به گزارش ایرناپلاس، ارزش مبادلات تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال گذشته میلادی ۲ درصد افزایش یافته و با وجود همه‌گیری کرونا به بیش از ۲ میلیارد دلار رسیده است.
سید رسول مهاجر، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، دلیل اصلی رشد مبادلات تجاری ایران و کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا را موافقت‌نامه تعرفه ترجیحی می‌داند که از آبان سال ۱۳۹۸ تا آبان سال ۱۳۹۹ اجرا شد.
به گفته وی، با اینکه در یک سال گذشته به علت شیوع بیماری کرونا رشد روابط اقتصادی بسیاری از کشورها با کاهش روبه‌رو بود، اما روابط تجاری ما با کشورهای اوراسیا رشد داشت.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بازاری حدود ۲۰۰ میلیون نفری است که مجموع تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو آن به حدود ۵ هزار میلیارد دلار می‌رسد. این اتحادیه برای تشویق تحرک آزاد کالا و خدمات در بین کشورهای عضو و همچنین سیاست‌گذاری مشترک در زمینه‌های کلیدی مانند انرژی، کشاورزی، حمل‌ونقل، گمرک و تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی فعالیت می‌کند.
چگونگی شکل‌گیری اتحادیه اقتصادی اوراسیا
اتحادیه اقتصادی اوراسیا در سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۲) با پیمان سه کشور بلاروس، روسیه و قزاقزستان فعالیت خود را آغاز کرد و یک سال بعد، ارمنستان و قرقیزستان نیز به عضویت آن درآمدند.
ایده اولیه تشکیل این اتحادیه اقتصادی، توسط نور سلطان نظربایف رئیس جمهوری وقت قزاقستان و به‌عنوان راه‌حلی برای چالش‌های اقتصادی کشورهای تازه مستقل شده بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مطرح شد. گام‌های اولیه تشکیل این اتحادیه با تقویت روابط اقتصادی بین کشورهای شوروی سابق آغاز شد و سه کشور بلاروس، روسیه و قزاقستان از سال ۱۹۹۵ (۱۳۷۴) اتحادیه گمرکی را تشکیل دادند که براساس آن، با هدف آسان‌سازی روابط تجاری بین دو کشور، تعرفه گمرکی بین آنها حذف شد.
پس از آن نیز تا سال ۲۰۱۰ (۱۳۸۹) توافق‌های دیگری بر پیمان اولیه بین این سه کشور اضافه شد تا جایی که پس از امضای بیانیه مشترکی بین اعضا، منطقه اقتصادی جدیدی در کشورهای منطقه شمالی اوراسیا شکل گرفت و در نهایت در سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۲) اتحادییه اقتصادی اوراسیا به صورت رسمی معرفی شد و یک سال بعد، ارمنستان و قرقیزستان نیز به عضویت این اتحادیه درآمدند.
همکاری ایران با اتحادیه اقتصادی اوراسیا
ایران در سال ۱۳۹۵ ایجاد یک منطقه آزاد تجاری میان ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا را پیشنهاد داد و این موافقت‌نامه در اردیبهشت ۱۳۹۷ در شهر قزاقستان به امضا رسید. قانون موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه آزاد تجاری بین جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای عضو نیز در اوایل سال ۱۳۹۸ در مجلس شورای اسلامی تصویب شد.
پس از آن، رئیس‌جمهوری در مهرماه سال ۱۳۹۸ به دعوت نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان به همراه با یک هیأت سیاسی و اقتصادی برای شرکت در اجلاس سران اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ایروان سفر کرد. ارمنستان تا پایان سال ۲۰۱۹ (دی ۱۳۹۸) ریاست دوره‌ای اتحادیه را برعهده داشت و پس از آن، بلاروس از اوایل سال ۲۰۲۰ ریاست دوره‌ای اتحادیه اقتصادی اوراسیا را برعهده گرفت.
اهمیت اوراسیا برای اقتصاد ایران چیست؟
اتحادیه اقتصادی اوراسیا را می‌توان یک ابر قدرت در حوزه انرژی دانست زیرا بیش از یک پنجم منابع گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد. کشورهای عضوی این اتحادیه در مجموع سهم حدود ۱۵ درصدی را از بازار نفت و گاز جهان دارند. بنابراین اتحادیه اقتصادی اوراسیا، بزرگترین تولیدکننده نفت، گاز و گاز طبیعی در جهان است.
علاوه بر نفت‌وگاز، تولید برق و زغال‌سنگ نیز در مجموع کشورهای عضو این اتحادیه، موجب شده است بخش انرژی به نقطه قوت آن تبدیل شود. ۹ درصد از انرژی الکتریکی جهان در اتحادیه اقتصادی اوراسیا تولید می‌شود و از این نظر، اتحادیه سومین تولیدکننده بزرگ برق در سطح جهان است.
همچنین حدود ۶ درصد از زغال‌سنگ جهان در این اتحادیه اقتصادی اوراسیا تولید می‌شود و بر این اساس می‌توان اتحادیه اوراسیا را چهارمین تولیدکننده بزرگ زغال‌سنگ در سطح بین‌المللی دانست.
گسترش همکاری‌های اقتصادی با اتحادیه اوراسیا می‌تواند فرصتی برای جبران بخشی از هزینه‌های تحریم‌های آمریکا علیه ایران باشد و با توجبه به تعرفه‌های ترجیحی، هزینه صادرات را برای فعالان اقتصادی ایرانی که با اعضای این اتحادیه همکاری می‌کنند، کاهش دهد.علاوه بر این، از آنجایی که تنها مرز زمینی بین ایران و این اتحادیه اقتصادی، مرز زمینی با ارمنستان است، می‌توان به واسطه همکاری با اتحادیه اوراسیا، برای توسعه منطقه‌ای شمال غربی کشور نیز برنامه‌ریزی کرد.