به گزارش ایرناپلاس، امروز در هر جمعی صحبت از بیت‌کوین و اتریوم و دیگر رمزارزهاست. رمز ارزها به مرور جای خود را در سبد سرمایه‌گذاری مردم باز کرده‌اند. استقبال از این نوع جدید و در حال گسترش این دارایی‌های جدید، به‌ویژه پس از ریزش بورس بیشتر شد تا جایی که برخی افراد، با شتاب شروع به معامله‌گری و سرمایه‌گذاری در این بازار کردند تا بخشی از زیان ریزش بورس را جبران کنند.
از طرف دیگر این استقبال موجب شد راه جدیدی برای برخی از افراد سودجو باز شود و پیامک‌ها و تبلیغات اینترنتی در رابطه با رمزارزها افرادی را هدف قرار دهند که ممکن است اطلاعات کافی درباره این بازار نداشته باشند و به جای جبران زیان قبلی، هزینه‌های بیشتری را متحمل شوند.
برخی از دیدگاه‌ها به‌طور کلی مخالف سرمایه‌گذاری در رمز ارزها هستند؛ چرا که معتقدند نوسان‌های این بازار ناشی از عدم وجود قیمت ذاتی است و هر گونه تغییر قیمت ناشی از نیروهای عرضه و تقاضا در بازار است. علاوه بر این، برخی پیش‌بینی‌های از حبابی شدن این بازار خبر می‌دهند و بنابراین احتمال سقوط ارزش آنها وجود دارد. از طرف دیگر با گذشت حدود ۲ سال از انتشار پیش‌نویس بانک مرکزی در حوزه قانون‌گذاری رمزارها همچنان معاملات رمرزارزها ممنوع است و دولت و بانک مرکزی، مسئولیتی بابت این قبیل معاملات و سرمایه‌گذاری‌ها ندارند.
پیش از این نیز مرکز ملی فضای مجازی اعلام کرد رمزارزهایی مانند بیت‌کوین از هیچ‌گونه پشتوانه و تضمینی برخوردار نیستند و همچنین تا کنون تصمیمی برای اعطای مجوز به درگاه‌ها و سایت‌های فعال خرید و فروش رمزارزها و بیت‌کوین در کشور گرفته نشده است.
این‌طور به نظر می‌رسد نگاه مجموعه‌های دولتی بیشتر معطوف به رمزارزهایی است که پشتوانه داخلی داشته و در کشور استخراج شده باشد. هر چند گام‌هایی نیز در این مسیر برداشته شده، اما آنچه اکنون مورد توجه بخشی از مردم است، این گروه از رمزارزها نیستند.
علاوه بر ریسک‌های اساسی یاد شده، در گفت‌وگو با یک کارشناس، سایر ریسک‌های مترتب بر بازار رمزارزها را بررسی کرده‌ایم.
مهدی عبادی کارشناس فناوری مالی و دبیر سابق انجمن فین‌تک در این رابطه به ایرناپلاس گفت: هر اتفاقی در حوزه بازار رمز ارز محتمل است. این اتفاق می‌تواند رشد بازار رمز ارز باشد یا سقوط آن و طبیعی است که وارد شدن به این بازار نیازمند شناخت است. در واقع این بازار در مقایسه با بورس، دانش بیشتری را برای ورود نیاز دارد.
دانشی بیشتر از دانش بورسی برای ورود به بازار رمزارها
عبادی در توضیح تفاوت بازار رمزارزها و بورس گفت: در بورس با شرکت‌های بزرگی مواجه‌ایم که شناخته شده هستند و اعتباراتی در پشتوانه خود دارند که موجب می‌شود نوسان کمتری نسبت رمزارزها داشته باشند. رمز ارزها به دلیل ساختار متفاوتی که در مقایسه با سهام شرکت‌های بورسی دارند، شدت و دامنه نوسان بیشتری را تجربه می‌کنند. به همین دلیل ورود به این بازار، نیازمند دانش ویژه‌ای است و هر کسی بدون دانش نمی‌تواند وارد آن شود.
وی درباره گسترش تبلیغات برای تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در رمزارزها توضیح داد: محلی که کاربر عادی می‌تواند وارد بازار رمزارزها شود باید شناخته شده و معتبر باشد. در زمینه سهام شرکت‌های بورسی با یک سازمان حاکمیتی روبه‌رو هستیم که معاملات در آن انجام می‌شود، اما در حوزه رمزارزها جریان متفاوت است. صرافی‌های متعددی وجود دارند و طبیعی است صرافی‌های بزرگ معمولاً پیامک نمی‌فرستند. بلکه صرافی‌های کوچک یا افراد کلاهبردار ممکن است پیامک برای خرید و فروش رمزارز ارسال کنند.
ریسک‌های خاص ایرانیان در بازار ارزهای رمزنگاری‌شده
با توجه به اینکه بازار رمزارزها یک بازار جهانی است امکان دارد معامله‌گران و سرمایه‌گذاران ایرانی با مسائل و محدودیت‌های دیگری مواجه شوند و با ریسک‌های متفاوتی نسبت به سایر سرمایه‌گذاران بین‌المللی مواجه باشند.
