به گزارش ایرناپلاس، جشنواره فیلم فجر در حالی سی و نهمین دوره خود را در بهمنماه امسال برگزار میکند که در سالهای فعالیتش و باوجود حواشیهای به وجود آمده، همچنان مهمترین اتفاق سینمایی کشور محسوب میشود. هر چند هر ساله برنامهها و بخشهای این رویداد بزرگ سینمایی دچار تغییرات میشد اما جشنواره فیلم فجر، همواره مهمترین ملاک جریان کیفی سینمایی کشور به شمار میرود.
این میدان رقابتی بزرگ، بارها نشان داده که توانسته کارگردانان و بازیگران جوان، با استعداد و با انگیزهای را به سینمای کشور معرفی کند. هنرمندانی که در برخی مواقع به اندازهای تاثیرگذار بودهاند که توانستهاند نگاههای مردم را نیز به خود معطوف کرده و به نوعی فیلمسازان دیگر از آثارشان الهام بگیرند.
این کارگردانان در سالهای اخیر به خوبی نشان دادهاند دیگر به دنبال سوژهها و موضوعهای تکراری و همیشگی سینما نیستند بلکه با نگاه و دغدغههای جدیدی پا به این جشنواره میگذارند. هر چند به دلیل محدودیتهای فیلمهای انتخاب شده در بخش رقابتی و فیلماولیها، همیشه تعدادی از این افراد با استعداد، میدان را از دست دادهاند اما خوشبختانه و با توجه به سیاست اتخاذ شده در جشنواره امسال، همه متقاضیان حضور در جشنواره فیلم فجر میتوانند به بخش داوری راه یباند.
اتفاقی که بیش از سالهای گذشته به کارگردانان جوان و تازهوارد، فرصت دیده شدن میدهد. فهرست فیلمهای ثبتنام شده برای جشنواره این موضوع را تائید میکند. با نگاهی به فیلمهای جشنواره امسال با اسامی روبهرو میشویم که حضور در این جشنواره تجربه اول یا دومشان است. اتفاقی که میتواند پیامدهای بسیار و البته مثبتی بر روند جریان سینمایی کشور داشته باشد و خون تازهای را به رگهای هنر هفتم کشورمان که سال سختی را پشت سر گذاشته است، جاری کند.
کار اصولی جشنواره فجر در ۳۹ سال
کامبیز حضرتی منتقد سینما درباره حضور و بروز کارگردانان جوان در جشنواره امسال، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: در دورههای مختلف، جشنواره فراز و نشیبهای بسیاری داشته است. از دورههای اول بخشی به اسم سینمای آماتوری داشتیم که در سالهای بعد با عنوان بخش نگاه نو که میتواند هنروتجربه را هم دربرگیرد، وجود داشت. این بخشها حالا با اسامی که در دورههای مختلف داشته است، همیشه و در این ۳۹ سال کارگردانهای جدیدی را به سینمای ایران معرفی کرده است.
تا چند دوره از این جشنواره، این قانون از طرف معاونت سینمایی وقت وجود داشت که به فیلمسازان میگفتند برای اکران آثارشان باید فیلمهایشان را به جشنواره عرضه کنند تا بعد از عبور از جشنواره و نمایش در آن، بتوانند به اکران برسند. سالهای دهه اول و دوم پس از انقلاب، سینماگرانی که امروز نسل جاافتادهای از سینماگران کشور هستند از طریق جشنواره فجر شناخته شدند.
به گفته این منتقد، بخش هنر و تجربه، در این سالها فراز و نشیب بسیار داشته است؛ گاهی بخش مستقلی بوده که شورای سیاستگذاری جشنواره به آن جایزه میداده؛ گاهی هم با بخش «نوعی نگاه» ادغام میشد یا اینکه یک جایزه ویژه از طرف داوران برای بخش «هنر و تجربه» در نظر گرفته میشد؛ اما به هر حال چهرههای خوبی به سینمای ایران اضافه شدهاند.
در بخش «نوعی نگاه» هم این اتفاق افتاد؛ یعنی کارگردانانی مانند سعید روستایی و محمد کارت که با فیلمهای «ابد و یک روز» و «شنای پروانه» در جشنواره حضور داشتهاند را توانستیم از این طریق به سینما معرفی کنیم. البته این دو کارگردان و بسیاری دیگر از این کارگردانها آثار مختلفی چون فیلم کوتاه یا مستند داشتهاند.
