلاس، کتابفروشیها در گروه یک، یعنی گروهی که می‌تواند در زمان اوج همه‌گیری ویروس کرونا به فعالیت خود ادامه دهند، قرار ندارد. به همین دلیل بیش از ۱۰ روز است که نمی‌توانند به صورت حضوری کتاب بفروشند. گرچه برخی از آنها با استفاده از فروش غیرحضوری، تلفنی یا اینترنتی همچنان در تلاشند وضعیت خود را حفظ کنند.
به نظر می‌رسد استفاده از شیوه‌های جدید برای فروش کتاب، حتی برای دوران بعد از کرونا نیز ضروری است و کتابفروشیها برای ادامه حیات باید به این روش‌ها تن دهند.
از سویی اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران برای مستثنی کردن کتابفروشیها از تعطیلات کرونایی به صورت جدی اقدام کرده است، زیرا تعطیلی کتابفروشیها در شرایطی که مشخص نیست چقدر طول می‌کشد و چندبار دیگر در سال تکرار خواهدشد، به بدنه این حرفه آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد می‌کند.
این اتحادیه در پیامی به کتاب‌فروشان اعلام کرد: اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران در راستای صیانت از حقوق کتاب‌فروشان در شرایط اجرای محدودیت‌های اعمال شده ستاد ملی مقابله با کرونا، به صورت مستمر در حال رایزنی و مذاکره با اتاق اصناف تهران، اتاق اصناف ایران و ستاد ملی مقابله با کرونا برای دریافت مجوز فعالیت کتاب‌فروشان است.
این اتحادیه همچنین در پیامی اعلام کرد، بعد از انجام مکاتبات مستمر با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتاق اصناف تهران و دریافت پاسخ از اتاق اصناف مبنی بر پیگیری موضوع و ارجاع درخواست به ستاد فرماندهی مبارزه با ویروس کرونا، منتظر دریافت پاسخ مسئولان هستیم.
رونمایی و فروش کتاب از راه دور
برخی از فعالان حوزه کتاب معتقدند کتابفروشیها می‌توانند از روش‌های جدید و غیرحضوری برای فروش و حتی برگزاری مراسم رونمایی و نقد کتاب استفاده کنند.
البته بسیاری از این کتابفروشیها اگر روال عادی کار خود را داشته و مراسم خاصی نداشته باشند، معمولا خلوت یا با یک یا دو مشتری هستند. ازدحام در این فروشگاه‌ها رخ نمی‌دهد، اما شاید گشایش کتابفروشیها موجب افزایش رفت‌وآمد در شهر باشد.
سعیدرضا علمی مدیر کتاب‌فروشی بدرقه جاویدان با اشاره به اینکه کتاب‌فروشان در دیگر کشورها توانسته‌اند به کار و فعالیت خود ادامه دهند، به خبرنگارایرناپلاس گفت: وقتی مردم باید در منازل قرنطینه باشند و همه تفریحات تعطیل است، بهترین سرگرمی کتاب و کتابفروشیها هستند. باید مردم بتوانند از کتابفروشیها، کتاب، بازی فکری و دیگر محصولات فرهنگی را تهیه و در منزل مطالعه و در اوقات فراغت از سرگرمی‌ها استفاده کنند. کتابفروشیها جایی نیستند که شلوغ و موجب ازدحام جمعیت باشند.
به گفته این کتاب‌فروش، ادامه فعالیت کتاب‌فروشان در این دوران می‌تواند تاثیر مهمی بر دیدگاه مردم نسبت به کتاب داشته‌باشد. او توضیح داد: این فرهنگ باید میان مردم جا بیفتد که از کتاب‌فروشی می‌توانند در امنیت خرید کنند و با مطالعه کتاب، روز خود را بگذرانند.
