سال‌هاست که رهبر معظم انقلاب مسائل اقتصادی ایران را به عنوان شعار سال برمی‌گزینند اما تاکید ایشان بر تولید اقتصادی، آن هم در دو سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ معنای دیگری دارد.
منتقدان، اغلب جمهوری اسلامی را نظامی ایدئولوژیک توصیف می‌کنند و منظورشان از به کار بردن واژه ایدئولوژی، اثبات این ادعاست که این نظام اسلامی به واقعیت‌های عصر حاضر یا ملزومات کشورداری بی‌توجه است.
واقعیت این است که جمهوری اسلامی، هم نظامی ایدئولوژیک و هم اسلامی با همه مقتضیات آن است، اما در عین حال به الزامات عصر حاضر و ضرورت‌های کشورداری و بهبود رفاه مردم توجه دارد.
تاکید رهبر معظم انقلاب بر اقتصاد، آن هم بخش تولید آن، اصلی‌ترین و عینی‌ترین گواه است. زیرا تولید در اقتصاد، جایگاه ویژه‌ای دارد. تولید هم رونق اقتصادی ایجاد می‌کند، هم تحولات اجتماعی به همراه دارد و مهمتر از همه اینکه، از تولید است که ثروت سالم و مفید به حال جامعه و کشور فراهم می‌شود.
به عبارت دیگر، تولید، هم ثروت مشروع برای کشور ایجاد می‌کند، هم قدرت اقتصادی و اجتماعی آن را افزایش می‌دهد و درعین حال، بهره‌مندی از مواهب زندگی را برای شهروندان فراهم می‌آورد.
گر تولید چنین است، که هست، و اگر تولید چنین پیامدهایی دارد که دارد، باید از منتقدان پرسید چگونه جمهوری اسلامی را ایدئولوژیک و بی‌توجه به واقعیت‌ها و مزیت‌های اقتصاد می‌خوانند که عالی‌ترین مقام سیاسی و دینی آن، بر تولید تاکید دارد؟
واقعیت تلخ دیگری هم وجود دارد و آن اینکه بعضا مدیران جمهوری اسلامی در سطوح مختلف و نه کارآفرینان بخش خصوصی، اهمیت تاکیدات چند سال اخیر رهبری را درک نکرده‌اند. برخی از مدیران اجرایی، یا مقننه و قضایی، با بی‌توجهی یا برخورد شعاری نسبت به الزامات به شعار سال، و نیز با سهل‌انگاری‌های خود، نتوانستند ظرفیت‌های لازم برای رونق تولید را در کشور به میزان لازم فراهم کنند.
نکته دیگری که درباره شعار امسال باید به آن توجه کرد، تفاوتی است که نسبت به شعار سال گذشته دارد. شعار پارسال «جهش تولید» اما شعار امسال، «تولید؛ پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها» است.
به نظر می‌رسد علت این تفاوت، همان چیزی است که متخصصان مسائل توسعه ایران بر آن اتفاق نظر دارند؛ اینکه نظام بروکراسی ایران خود بزرگ ترین مانع توسعه و رونق اقتصادی در ایران است.
به طور کلی مجوز گرفتن‌ها، مقررات‌ها، آیین‌نامه‌ها و الزامات ایجاد یک کسب‌وکار در ایران، که به طور خلاصه بروکراسی یا کاغذبازی خوانده می‌شود، اساسا برای دلسردکردن بخش خصوصی و تولید و نیز کارآفرینی طراحی شده است، نه اینکه آنان را به تولید تشویق کند. کافی است برای گرفتن مجوز یک کارگاه ساده و کوچک، سری به سازمان‌های مختلف بزنید، خواهید دید که این بروکراسی هرکاری می‌کند تا شما را از فعالیت در بخش خصوصی و کارآفرینی منصرف یا دستکم انگیزه شما را بکاهد.
اینکه رهبر معظم انقلاب شعار امسال را «تولید؛ پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها» انتخاب کرده‌اند، به این معنی است که ایشان با ارزیابی کارنامه یک سال گذشته که بر «جهش تولید» مبتنی بود، امروز تاکید دارند که در ادامه مسیر توسعه و رشد ایران، باید موانع رونق و توسعه از میان برداشته شود. یکی از اصلی‌ترین کارها در این زمینه، اصلاح جدی بروکراسی در این حوزه است؛ که مقررات‌زدایی، حذف تشریفات زائد و کاغذبازی‌های غیرضروری و انتخاب نیروها و مدیران جوان، شایسته، صالح، متخصص و کاربلد در سمت‌های اداری است.
امروز بخش خصوصی ایران عزم و انگیزه کافی برای توسعه و رونق و گسترش تولید را دارد، اما نیاز اساسی آن در این است که بروکراسی یا نظام اداری ایران سنگی جلوی پای او نگذارد. این درحالی است که اساسا بروکراسی‌ها برای اداره بهتر کشور و برداشتن سنگ‌ها از مسیر توسعه یک جامعه طراحی و ساخته شده‌اند.
بنابراین، شعاری که رهبری برای امسال تعیین کرده‌اند، فرصت خوبی برای اصلاح نظام اداری ایران است، فرصتی تا قوای سه‌گانه، ارکان مختلف کشور، جامعه و بخش خصوصی، بدون دخالت دادن اغراض سیاسی یا برخورد شعاری، برای اصلاح نظام اداری ایران هم‌راستا شوند.
توسعه محوری دیدگاه‌های رهبری مساله‌ای نیست که به سادگی از کنار آن بگذریم یا در پیچ و خم کاغذبازی‌ها و غبارآلودگی بازی‌ها و رقابت‌های سیاسی فراموش یا معنای آن دگرگون شود.
امروز هر کسی که به آینده ایران و توسعه آن می‌اندیشد، باید هم در تبیین این شعارها و الزامات آن بکوشد و هم تلاش کند نیروهای اجتماعی و سیاسی بیشتری برای تحقق این شعار بسیج شوند؛ امری که کمتر به آن توجه شده است.
به عبارت دیگر، «تولید؛ پشتیبانی‌ها و مانع زدایی‌ها» جایی است که باید برخوردهای سیاسی و شعاری به پایان برسد و مردان و زنان دغدغه‌مند و نگران آینده ایران وارد میدان شوند؛ فارغ از هر باور و گرایش سیاسی و فکری که دارند.
* فعال سیاسی و اجتماعی