کارگردانان فیلماولی که گمنام نیستند
حضرتی درباره کارگردانان فیلم اولی که در جشنواره امسال حضور دارند، بیان کرد: امسال هم این اتفاق افتاده، به طور نمونه ابراهیم شفیعی با «حرف آخر» در جشنواره حضور دارد. او سالها دستیاری کرده و فیلم کوتاه ساخته و سرانجام توانسته فیلم بلندش را امسال بسازد.
البته چهرههای شگفتانگیزی قرار است از طریق جشنواره سی و نهم امسال شناخته شوند که گمنام نیستند اما فیلم اولی هستند. ستاره اسکندری بازیگری که این بار قرار است با فیلم «خورشید آن ماه» به عنوان یک کارگردان در جشنواره شناخته شود؛ حجت قاسمزادهاصل با «روز ششم»، هوشنگ گلمکانی که منتقد و روزنامهنگار است با فیلم «آهو» و حمیدرضا آذرنگ با «روزی روزگاری آبادان» در مقام کارگردان در جسنواره امسال حاضر شدهاند.
بنابراین جشنواره فجر در این ۳۹ سال توانسته چند نسل کارگردان و حتی بازیگر را به جامعه سینمایی معرفی کند و از این بابت کارش را درست انجام داده است.
ضرورت حمایت نهادهای دولتی پس از تولید فیلمها
وی با اعلام اینکه با توجه به شرایط حاضر، برگزاری جشنواره یک اتفاق خوشایندی است، درباره اهمیت جشنواره فیلم فجر و حمایت نهادهای دولتی در زمان اکران فیلمها بیان کرد: جشنواره فجر کانالی است که پیامها و سیگنالهای خوبی را به جامعه سینمایی میرساند. کرونا باعث شد اشکالی را به سینمای ایران یادآوری کند و آن هم اینکه حمایت نهادهای دولتی نباید تنها به تولید اختصاص یابد، بلکه باید این کمک در اکران و پس از تولید نیز ادامه داشته باشد.
به عبارت دیگر اگر قرار است چرخه سینمای ایران بعد از جشنواره فجر درست بچرخد و فیلمها عرضه و پخش شوند باید حمایتهایی صورت گیرد. در حال حاضر و در روزگار کرونایی با فیلم های بسیار زیادی مواجهایم که تولید شدهاند. این مساله نشان میدهد چرخه اشتباهی در سینمای ایران وجود دارد و در این سینما سود در تولید است نه در عرضه. اما اگر سینما و چرخه سینما درست کار کند و فیلمها بعد از جشنواره و در اکران مورد حمایت قرار گیرند، امسال میتواند نویدبخش سالی باشد که در چرخه تولید و عرضه صنعت سینمای ایران، بازبینی کنیم تا بعد از جشنواره، بتوانیم فیلمسازان جدیدی را معرفی و فیلمها را به خوبی عرضه کنیم.
حضور نسلهای جدید در سینمای کشور
جشنواره فیلم فجر علاوه بر نمایش آثار سینمایی یکساله کشور، کارکردهای بسیار دیگری داشته است. حضرتی معتقد است جشنواره فیلم فجر در این چهاردهه، ۲ تا ۳ نسل کارگردان را به جامعه هنری معرفی کرده است؛ افرادی مانند اصغر فرهادی، به نوعی کار خود را با جشنواره فجر شروع کردند و بسیاری از کارگردانهای دیگر.
شاید معدود کارگردانان سینمای تجربی و مستقلی را پیدا کنیم که از کانال جشنواره فجر رد نشده باشند. بنابراین میتوان گفت جشنواره فجر توانسته چند نسل کارگردان را تحویل جامعه سینمایی دهد. اما اشکالی که در این سالها وجود دارد اینکه انبوهی از کارگردانان نسل جدید آمدهاند که خانه سینما آنها را آنچان به رسمیت نمیشناسد. چون احتمالا بسیاری از این کارگردانان جوان نمیتوانند تهیهکنندگان قوی داشته باشند. پروانههایشان پروانههای ویدئویی است که اکرانهای خوبی هم ندارند و به همین دلیل و طبق قوانینی که وجود دارد از حضور در جشنواره فجر باز میمانند.