فروش غیرحضوری داریم
کتاب‌فروشان در حالی به فعالیت حضوری تاکید دارند که برخی به لزوم یافتن روش جدید برای روی پا ماندن کتابفروشیها در دوره‌های تعطیلی شهر تاکید می‌کنند. ایده فروش تلفنی و اینترنتی مساله‌ای است که برای این دوران پیشنهاد می‌شود.
مدیر کتاب‌فروشی بدرقه جاویدان درباره امکان جایگزینی فروش اینترنی و تلفنی با فروش حضوری، توضیح داد: ما و همکاران در فضای مجازی و سایت به صورت غیرحضوری فروش داریم، اما چند درصد مردم می‌توانند از طریق سایت کتاب بخرند؟
برای تعداد زیادی از مردم خرید کتاب در فضای مجازی دشواری‌هایی دارد. افراد باید در کتاب‌فروشی حضور داشته‌باشند، به کتاب نگاه کنند و چند خط از آن را بخوانند؛ همچنین کتاب‌فروش به آنها در خرید راهنمایی می‌کند. به همین دلیل تعداد خرید در فضای اینترنتی پایین می‌آید و با فروش اینترنتی نمی‌توان کتاب‌فروشی را سرپا نگه‌داشت.
این کتاب‌فروش با بیان اینکه برخی از کتاب‌فروشان باید ماهیانه اجاره پرداخت کنند و هزینه‌هایی مانند آب، برق، گاز و مالیات باید توسط همه کتاب‌فروشان پرداخت شود، ادامه‌داد: مسئولان حتی این هزینه‌ها را درباره کتابفروشیها مورد بخشش قرار ندادند و فقط دو ماه به تعویق انداختند، در حالی که کتاب‌فروشی دو ماه تعطیل بود، چطور می‌توانیم هزینه‌ها را پرداخت کنیم؟ برای همکاران پرداخت اجاره اقدام سختی شده است، امیدوارم بتوانند این روند را ادامه دهند و مشکلات موجب تعطیلی کتاب‌فروشی‌های بیشتر نشود.
اتحادیه برای فعالیت کتاب‌فروشان تلاش می‌کند
هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران درباره اقدامات این اتحادیه برای امکان فعالیت کتاب‌فروشان در زمان همه‌گیری به ایبنا گفته: چندین ماه بود که در اتحادیه پیگیر این قضیه بودیم، زمانی که کتابفروشیها بسته می‌شوند، بساط گستران جلوی همان کتابفروشیها می‌ایستند و کتاب می‌فروشند و مردم هم بدون پروتکل بهداشتی دور دست‌فروشان حلقه می‌زنند و کتاب خریداری می‌کنند.
وی با بیان اینکه تجربه جهانی نشان داده کتاب از ابزارهای مفید برای آن قشری است که در خانه می‌مانند، افزود: طرح این موضوع‌ها و عدم تعطیلی کتابفروشیها در قرنطینه از چند ماه پیش توسط اتحادیه از طریق اتاق اصناف و وزارت ارشاد در حال پیگیری بود و امید است که به نتیجه برسد.
مخالفت با فعالیت حضوری کتاب‌فروشان
کتاب‌فروشان گروهی هستند که نه تنها معیشت این ماه‌ها بلکه امکان ادامه فعالیت آنها در سال‌های دیگر به تصمیم‌هایی که در این روزها گرفته می‌شود، بستگی دارد. زیرا ممکن است در همین روزها تعدادی از آنها نتوانند از پس هزینه‌ها برآیند و این شغل را برای همیشه رها کنند.
وحید تیموری مدیر کتاب‌فروشی پارسه با بیان اینکه اخبار وضعیت فعالیت کتابفروشیها را به صورت مستمر پیگیری می‌کند، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: شاهد تلاش‌های اتحادیه ناشران و کتاب‌فروشان تهران برای امکان فعالیت کتابفروشیها به صورت حضوری هستیم.
