به گزارش ایرناپلاس، سیاست درآمدزایی از طریق ساختمان‌سازی و تراکم فروشی در دهه ۹۰ در تهران پیامدهای بسیاری برای پایتخت داشته که یکی از آنها افزایش تعداد گودها پرخطر در نقاط مختلف تهران است.
گود رها شده به گودی گفته می‌شود که پس از گذشت حداقل ۶ ماه از خاکبرداری هیچ اقدامی برای عملیات ساخت‌وساز در آن صورت نگرفته باشد. در حال حاضر گودهایی در تهران وجود دارند که ۸ سال از زمان خاکبرداری آنها گذشته است.
ماجرای افزایش تعداد گودهای پرخطر در تهران
براساس اعلام شورای شهر تهران، اغلب این گودها در دوره گذشته مدیریت شهری آن هم بدون طی فرآیند قانونی و اخذ مجوز ایجاد شده است. به دلیل طولانی بودن فرآیند دریافت پروانه ساخت، شهرداری تهران با ارائه پیش پروانه اجازه گودبرداری را به مالکان می‌داد تا فرآیند اخذ پروانه آنها انجام شود.
اگرچه بعدها مشخص شد بسیاری از این املاک که عملیات گودبرداری در آنها صورت گرفته، باغ بوده است و نباید عملیات ساخت‌وساز در آنها انجام شود. این موضوع در کنار افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز در سال‌های اخیر باعث شد تا وضعیت بسیاری از گودهای تهران بلاتکلیف باقی بماند.
چندی پیش محمد سالاری رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی درباره روند گودبرداری در تهران در دوره مدیریت شهری گذشته گفته بود: برخی ساخت‌وسازها بدون طی کردن فرایند قانونی صدور پروانه و با یک دست‌نویس شهرداران مناطق، فعالیت ساختمانی خود را آغاز می‌کردند که بیشتر هم املاک بزرگ مقیاس بودند.
همچنین بیشتر این املاک برای مجوز بارگذاری بیشتر مسیر کمیسیون ماده ۵ را طی می‌کردند و اجازه گودبرداری هم به آنها داده شده بود و به همین دلیل در دوره گذشته مدیریت شهری، موضوع گودهای پرخطر در سطح شهر بسیار گسترده شده و به یک دغدغه بسیار جدی در شهر تبدیل شد. شورای پنجم این سنت را ملغی کرد و از بهمن سال گذشته بنا بر این شده است که مالک پس از صدور پروانه می‌تواند نسبت به گودبرداری اقدام کند.
گودهای پرخطر در کدام مناطق تهران هستند؟
گودهای پرخطر تهران جان بسیاری از عابران پیاده و همچنین امنیت ساختمان‌های مجاور خود را به خطر انداخته است. چند ماه پیش بود که ریزش یک ساختمات در همسایگی یک گود پر خطر در منطقه ۱۷ تهران حادثه آفرید و دو شهروند تهرانی جان خود را از دست دادند.
تهران، ۲۷۵ گود پرخطر دارد که بنا بر اعلام مدیریت شهری تهران بیشترین تعداد آن در منطقه ۲۲ است. این منطقه ۸۵ گود، شامل ۱۹ گود پرخطر، ۲۹ گود رها شده و ۴۶ گود فعال است. پس از منطقه ۲۲، مناطق ۲، ۴، ۵ و ۱۵ دارای بیشترین گود در پایتخت هستند.
براساس اخبار منتشر شده، گودهای رها شده در منطقه ۲۲ تهران مدت ۶ ماه تا ۸ سال است که رها شده‌اند و در ۲۹ مورد، از بلاتکلیفی آنها بیش از ۲ سال می‌گذرد. این بخش از مناطقی است که بی‌خطرسازی و پر کردن گودها در آن با مشکلات بسیاری همراه بوده و شهرداری تهران در این باره ضعیف عمل کرده است.
شهرداری دلیل این اتفاق را مربوط بودن گودهای این منطقه به پروژه مشارکتی شهرداری تهران، گودهای تعاونی‌ها و نهادها می‌داند که باعث می‌شود برخورد با آنها نسبت به سایر گودها با ملاحظات بیشتری همراه شود.
یکی از گودهای پرخطراین منطقه، گود رها شده در اطراف دریاچه چیتگر است که به دلیل مجاورت با محل عبور و مرور شهروندان و ساختمان‌های در حال ساخت، از گودهای پرخطر به حساب می‌آید. عمق این گود ۳۰ متر بوده و ۱۴ هزار و ۷۶۰ متر مربع مساحت دارد.
تعطیلی کارگاه‌های ساختمانی
چندی پیش زهرا نژاد بهرام رئیس کمیته شهرسازی شورای شهر تهران با بیان اینکه سازندگان، هر زمانی اراده کنند سبب بوجود آمدن معضل جدیدی می‌شوند، تاکید کرد، در حال حاضر هیچ اهرم بازدارنده‌ای برای جلوگیری از رهاسازی گودها و پروژه‌های ساختمانی توسط سازنده وجود ندارد و سازندگان در هر زمانی که اراده کنند می‌توانند با تعطیلی کارگاه ساختمانی سبب بوجود آمدن معضل جدیدی برای شهر شوند.
