به گزارش ایرناپلاس، سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حاشیه جلسه شورای هنر که دهم مهر، در محل شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد به موضوع‌های مختلف مطرح شده در این شورا از جمله تاثیر کرونا بر هنر اشاره و بر لزوم توجه به فرصت‌هایی که در سایه همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ به وجود آمده است، تاکید کرد.
وی گفت: برخی هنرمندان در شرایط کرونایی برای انتقال هنرشان از این شرایط بهره گرفتند. خسارت‌های کرونا در برخی موارد به اصحاب هنر بین ۶۰ تا ۸۰ درصد بوده است؛ البته دولت اقداماتی را در این زمینه انجام داده اما در مجموع نیازمند توجه مضاعف هستیم.
صالحی در ادامه از توجه جدی بر تولید تله‌تئاتر گفت و افزود: سابقه خوبی در تولید تله‌تئاتر داشتیم و تلاش داریم این تجربه تقویت شود؛ ضمن آنکه فرصت‌های کرونایی نیز در این عرصه تقویت شود. هرچه زمان محدودیت‌های ناشی از همه‌گیری کرونا طولانی‌تر شود زیست بوم جدیدی شکل می‌گیرد و باید فلسفه هنر کرونایی داشته باشیم.
نخستین تله‌تئاتر نوشته «جان هارتلی مانر» در سال ۱۹۲۸ در آمریکا به روی آنتن رفت. مدتی بعد در سال ۱۳۳۸ علی نصیریان، اولین تله‌تئاتر را برای تلویزیون ایران ساخت و پس از آن کارگردان‌های زیادی به ساخت تله‌تئاتر روی آوردند. تله‌تئاتر تلفیقی است از دو رسانه تئاتر و تلویزیون.
درباره پیامدهای تله‌تئاتر در دورانی که بسیاری از تئاترها اجرا نمی‌شوند یا با تعداد تماشاگر محدود روی صحنه می‌روند، خبرنگار ایرناپلاس گفت‌وگویی با کوروش نریمانی نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر انجام داد.
همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ موجب شد بسیاری از فعالیت‌های هنری در حوزه تئاتر انجام نشود یا به صورت محدود امکان اجرایی شدن داشته باشد، به نظر شما تله‌تئاتر می‌تواند در این دوران به عنوان امکانی برای بهبود وضعیت هنرمندان این حوزه درنظر گرفته شود؟
_ اوج درخشش تله‌تئاترها در دهه ۶۰ و ۷۰ بود. در این سال‌ها در تهران دانشجو بودم و توانستم با نوشتن و کارگردانی کردن تله‌تئاتر، کار تئاتر را در تلویزیون شروع کنم. این امکان فراهم شده بود تا افرادی که دوست دارند و کارهایشان برای مخاطب جذاب است، در این زمینه فعالیت کنند. تله‌تئاترهای خوبی بویژه در دهه ۶۰ تولید شد. بسیاری از هم‌نسل‌ها ما از طریق تله‌تئاترها به تئاتر حرفه‌ای جذب شدیم؛ در آن زمان نمونه‌های خوبی پخش شد. در آن سال‌ها صداوسیما سرمایه‌گذاری و نمایشنامه‌های جدی را دنبال می‌کرد. در هر صورت موضع تماشاگر تلویزیون با امروز بسیار تفاوت داشت؛ فقط دو یا سه شبکه بود و از رسانه‌های دیگر خبری نبود. تماشاگر عادت کرده بود که فقط تلویزیون ببیند.
اشتباه بزرگ صداوسیما در انتخاب تله فیلم
الان نمی‌دانم تله‌تئاتر به چه صورت ارائه خواهد شد، زیرا از دوره‌ای به بعد تله‌فیلم‌ها جای تله‌تئاترها را گرفتند. به نظرم صداوسیما دست به اشتباه بزرگی زد و به جای اینکه در کنار تله‌فیلم‌ها، تله‌تئاترها را حفظ کند، بیشتر روی تهیه‌کنندگانی که جدیدا در تلویزیون فعال شده بودند و تله‌فیلم سرمایه‌گذاری کرد. زیرا تله‌فیلم نام پرطمطراقی داشت. این در حالی بود که بسیاری از تله‌فیلم‌هایی که در این دوران ساخته شد، فقط یک یا دوبار پخش شدند زیرا کیفیت و جذابیتی برای تماشاگر نداشتند. درست برخلاف تله‌تئاترهایی که هنوز هم در یاد ما ثبت شده‌اند و مردم دوستشان دارند. اینگونه بود که کم‌کم بساط تله‌تئاترها برچیده شد.