او با ببان اینکه درخواست فعالیت حضوری کتابفروشیها در شرایطی که این روزها جامعه با آن درگیر است، مورد موافقت قرار نخواهد گرفت، افزود: در این دوره تعداد جان‌باختگان کرونایی بسیار بالاست و به همین دلیل حساسیت ستاد مبارزه با کرونا در رعایت پروتکل‌های بهداشتی بیشتر از گذشته شده‌است.
اگر مساله تعطیلی کتابفروشیها در دوره‌های پیش مورد بررسی قرار می‌گرفت و به نتیجه می‌رسید، کتاب‌فروشان در این دوران با این حجم از ضرر مواجه نمی‌شدند.
کتاب، همچنان کالای غیر ضروری در جامعه
به گفته تیموری، کارمندان کتابفروشیها هم از تعطیلی ضرر می‌کنند، زیرا کارفرمایان یک یا دو ماه می‌توانند از کارمندان خود حمایت کنند و نه بیشتر.
او افزود: مساله لزوم فعالیت کتابفروشیها هنوز در جامعه فرهنگ‌سازی نشده است؛ آن‌هم در حالی که کشورهای زیادی به کتاب به عنوان کالای ضروری توجه می‌کنند. راهکاری که می‌توان برای ادامه فعالیت کتابفروشیها پیشنهاد داد، باز بودن کتاب‌فروشی و رسیدگی به نیازهای مشتری بدون اجازه به ورود او به فروشگاه است.
او ادامه داد: در صورت بازبودن کتاب‌فروشی، افراد می‌توانند مطالعه و اقدامات فرهنگی خود را بالا ببرند. والدین می‌توانند برای کودکان خود بازی‌های فرهنگی تهیه کنند. اینها می‌توانند برای کمک به سپری کردن دوران سخت همه‌گیری موثر باشد تا انسان امروزی وقت خود را صرف کتاب‌خوانی کند.
بحث جان انسان‌ها هم مطرح است
همه‌گیری بیماری کووید۱۹ شرایط خطرناکی در کشور ایجاد کرده است؛ مردم تا جایی که مجبور نباشند از خانه خود بیرون نمی‌آیند و گروهی خریدهای خود را به فضای مجازی منتقل کرده‌اند. تیموری درباره اینکه کتاب‌فروشان در زمان تعطیلی‌های شهر بتوانند به فروش اینترنتی و تلفنی نیاز مخاطب و کتاب‌فروشان را رفع کنند، گفت: بسیاری به دلیل هزینه‌های حمل‌ونقل در ارسال کتاب، از این روش استفاده نمی‌کنند. مردم کالاهای ضروری خود را از فضای مجازی تهیه می‌کنند و در این فرصت نمی‌توان به آنها خرید کتاب در فضای مجازی را آموزش داد. اگر تعطیلی کتابفروشیها طولانی شود، چک‌های برگشتی و مسائل دیگر برای کتاب‌فروشان مساله‌ساز خواهدشد.
این کتاب‌فروش با بیان اینکه برخی در این حوزه با کرکره نیمه‌باز به صورت مخفیانه به فعالیت خود ادامه می‌دهند، درباره خطرهای این رفتارها گفت: شاید در این حالت بتوانند با فروش چند کتاب در روز روی پا بمانند، اما اگر کتاب‌فروشی به دلیل تخلف پلمپ شود، نه تنها به او کمکی نشده بلکه باید مدت طولانی‌تری بسته‌باشد و جریمه پرداخت کند.
تیموری به اهمیت حفظ سلامت مردم برای کتاب‌فروشان اشاره کرد و گفت: فقط به فکر فروش نیستیم و سلامت انسان‌ها هم مطرح است و نمی‌خواهیم که جان آنها را به خطر بیندازیم. باید توجه داشت توقف فعالیت صنف‌هایی مانند کتاب‌فروشان که کالای فرهنگی و ضروری به فروش می‌رسانند، ضربه جدی به آنان وارد می‌کند.