روح‌الله باقری کارشناس حوزه محیط زیست شهری به ایرناپلاس می‌گوید: کارکنان شهرداری‌ها و نیروهای مرتبط با ارائه خدمات مدیریت شهری و حمل‌ونقل عمومی، بخشی از مدافعان گمنام سلامت و محیط زیست شهری هستند که در سکوت کامل رسانه‌ای و بدور از چشم‌های مجازی در حال ارائه خدمات به مردم هستند. افراد گمنامی که با توجه به نوع خدمات ارائه شده توسط شهرداری‌ها، پیش از همه و بیشتر از سایر افراد جامعه در معرض خطر ابتلا به ویروس کرونا بوده و در حالی که جامعه در این دوره به پایداری خدمات ارائه شده در این حوزه بیش از هر زمان دیگری احتیاج دارد، کمتر مورد توجه بوده و به نوعی دیده نمی‌شوند.
در اولویت قراردادن برای واکسیناسیون کرونا
به گفته وی، به نظر می‌رسد با توجه به اهمیت پایداری ارائه خدمات توسط این بخش و برنامه‌ریزی برای واکسیناسیون افراد در برابر بیماری کرونا، در اولویت قرار گرفتن این دسته از کارکنان برای واکسیناسیون امری اجتناب ناپذیر باشد. همچنین با توجه به اهمیت تداوم ارائه خدمات توسط مجموعه شهرداری‌ها به‌ویژه کارکنان مرتبط با امور جاری خدمات شهری در زمان بیماری کرونا ضروریست نگاه ویژه‌ای به این بخش شده و در برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای عمل شود که با اختصاص زمان‌های کاری کمتر و اعمال نوعی از شیفت کاری، توان عملیاتی این حوزه جهت ارائه خدمات حفظ شود.
باقری ادامه می‌دهد: نکته‌ای که نباید در این زمینه از آن غافل شد نگاه ویژه به پیمانکاران انجام امور خدماتی در شهرهاست، زیرا بخشی زیادی از خدمات شهری در شهرها توسط کارکنان و کارگران پیمانکار طرف قرارداد با شهرداری‌ها در حال انجام است و در حالیکه این افراد بیشترین سهم را در ایجاد شرایط زیستی متناسب با این شرایط دارند به دلیل عنوان «بخش خصوصی»، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند.
وی یادآور می‌شود: توجه به سطح سلامت، رعایت اصول بهداشت کار، تامین تجهیزات حفاظت فردی، اعمال شیفت‌های کاری کمتر و زمان استراحت بیشتر و تامین مالی، از جمله مواردی است که درباره این قشر از جامعه باید در نظر قرار گیرد.
اجحاف‌ها به کارکنان شهرداری‌ها
باقری با طرح این پرسش که چرا وقتی کارکنان شهرداری‌ها در خط مقدم مواجه با بیماری کرونا هستند هیچ فوق‌العاده مالی به آنها تعلق نمی‌گیرد؟ می‌گوید: این بی‌توجهی یک اجحاف تاریخی در مورد این بخش از جامعه ارائه‌کننده خدمات ضروری در زمان بحران کروناست. آن هم در حالی که این دسته از افراد به دلیل ارائه خدمات ضروری در حوزه کاری خود موظف به حضور در محل کار بوده و بیشتر از سایر کارکنان ادارات در معرض تهدید سلامتی قراردارند و شایستگی استفاده از مزایای ویژه مشابه در نظر گرفته شده در دیگر دستگاه‌ها از جمله کادر درمان را دارا هستند.
سلامت کارکنان، گروگان برخی شهرداران
باقری با تائید و مناسب دانستن مصوبه‌های ستاد ملی کرونا و عملکرد قابل تقدیر سازمان امور اداری و استخدامی در صیانت از حقوق و سلامت کارکنان دولت در همه نهادها و سازمان‌ها می‌افزاید بخشنامه ۲۷ آبان‌ماه امسال سازمان امور اداری و استخدامی به‌عنوان دستورالعمل مرجع ،به وضوح به همه دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۲) قانون مدیریت بحران از جمله شهرداری‌ها شیوه حضور و فعالیت در وضعیت‌های قرمز ،نارنجی و زرد را اعلام کرده است.
وی با قابل تفسیر بودن این بخشنامه می‌گوید: در این بند، حضور کارکنان در وضعیت قرمز و نارنجی منوط به تشخیص بالاترین مقام دستگاه اجرایی در سطح ملی و استانی شده و به نظر می‌رسد در مورد شهرداری‌ها و طبق سلسله مراتب سازمانی بالاترین مقام دستگاه اجرایی در سطح ملی وزیر کشور و در سطح استانی استانداران باشند.
باقری با طرح این پرسش که آیا بالاترین مقام دستگاه اجرایی در سطح استانی شهرداران هستند یا استانداران می‌افزاید: با وجود این ابلاغ در برخی شهرداری‌ها بویژه شهرداری‌های کوچک، شهرداران با اعمال نظر و با تفسیر اینکه آنها بالاترین مقام دستگاه اجرایی‌اند، از کاهش تعداد کارکنان در وضعیت‌های قرمز و نارنجی به بهانه نبود نیروی کافی سرباز می‌زنند و به نوعی سلامت کارکنان زیرمجموعه خود را به خطر می‌اندازند.
