به گزارش ایرناپلاس، از نگاه کارشناسان، لیگ نوزدهم به لحاظ داوری مشکلات فراوانی داشت. یکی از دلایل آن اختلاف میان دپارتمان داوری و کمیته داوران است. از زمانی که دپارتمان داوری در فدراسیون فوتبال ایجاد شده، شاهد اختلاف‌هایی میان رئیسان دپارتمان داوری با کمیته داوران بوده‌ایم.
شکل‌گیری دپارتمان داوری
اصلاح ساختار داوری در فوتبال کشورمان یکی از ضرورت‌هایی است که از مدت‌ها پیش احساس می‌شود؛ تشکیلاتی که بتواند نه تنها موجب رشد و ارتقای داوری فوتبال ایران در مجامع بین‌المللی شود، بلکه در میدان‌های داخلی نیز زمینه رقابت سالم بین داوران را برای بهبود قضاوت‌ها و رضایت بیشتر باشگاه‌ها فراهم کند.
بر این اساس فدراسیون فوتبال در سال ۱۳۹۱ طبق اساسنامه نسبت به تشکیل مجموعه جدیدی با عنوان دپارتمان داوری اقدام کرد تا مسئولیت اجرایی را برعهده بگیرد. طبق آن اساسنامه، وظیفه کمیته داوران سیاستگذاری درخصوص داوری و مسئولیت دپارتمان اجرای قوانین وضع شده از سوی این کمیته بود.
اختلاف بین کمیته داوران و دپارتمان داوری
پیش از شروع لیگ دوازدهم، کارشناسان پیش‌بینی می‌کردند این دو مجموعه به دلیل حضور برخی اعضا و اختلاف نظرهای جمعی و شخصی با یکدیگر، اختلافات پنهان را آشکار کنند. اما هیچکس به این موضوع اهمیت نداد. اختلاف موجود بین کمیته داوران و دپارتمان داوری از جایی آغاز شده که اعضای کمیته داوران به استقلال دپارتمان در برخی تصمیم‌گیری‌ها معترض بودند و در این خصوص رئیس دپارتمان داوری را مقصر می‌دانستند. این در حالی است که اگر کمیته داوران و دپارتمان داوری با یکدیگر هماهنگ باشند هدف اصلی تشکیل دپارتمان که اعتلای سطح کیفی و کمی داوری ایران است، فراهم می‌شود.
عدم واکنش فدراسیون فوتبال
تصویب نشدن آیین‌نامه کمیته داوران فدراسیون فوتبال و انتخاب رئیس دپارتمان داوری فدراسیون بدون در نظر گرفتن نقطه نظر اعضای این کمیته مهم‌ترین دلیل بروز اختلاف‌ها بود. هرچه هست ادامه این روند و ایجاد دو دستگی‌ها تمرکز داوران را هم برهم می‌ریزد و اوضاع قضاوت‌ها را بدتر از وضعیت موجود خواهد کرد. در حالی که کمیته داوران و دپارتمان داوری با هدف رشد و اعتلای سطح داوری کشور تشکیل شده، مدت‌هاست اختلاف این دو مجموعه مانع بزرگی بر سر این راه شده و فدراسیون فوتبال تاکنون واکنشی در قبال این مشکل نداشته است.
غفاری: وضع داوری ما واقعاً اسف‌بار است
حسن غفاری نایب رئیس سابق کمیته مسابقات AFC و عضو سابق هیات رئیسه انتقالی فدراسیون فوتبال که بارها به عنوان ناظر بین‌المللی مسابقه‌های لیگ قهرمانان آسیا و مقدماتی المپیک حضور داشته در رابطه با وضعیت داوری لیگ برتر به ایرناپلاس گفت: «وضع داوری ما واقعاً اسف‌بار است! ابتدا باید بگویم این پولی‌هایی که برای قضاوت به داوران داده می‌شود، در مقایسه با کشورهایی که در سطح ما هستند، ناچیز است. به عنوان مثال آقای فغانی در استرالیا چقدر در آرامش قضاوت می‌کند، در حالی که در ایران همیشه در حال جنگ و دعوا بود! در واقع پولی که بابت قضاوت‌هایش می‌گیرد، دلیلی بر آرامش اوست. داوران ما وقتی با چنین شرایطی در لیگ سوت می‌زنند، وقتی در آسیا قضاوت می‌کنند با دو استاندارد متفاوت مواجه می‌شوند.»