با توجه به اعتبار زمانی محدود پروانه‌های ساختمانی، بسیاری از آنها برای حفظ حقوق مکتسبه خود اقدام به گودبرداری و سپس رها کردن پروژه می‌کنند که سبب ایجاد هزینه و گرفتاری برای مدیریت شهری می‌شود.
مهرماه امسال بود که شهرداری و شورای شهر تهران به صاحبان گودهای پرخطر در تهران هشدار دارد. شهرداری تهران به مالکان اعلام کرد در صورتی که نسبت به ایمن‌سازی گود خود اقدام نکنند، آنها را با خاک پر می‌کند.
براساس بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها اتخاذ تدابیر مؤثر و اقدام لازم برای حفظ شهر از خطر سیل و حریق و همچنین رفع خطر از بناها و دیوارهای شکسته و خطرناک واقع در معابر عمومی، کوچه‌ها، اماکن عمومی و دالان‌های عمومی و خصوصی و پرکردن و پوشاندن چاه‌ها و چاله‌های واقع در معابر و جلوگیری از گذاشتن هر نوع اشیاء در بالکن‌ها و ایوان‌های مشرف و مجاور به معابر عمومی که افتادن آنها موجب خطر برای عابرین است و جلوگیری از ناودان‌ها و دودکش‌های ساختمان‌ها که باعث زحمت و خسارت ساکنان شهرها باشد، از وظایف شهرداری است. بر این اساس زمانی که مالک گود خود را رها کرده شهرداری می‌تواند نسبت به ایمن‌سازی و یا پر کردن آن اقدام کرده و بعد هزینه آن را از مالک دریافت کند.
ایجاد فضای بی‌دفاع شهری
مجید فراهانی رئیس کمیته بودجه و نظارت مالی شورای شهر تهران که چندی پیش درباره بلاتکلیف بودن گودهای پرخطر در تهران تذکری در صحن علنی شورا مطرح کرده بود در گفت‌وگو با ایرناپلاس با بیان اینکه شورای پنجم از ابتدای تشکیل خود درباره خطرآفرین بودن گودها پرخطر تهران هشدارهای بسیاری داده است، گفت: بیش از ۲۵۰ گود در تهران وجود دارد که از این میان ۱۲۰ گود پر خطر شناخته می‌شود.
این گودها در زمان بارندگی یا تردد خودروها جان و مال مردم را تهدید می‌کند. تعدادی از این گودهای پرخطر در مجاورت مراکز تفریحی یا مراکز خرید هستند که ما شکایات بسیاری از مردم و همسایگان آنها دریافت کرده‌ایم.
به گفته فراهانی، این گودهای به مرور به فضای بی‌دفاع شهری تبدیل شده که آسیب‌های بسیاری را برای شهروندان و ساختمان‌های مجاور گود ایجاد می‌کند.
مدیریت شهری تهران چه کرده است؟
وی با بیان اینکه شهرداری تهران تا سال گذشته در مواجهه با مالکان این گودها به دادن هشدار شفاهی اکتفا می‌کرد، افزود: اعضای شورای شهر خواستار حل ریشه‌ای مساله گودهای پرخطر در تهران بودند و بر همین اساس امسال شورای شهر بودجه‌ای را برای ایمن‌سازی گودها اختصاص داد و قرار بر این شد در صورتی که مالکان به اخطار شهرداری تهران توجه نکنند شهرداری به ایمن‌سازی و پر کردن گودها اقدام کند و بعد هزینه آن را زمانی که مالک برای گرفتن مجوز ساخت‌وساز مراجعه می‌کند به قیمت روز دریافت کند.
شورای شهر برای سال ۱۴۰۰ نیز بودجه در نظر گرفته است. به گفته فراهانی، براساس مصوبه شورای شهر، شهرداری تهران می‌تواند از محل اعتبارات سرمایه‌ای در اختیار شهرداری برای تامین هزینه‌های پیش‌بینی نشده، اضطراری خطرآفرین و گودبرداری رها شده هزینه کند. شهرداری ملزم است برای ایمنی شهروندان از این محل نسبت به ایمن‌سازی گودها اقدام کند.
این عضو شورای شهر تهران با یادآوری اینکه برخی از مناطق عملکرد خوبی درباره ایمن‌سازی گودها داشتند، ادامه داد: با این حال برخی از مناطق تهران از جمله منطقه ۲۲، تعلل بسیاری در این مورد داشته است که باید تلاش بیشتری برای تعیین تکلیف گودها انجام دهند.
برخی فکر می‌کنند مقاوم‌سازی دیوارهای گود به معنی مقاوم‌سازی نهایی گود است اما واقعیت اینکه مقاوم‌سازی دیواره مهلت مشخصی دارد که در صورت پایان آن ایمنی گود تحت‌الشعاع قرار گرفته و باید نسبت به مقاوم‌سازی آن اقدام کرد.