تهران- ایرناپلاس- موسیقی انقلابی، با پشتوانه ۴۰ ساله اکنون در مرحله‌ای تازه قرار دارد. به بهانه درگذشت احمدعلی راغب که یکی از آهنگسازان انقلابی به شمار می‌آمد، به بررسی وضعیت کنونی موسیقی انقلابی پرداختیم.

به گزارش ایرناپلاس- موسیقی انقلاب، سبکی از موسیقی است که در ایران به آن توجه ویژه‌ای می‌شود. با وجود گذشت بیش از ۴۰ سال از انقلاب ایران، هنوز هم بسیاری با شنیدن برخی آثار آن دوران، حس و حال آن روزها را به دست می‌آورند. اما با اینکه موسیقی‌دان‌های برجسته و خوانندگان حرفه‌ای در این سال‌ها فعالیت می‌کنند، اما در سبک موسیقی انقلاب آثار جدید و جذاب مانند سال‌های گذشته ارائه نمی‌شود.

احمدعلی راغب، آهنگساز مطرح آثار موسیقی انقلابی ایران، اواخر آذرماه امسال در ۷۶ سالگی پس از مدتی بیماری دار فانی را وداع گفت. او از نخستین هنرمندانی بود که پس از وقایع ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ و استعفا از ارکستر سازهای ملی، در آثارش نسبت به این رویداد موضع مخالف گرفت. 

با وجود افرادی مانند راغب که بر سبک موسیقی انقلابی تسلط ویژه‌ای داشتند، در این روزها کمتر اثر موسیقی انقلابی تولید می‌شود که میان مردم دست به دست بگردد و انتشار یابد.
محمدرضا چراغعلی موسیقی‌دان، آهنگساز و تنظیم‌کننده موسیقی سینما و تلویزیون و بخش مهمی از آثار موسیقی پاپ کلاسیک بعد از انقلاب، درباره جایگاه موسیقی انقلابی به خبرنگار ایرناپلاس گفت: فکر می‌کنم این روزها اقبال به این سبک موسیقی کم شده‌ زیرا متن و شعری که انتخاب می‌شود بیشتر شبیه بیانیه است تا اثر هنری. یک اثر هنری زمانی می‌تواند به دل مخاطب بنشیند که ذات هنر در آن باشد. دخالت‌های سیاسی گاهی مردم و مخاطب را از هنر دور می‌کند.

آثاری فارغ از شاعرانگی تولید می‌شود
به گفته چراغعلی، موسیقی انقلابی باید به اندازه‌ای هوشمندانه تولید شود که مخاطب عام و روشنفکران بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند.
او ادامه داد: حقیقت ماجرا اینکه متاسفانه به دلیل فشارهایی که برای تولید متن وارد می‌شود، اثری بیرون از ترکیب‌های شاعرانه و در کل فارغ از شاعرانگی تولید خواهد شد. متنی که در جامعه دافعه ایجاد می‌کند، به همین دلیل افرادی که موسیقی تولید می‌کنند باید توجه بیشتری به این روند داشته‌ باشند.

متنی که برای موسیقی انقلابی نوشته می‌شود از اهمیت بالایی برخوردار است، اما بهره‌برداری از خوانندگانی که در این سبک صاحب نام هستند نیز می‌تواند در جذب مخاطبان نقش مهمی ایفا کند.
چراغعلی با بیان اینکه خواننده‌ای متخصص سبک انقلابی تربیت نشده‌ است، ادامه داد: باید در این حوزه چهره‌ای فعال باشد تا مردم حرف‌ها را از زبان او بپذریند. افرادی که این روزها بیشتر مورد توجه مردم قرار می‌گیرند، اغلب آثار عارفانه و عاشقانه تولید می‌کنند. یعنی خواننده‌ای که به صورت مستقل روی موسیقی انقلاب کار کند و مردم به موسیقی او گوش دهند، نداریم.

بهره‌برداری‌های مختلف از موسیقی
چراغعلی در شرایطی متن نوشته شده را برای موسیقی انقلابی ضعیف می‌داند که در این حوزه، برخلاف دیگر سبک‌های موسیقی، به نظر نمی‌رسد ممیزی وجود داشته‌ باشد. او علت پذیرفته نشدن موسیقی انقلاب توسط مردم را اجرای آن توسط افرادی دانست که در این زمینه تجربه و اطلاعات کافی ندارند. «تا زمانی که نگاه به موسیقی انقلابی فقط برپایه پرکردن فضای رسانه باشد، این موسیقی محکوم به شکست خواهدبود.»

به گفته این موسیقیدان، افراد فقط می‌خواهند از موسیقی بهره‌برداری سیاسی و اجتماعی داشته‌ باشند. «بعد از ۴۰ سال می‌خواهیم در خیابان شعار انقلابی دهیم. در حالی که موسیقی انقلاب، امروز مانند ۴۰ سال پیش نیست و باید در این روزها در موسیقی به مسائل و مشکلات روز مردم نیز اشاره شود.»

این آهنگساز با یادآوری آمار دانلود موسیقی عاشقانه در برابر موسیقی انقلابی، بیان کرد: اوایل انقلاب آقای رضا رویگری کار «الله الله، تو پناهی» را خواند. این موسیقی هنوز هم به دل مردم می‌نشیند آیا سیاست زیادی پشت این کار بود؟ خیر. به نظرم فکر توده مردم با فکر ترانه‌سرا یکی بود اما این روزها کار فرمایشی و سفارشی است و به همین دلیل مردم به آن گوش نمی‌دهند و فقط سفارش دهنده دنبال آن است.

نگاه مصرفی رسانه‌ای به موسیقی انقلاب
گاهی خواننده‌های معروف که میان مردم شناخته‌شده‌اند، اقدام به خواندن موسیقی انقلابی و حماسی می‌کنند. برای مثال قطعه «ایران» سالار عقیلی از محبوبیت بالایی میان مردم برخوردار است، تفاوت نمی‌کند در پیروزی‌های ورزشی، در اتفاق‌های اجتماعی مردم با هر طرز فکر به آن گوش می‌کنند. چه مساله‌ای باعث محدود بودن این سبک از موسیقی شده است؟

چراغعلی درباره اینکه چرا خوانندگان محبوب مردم به این سبک از موسیقی‌ کمتر توجه می‌کنند، توضیح داد: زیرا نگاه به این موسیقی، نگاه مصرفی رسانه‌ای است. هر فردی در عرصه موسیقی فعالیت می‌کند باید رسانه داشته‌ باشد. این در حالی است که باید دید در طول شبانه‌روز در ۶ شبکه رسمی کشور، چند دقیقه به این سبک از موسیقی اختصاص داده می‌شود. پس هنرمند باید برای چه این کار را انجام دهد؟

چراغعلی افزود: موسیقی وسیله‌ای است که دو وجه دارد؛ یکی عاشقانه که همیشه مورد اقبال بود و دیگری موسیقی اجتماعی که همواره با ترس مواجه بوده است. تولیدکننده و عوامل پخش همیشه ترسیدند که از حرف اجتماعی، برداشت سیاسی شود. اگر این ترس از بین برود اتفاق خوبی برای موسیقی انقلابی خواهد افتاد.