به گزارش ایرناپلاس، شانزدهمین دوره فروش فصلی طرح‌های کتاب، در قالب طرح زمستانه از نهم تا شانزدهم اسفند در کتاب‌فروشی‌های ایران برگزار شد. این طرح حمایتی، از طرف موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران از پاییز ۹۴ آغاز شد.
ایوب دهقانکار مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران از خرید ۴۴۰ هزار و ۲۷۶ نسخه کتاب به مبلغ ۲۱۴ میلیارد و ۳ میلیون و ۱۹۹ هزار و ۶۷۴ ریال در ۹۳۷ کتابفروشی از ۳۱ استان کشور در طرح زمستانه کتاب ۹۹ خبر داد.
در این دوره از کل کتاب‌فروشی‌های متقاضی طرح، ۷۱۴ کتابفروشی در مراکز استان و ۲۲۳ کتابفروشی در شهرستان‌ها با یارانه ۲۵ درصدی کتاب‌ها را عرضه کردند.
استان تهران با ۱۴۷ کتابفروشی، خراسان رضوی با ۱۱۱ کتابفروشی، اصفهان با ۹۸ کتابفروشی، قم با ۷۸ کتابفروشی، آذربایجان شرقی با ۵۸ کتابفروشی و کردستان با ۵۲ کتابفروشی بیشترین مشارکت کتابفروشیها را در این دوره از طرح به خود اختصاص دادند.
به گفته مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، ۴۵۸ هزار و ۸۳۳ نسخه کتاب به مبلغ ۱۹۸ میلیارد و ۱۳۷ میلیون و ۵۹۱ هزار و ۷۳۰ ریال در پاییزه کتاب ۹۹ فروخته شد، اما در زمستانه کتاب ۹۹، این آمار به ۴۴۰ هزار و ۲۷۶ نسخه کتاب به مبلغ ۲۱۴ میلیارد و ۳ میلیون و ۱۹۹ هزار و ۶۷۴ ریال رسید.
میزان اعتبار برای کتابفروشیها و حمایت از آنها
طرح‌های حمایتی موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران به صورت مرتب برگزار می‌شود و گاه این شائبه را ایجاد می‌کند که برخی با در نظر گرفتن زمان این طرح‌ها، خرید از کتابفروشیها را در زمان‌های خارج از تخفیف محدود کنند.
هومن بخشی مدیر داخلی کتابفروشی «کتاب‌دیدآور» در تهران درباره این زمستانه و تاثیر آن بر کتابفروشیها به خبرنگار ایرناپلاس گفت: میزان اعتبار در نظر گرفته شده برای کتابفروشیها بسیار کم بود و باعث شد اعتبار بیشتر فروشگاه‌ها در روزهای نخست برگزاری طرح پایان یابد و نتوانیم آنگونه که مناسب است به مخاطبان خدمات ارائه کنیم. در نتیجه به اجبار، خودمان به مشتریان تخفیف دادیم و عملا متضرر شدیم.
به گفته او، کتابفروشان مجبور شدند از خود اعتبار بگذارند یا کتاب‌ها را با تخفیف ارائه دهند. در این دوره اعتبار کتابفروشیها شارژ نشد و میزان اعتباری که به کتابفروشیها داده شده‌بود، مبلغ کمی بود و برای رسیدن به هدف اصلی یعنی حمایت از کتابفروشیها کافی نبود.
بودجه کتابفروشی در روزهای اول تمام شد
یکی از مزایای طرح‌های فصلی، اجرای آن در همه کتاب‌فروشی‌های ایران است. در این طرح ناشران، شرکت‌های توزیع کننده و کتابفروشان امکان ارائه خدمات بهتری را پیدا می‌کنند. سیدمهدی طالقانی مدیر کتابفروشی «زیتون» در اصفهان با تاکید بر ضرورت حمایت از شرکت‌های توزیع‌کننده و کتابفروشان در طرح‌هایی که موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار می‌کند، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: کتابفروشان تلاش می‌کنند برای ارتباط بیشتر با مشتریان خود از روش‌های الکترونیک استفاده کنند، اما روش اجرایی نمایشگاه مجازی کتاب، فروشگاه‌ها و شرکت‌های توزیع‌کننده را حذف کرد. حذف شرکت‌های پخش و کتابفروشیها به فرهنگ ضربه بلندمدت می‌زند زیرا کتابفروشان از جمله مشاغل فرهنگی هستند که ارتباط بیشتری با مردم دارند.