آیا هنرمندان حوزه تئاتر آمادگی لازم برای تولید تله‌تئاتر را دارند؟ صداوسیما چطور؟
_ در شرایط کنونی وضعیت فرق می‌کند. برای بخش هنری، تولید تله‌تئاتر می‌تواند فعالیت هنری و تجربه خوبی باشد. هنرمندان تئاتر از آن استقبال خواهند کرد، اما آیا محل پخش این تله‌تئاترها مشخص شده است؟ آیا صداوسیما برای آن سرمایه‌گذاری خواهد کرد؟ آیا وزارت فرهنگ و ارشاد این امکان و زمینه را فراهم خواهد کرد؟ آیا در فضای مجازی پخش خواهند شد؟ هزینه تولید تله‌تئاترها از گذرشته بسیار بیشتر شده است. در کدام سالن‌ها قرار است ضبط شوند؟
اگر وزارت فرهنگ و ارشاد این زمینه را فراهم کند، امکان بسیار خوبی برای هنرمندان تئاتر و تماشاگرانی است که تئاتر را در این سال‌ها دنبال کردند، تا بتوانند در زمان همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ از طریق فضای مجازی دنبال کنند.
تماشای تئاتر نسبت به فیلم سینمایی از لذت بالاتری برخوردار بوده، آیا پخش تله‌تئاترها در این دوران می‌تواند موجب رشد مخاطب و پرورش تماشاگر حرفه‌ای شود؟
_ همه جذابیت تئاتر به اجرای زنده آن است. شک دارم که بتوان با همان جذابیت، تئاتر تصویری کار کرد. در همه جای دنیا نیز به همین صورت است. بخشی از تماشاگرانی که در سال‌های اخیر جذب تئاتر شده بودند و آنهایی که در دهه ۸۰ جذب شدند، به دلیل حال‌وهوای زنده تئاتر بود. به طور قطع آن جذابیتی که تئاترهای زنده دارند تئاتر ضبط شده نخواهند داشت. مگر اینکه جذابیت‌های تصویری دیگری به این تئاترها اضافه شود.
شاید بتوان به کمک جلوه‌های تصویری، امکانات جدید ضبط تئاتر و امکانات دیجیتالی، برای جذاب شدن تئاترها اقداماتی کرد. اما تئاتر زنده چیز دیگری است و فکر می‌کنم طرفدارانی که مجذوب تئاتر شده‌اند، بخش اعظم این جذابیت را در تئاترهای زنده پیدا کرده‌اند.
در ابتدای همه‌گیری کرونا اقداماتی برای اجرای کنسرت و تئاتر آنلاین انجام شد، اما مشکلاتی وجود داشت و موجب نارضایتی افرادی شد که بلیط تهیه کرده بودند. آیا تله‌تئاتر می‌تواند جایگزین مناسبی برای آنها باشد؟
_ بستگی دارد. بسیاری از اقدامات را عجولانه انجام می‌دهیم. در ابتدای همه‌گیری کووید-۱۹ برای پخش آنلاین عجولانه تصمیم گرفته شد البته چاره‌ای هم نبود زیرا بخش هنری چنین شرایطی را تجربه نکرده بود. اما اگر زمینه‌های این شکل از پخش تئاترها فراهم شود و تبلیغات مناسبی هم برای آنها انجام شود، تله‌تئاتر می‌تواند جایگاه خوبی برای خود باز کند. حتی در دوران پساکرونا، زمانی که تئاترهای زنده رونق گرفت، پخش آنلاین تئاتر می‌تواند کنار اجرای زنده دنبال شود و علاقه‌مندانی همراه خود داشته باشد؛ به شرطی که پخش و امکانات تبلیغی خوبی به این مساله دهند.
تله‌تئاترها و تئاترهای آنلاین به عنوان راهکارهایی برای امرار معاش و ارائه هنر در نظر گرفته شده است، آیا شما راهکاری برای بهبود وضعیت هنرمندان حوزه تئاتر در این دوران دارید؟
_ باید از هنرمندان حمایت مالی خوبی انجام شود. برای مثال از طریق وام یا حمایت‌هایی که دولت از طریق صداوسیما انجام می‌دهد. همچنین مجلس می‌تواند به کمک هنرمندان تئاتر بیاید و زمینه‌های حمایت از آنها را فراهم کند. اما از آنچه در مجلس انجام می‌شود، به نظر می‌آید که نه امکان درستی در این حوزه هست و نه نگاه درستی به مساله فرهنگ وجود دارد. نمی‌دانم نمایندگان مجلس اساسا به فرهنگ، تئاتر و موسیقی فکر می‌کنند؟ آیا دغدغه دارند که بتوانند بودجه‌ای برای این کار در نظر بگیرند؟
بخش هنری و هنرمندان که اجرا کننده کارند از تله‌تئاترها استقبال خواهند کرد، اما مسئولیت اصلی برعهده دولت و مجلس است که بتواند زمینه‌های لازم را فراهم کند. این درحالی است که نمایندگان مجلس بیشتر درگیر شعارهای جناحی شده‌اند.