این کارشناس حوزه محیط زیست با اظهار تاسف از عدم توجه کافی به سطح سلامت کارکنان شهرداری‌ها توسط برخی شهرداران، اجرا نشدن بخشنامه‌های سازمان امور اداری و استخدامی و تفسیر سلیقه‌ای از آن را، یک تخلف آشکار دانست که نیازمند ورود دستگاه‌های نظارتی است.
باقری ادامه می‌دهد: اگر شهرداران را مرجع تشخیص برای میزان کاهش کارکنان یا اجرا و عدم اجرای این بخشنامه در نظر بگیریم و آنها به‌دنبال عدم اعمال این ابلاغ باشند، طرح جامع مدیریت هوشمند محدودیت‌ها متناسب با وضعیت و روند بیماری کووید-۱۹ در شهرهای کشور در مورد کارکنان شهرداری‌ها عملا بی‌اثر می‌شود زیرا به طور معمول یکی از اهداف این طرح، کاهش تقاضای سفر و تردد بوده تا مردم کمتر در سطح شهر و ادارات تردد کنند و وقتی مردم می‌بینند در یک نهاد مانند شهرداری همه کارکنان حضور دارند، به نوعی برای انجام اموری که می‌توان در روزهای بعد و زمان تغییر وضعیت به شرایط بهتر انجام داد، تحریک می‌شوند. از سویی دیگر، روزهای کمتر حضور کارکنان در شهرداری‌ها، موجب کاهش تردد این افراد و در معرض خطر ابتلا قرار گرفتن ایشان است.
وی می‌گوید: بخشی از کارکنان شهرداری‌ها به‌واسطه حضور افراد مختلف جامعه برای انجام امور در شهرداری‌ها، در معرض خطر ابتلا بوده و دسته‌ای دیگر به‌واسطه ماموریت‌های کاری باید در نقاط مختلف شهر با ریسک‌های مختلف آلودگی و ابتلا حاضر شوند. لذا به نظر می‌رسد شهرداری‌ها یکی از مناطق مستعد برای توسعه زنجیره ابتلا باشند که باید با تمهیداتی از جمله ایجاد سامانه‌های الکترونیک یا تقسیم‌بندی انجام امور اداری در روزهای خاص، موجب کاهش تردد در داخل شهرداری‌ها شد.
بی‌توجهی به سلامت کارکنان خدمات ضروری، بحران آفرین است
باقری با هشدار نسبت به بی‌توجهی به سلامت کارکنان ارائه‌دهنده خدمات ضروری، از جمله در شهرداری‌ها، می‌افزاید: شاید در زمان‌هایی که ما در شرایط عادی زندگی می‌کنیم اهمیت ارائه خدمات توسط مجموعه شهرداری‌ها اینقدر مورد توجه عمومی نباشد اما در حال حاضر و با توجه به نوع بیماری کووید-۱۹، اهمیت این امر دو چندان شده و هرگونه خللی در این زمینه موجب ایجاد یک بحران زیستی و بهداشتی می‌شود.
از طرفی به‌دلیل شرایط خاص کاری، بخشی از این خدمات، بویژه بخش پسماند، افراد زیادی تمایل به کار در این حوزه را نداشته و در صورت بروز بیماری برای افراد فعال در این بخش، بدون تردید شاهد چالش‌های جدی خواهیم بود. بنابراین رسیدگی و برنامه‌ریزی و نظارت برای جلوگیری از وقوع چنین شرایطی باید در نظر تصمیم‌گیران و مدیران ارشد و اجرایی کشور در سطوح ملی و استانی باشد.
روند نظارت نیازمند تجدیدنظر
این کارشناس حوزه محیط زیست با تاکید بر اهمیت امر نظارت بر مصوبه‌های ستاد ملی کرونا می‌گوید: به‌دلیل اهمیت محیط زیستی و بهداشتی خدمات ارائه شده توسط شهرداری‌ها، توجه ویژه به این نهاد و اتخاذ تصمیم‌ها و مصوبه‌های خاص این مجموعه‌ها، ضروری و نظارت بر حسن انجام آنها امری مهم تلقی می‌شود.
وی ادامه می‌دهد: گمان این می‌رود به‌دلیل تعدد شهرداری‌ها در سطح کشور و پرسنل بسیار زیادی که یا در این نهاد مشغول به فعالیت هستند یا به گونه‌ای، انجام بخشی از خدمات مرتبط با این سازمان را به عهده دارند، نظارت برعملکردشان از طریق سازوکارهای موجود در استانداری‌ها و فرمانداری‌ها نیازمند تجدیدنظر بوده و یک بستر مجزا را طلب می‌کند.
وحدت رویه در اجرای مصوبه‌ها و تسریع در روند اطلاع‌رسانی
باقری در پایان با تاکید بر لزوم ایجاد یک وب‌سایت یا سامانه ویژه در مورد اطلاع‌رسانی سریع بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های ایام کرونا، می‌افزاید: تحقق این امر و ایجاد این بستر عملا مانع از برخورد سلیقه‌ای در اجرای بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها خواهد شد. در حال حاضر ما بعنوان فعالان حوزه رسانه و محیط زیست می‌توانیم از این بخشنامه‌ها تفاسیر متفاوت داشته باشیم. لذا ایجاد این نوع سامانه‌ها در این زمان بسیار راهگشا بوده و موجب یک وحدت رویه در اجرای مصوبه‌ها در سراسر کشور می‌شود. از طرفی تسریع در اطلاع‌رسانی، موجب تصمیم‌گیری به موقع و اجرای دقیق مصوبه‌ها توسط مدیران دستگاه‌های اجرایی خواهد شد.