عبادی در این رابطه گفت: اگر ایرانی‌ها در صرافی‌های بین‌المللی حساب کاربری داشته باشند ممکن است به دلیل وجود تحریم‌ها هر لحظه حسابشان مسدود شود. این موضوعی است که در گذشته هم اتفاق افتاده و صرافی بایننس با اینکه یک شرکت چینی است، حساب بسیاری از ایرانیان را مسدود کرد. این موضوع به دلیل قوانین بین‌المللی و تحریم‌ها اتفاق افتاد و بسیاری از افراد، رمزارهای خود را از دست دادند. این اتفاق می‌تواند در صرافی‌های بین‌المللی و خارجی دوباره رخ دهد.
رویکرد قانون در زمینه صرافی‌های فعال در حوزه رمزارز
عبادی در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان این ریسک‌ها را کاهش داد و از سرمایه سرمایه‌گذاران ایرانی محافظت کرد، گفت: اگر بانک مرکزی وارد این حوزه شود و قوانین آن را مشخص کند، صرافی‌های ایرانی بیشتری شکل خواهند گرفت. صرافی‌های ایرانی اکنون نیز وجود دارند، اما بانک مرکزی هنوز در این زمینه قانون‌گذاری نکرده و طبیعی است در صرافی‌های ایرانی خطرهای بسته شدن حساب و از بین رفتن رمزارز وجود ندارد. بنابراین بانک مرکزی باید قوانین این حوزه را مشخص کند تا صرافی‌های مورد تأیید بانک مرکزی در کشور شکل گیرند.
البته چندی پیش عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در این زمینه به نکته مهمی اشاره کرد: خریدوفروش بیت کوین آزاد نمی‌شود و تنها افرادی که به طور رسمی استخراج کرده‌اند می‌توانند از رمز ارز صرفا برای واردات کالا استفاده کنند.
وی افزود: به‌زودی برای « بیت‌کوین » صرافی‌هایی مشخص می‌کنیم که فقط برای مبادلات تجاری بتوان از آن استفاده کرد.
یکی دیگر از مسائلی که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار رمزارزها با آن مواجه‌اند، اطلاعات مربوط به کیف پول است. اگر فردی این اطلاعات را فراموش یا گم کند یا اگر فردی از دنیا برود، چه اتفاقی برای رمزارزهایی که خریده خواهد افتاد؟
عبادی در پاسخ گفت: اگر کسی دسترسی به رمز افراد متوفی نداشته باشد، رمزارز آنها از بین می‌رود. اگر فردی رمز خود را فراموش کند نیز رمزارزش را از دست خواهد داد. اینها هم بخشی از خطرهایی است که در این زمینه وجود دارد. اما استفاده از کیف پول‌های ایرانی رمزارزها تا حد زیادی می‌تواند این ریسک را کاهش دهد، اما ریسک‌های دیگری مانند هک شدن را اضافه می‌کند.
به گفته این کارشناس فناوری مالی، مطمئن‌ترین راه برای جلوگیری از چنین مسائلی، استفاده از کیف پول‌های سخت‌افزاری است که هم امنیت بالاتری دارند و هم در اختیار خود فرد هستند؛ حتی اگر به دلیل تحریم‌ها اتفاقی بیفتد، کیف پول سخت‌افزاری، کیفی است که تحریم‌ها بر آن اثر نمی‌گذارد و فرد می‌تواند رمزارز خود را در آن نگهداری کند.
بخشی از این مسائل نیز به قانون‌گذای از طرف بانک مرکزی نیاز دارد. عبادی درباره نقش بانک مرکزی در این زمینه گفت: بانک مرکزی باید هر چه سریع‌تر قوانین حوزه رمزارزها را مصوب کند تا کسب‌وکارهای این حوزه بتوانند دریک فضای کاملا مشخص و شفاف فعالیت کرده و مردم هم بتوانند از مزایای این سرویس‌ها استفاده کنند.
آغاز برخورد با معاملات غیرمجاز
بانک مرکزی قصد دارد یک رمزارز تولید کند که پشتوانه ریال دارد. آنچه که به‌تازگی آقای همتی اعلام کرده، در این خصوص بود؛ یعنی رمزارز بانک مرکزی است.
از سوی دیگر، معامله رمز ارز به موجب مصوبه شورای عالی مبارزه با پولشویی و نیز هیات دولت غیرمجاز بوده، مگر آن بخش که به موجب مصوبه دولت و تائید وزارت صمت و نیرو و در چارچوب دستورالعمل بانک مرکزی باشد (که قرار است ابلاغ شود) و توسط صرافی‌های دارای مجوز بانک مرکزی و بانک‌ها معامله شود. بنابراین صرافی‌هایی که اکنون در این بخش معامله می‌کنند اقدامات غیرمجاز انجام می‌دهند.
در همین زمینه، نخستین رویکرد بانک مرکزی برای مقابله با این معاملات غیرمجاز، از چهارشنبه ۱۳ اسفندماه با مسدود کردن درگاهِ مالی صرافی‌های آنلاین خریدوفروش رمزارز در کشور، آغاز شد. این صرافی‌ها دیگر امکان استفاده از سیستم مالی ایران و خدمات شاپرک و نقل‌وانتقال مالی به صورت ریالی در این سیستم را ندارند.
در نامه ارسالی شاپرک به شرکت‌های پرداخت‌یار، اعلام شده، خدمات پرداخت الکترونیک کسب‌وکارهای نامتعارف و خلاف قانون همچون «فروش رمزارز»، فروش VPN، سایت‌های شرط بندی و قمار را قطع کنند. شاپرک در این نامه هشدار آمیز تاکید کرده با متخلفان برخورد خواهد شد.