طالقانی ادامه داد: میزان بودجه اختصاص داده شده به طرح زمستانه بسیار کم بود. در کتاب‌فروشی‌مان به واسطه باشگاه مشتریان، با آنها ارتباط دائمی و مستمر داریم. برای اجرای این طرح‌ها اطلاع‌رسانی مستقیم و گسترده‌ای را برای افراد کتابخوان انجام می‌دهیم. به همین دلیل در همان دو روز اول، همه بودجه در نظر گرفته‌شده برای کتابفروشی تمام شد، در حالی که فکر می‌کنم ظرفیت بیشتری برای استفاده از طرح داشتیم.
اجرای «الو کتاب» برای کمک به رعایت پروتکل‌های بهداشتی
وی با ارائه پیشنهاد برای اجرای نمایشگاه مجازی کتاب، در همکاری با کتابفروشان و در قالب طرح‌های فصلی، تاکیدکرد: اجرای این روش می‌تواند باعث چرخه اقتصادی کتابفروشان و شرکت‌های پخش و در نتیجه سبب چرخش اقتصادی ناشران نیز شود. ناشران باید به این فکر باشند که نمایندگان و عاملان فروش خود را در شهرستان‌ها تقویت کنند و اجازه دهند برای افرادی که در طول سال در حال فعالیت برای ناشران هستند، بودجه‌ای صرف شود.
وی خاطرنشان کرد: برای تسهیل ارتباط با مخاطبان خود، سه صفحه اختصاصی در اینستاگرام با ۲۰ هزار مخاطب واقعی راه‌اندازی کرده و کتاب‌ها را به صورت موضوعی اطلاع‌رسانی می‌کنیم.
همچنین با شیوع بیماری کرونا طرح «الو کتاب» را در کتابفروشی اجرا و مخاطبان را برای سفارش کتاب به وسیله تلفن تشویق می‌کنیم. در این طرح در طول زمانی کمتر از دو ساعت کتاب را به دست مشتری می‌رساند تا به رعایت پروتکل‌های بهداشتی در زمان شیوع بیماری کووید-۱۹ کمک کرده باشد.
کتابفروشیها همیشه مشکل مالی دارند
در این دوره طرح زمستانه کتاب، تخفیف از ۲۰ به ۲۵ درصد رسید. سلدا صفا مدیر کتابفروشی «سایه» در تبریز درباره تاثیر تخفیف بر میزان فروش کتاب و فرهنگ کتابخوانی به خبرنگار ایرناپلاس گفت: اینکه بخواهیم با تخفیف دادن، مشتری را به کتاب خواندن مجاب کنیم یا اینکه با تخفیف دادن سرانه کتابخوانی را بالا ببریم، به نظرم کار اشتباهی است. پیشنهاد می‌کنم افرادی که برای خرید کتاب مشکل دارند، پیدا و تهیه کتاب برای آنها را تسهیل کنیم.
به گفته صفا، کتابفروشیها همیشه مشکل مالی دارند، که در زمان نیاز با ارائه تخفیف می‌توانند، در طول چند روز مقدار نقدینگی مورد نیاز را به دست آورند. این در حالی است که اجرای طرح با تخفیف بالای ۲۰ درصد، مردم را به کتابفروشیها بدبین می‌کند و این تصور برای مشتری ایجاد می‌شود که کتابفروشان بیش از ۲۵ درصد سود می‌کنند در حالی که اینطور نیست.
او با بیان اینکه همه کتابفروشیها اگرچه با اجرای این طرح موافق نباشند به شکلی ناچار به شرکت در آن هستند، توضیح داد: نمی‌توانیم در این طرح‌ها شرکت نکنیم، وقتی سایر کتاب‌فروشی‌های شهر این طرح را اجرا می‌کنند، اگر ما هم عضوی از آن نباشیم، باید چندین ماه فروش را از دست بدهیم.
در طرح زمستانه بیشتر فروش حضوری بود
صفا با بیان اینکه در پاییزه کتاب سال ۹۹ میزان فروش بالایی در فضای مجازی داشته است که در طرح زمستانه، میزان آن کاهش یافت، بیان کرد: در طرح زمستانه بیشتر فروش حضوری بود. صفحه اینستاگرامی داریم که فعالیت مستمری در آن جریان دارد. همه موجودی کتاب را آنجا ارائه می‌دهیم.
او ادامه داد: پنج روز پیش از طرح زمستانه، شهرداری تبریز طرحی را اجرا کرد که در آن کتاب با ۳۰ درصد تخفیف با کپی کارت ملی فروخته می‌شود. افراد برای شرکت در آن باید برای تهیه کتاب حضوری به کتابفروشی مراجعه می‌کردند، این تاثیر زیادی بر حضور افراد در طرح زمستانه گذاشت. البته مشتری‌هایی داریم که در ردیف اقدامات فرهنگی، چند روز مانده به طرح تخفیف خرید می‌کنند و حتی در دوره تخفیف بدون استفاده از آن خرید می‌کنند.