کمیته داوران دستورالعمل می‌دهد و دپارتمان اجرا می‌کند
طبق اساسنامه، کمیته داوران وظیفه سیاستگذاری در مورد مسائل داوری مانند کلاس‌های آموزشی، چگونگی برگزاری آن برای ارتقای جامعه داوری و موضوع‌های اینچنینی را دارد. در حقیقت کمیته داوران دستورالعمل لازم را می‌دهد و اعضای کمیته تائید می‌کنند و بعد دپارتمان آن را اجرا می‌کند. اکنون این ناهماهنگی‌ها از ضعف ساختار ناشی می‌شود. البته مساله پیچیده‌ای در میان نیست. کمیته داوران باید مرجع تصمیم‌گیری باشد و دپارتمان هم به عنوان رکن اجرایی، این تصمیم‌ها را به اجرا درآورد. اما، در حال حاضر به دلیل اختلاف نظرها و سلیقه‌های شخصی این طور به نظر می‌رسد که دپارتمان هماهنگی و تبعیتی از کمیته ندارد.
استفاده از مشاوره خانواده داوری
وی تاکید کرد: در صورتی که اگر این دو هماهنگ عمل کنند رشد و ارتقای داوری را شاهد هستیم؛ اما خودسرانه عمل کردن دپارتمان نه تنها باعث پیشرفت داوری نمی‌شود، بلکه هر روز شاهد حرف و حدیث تازه‌ای خواهیم بود. یکی از راهکارها، تشکیل اتحادیه داوران برای حل مشکلات است. برای حل مشکلات و استفاده از مشاوره خانواده داوری باید اتحادیه داوران را هرچه سریع‌تر تشکیل داد و از همه داورانی که مشغول قضاوت هستند و تعدادی از پیشکسوتان با تجربه در اتحادیه بهره گرفت. با تشکیل اتحادیه داوران می‌توان خانواده از هم گسیخته داوری را دور هم جمع و اتحاد لازم را بین آنان برقرار کرد.
وظایف دپارتمان داوری و کمیته داوران تعریف نشده
غفاری، درباره دپارتمان داوری و کمیته داوران افزود: «دپارتمان مانند یک کارمند حقوق‌بگیر فدراسیون است که باید صبح سر یک ساعت خاص کارت بزند و در محل کار خود حاضر باشد و عصر برود! آنها زیرنظر دبیرکل کار می‌کنند. اما در کمیته داوران افراد سطح بالا حضور دارند و سالیان طولانی است که در ایران به اشتباه به کارهایی می‌پردازند که هیچ ارتباطی به آن ندارد.
کمیته داوران در فیفا و ای‌اف‌سی هر سه ماه جلسه می‌گذارند. از روز چهارشنبه کارشان آغاز می‌شود تا جمعه؛ در جلسه آخر هم در فیفا و ای‌اف‌سی، رئیس این فدراسیون‌ها حضور دارند، اما به هیچ عنوان صحبتی نمی‌کنند و تنها دلیل حضورشان در این جلسه این است که تصمیم‌هایی که کمیته داوران در دو جلسه قبلی خود گرفته‌اند، بشنوند و بدون حق دخالت، آن را اجرایی کنند. در واقع کمیته حقوق‌بگیر نیست و مانند کارمند سر کار نمی‌رود، اما در ایران کمیته هر روز سر کار است و همین موضوع موجب می‌شود با دپارتمان داوری به مشکل می‌خورد و داوران و همچنین باشگاه‌ها از اختلاف این دو ضرر می‌کنند. در ایران وظایف دپارتمان داوری و کمیته داوران تعریف نشده است.»
دستمزد داوران چقدر است؟
مساله دستمزد داوران فوتبال و رشد رقم آن هرساله پیش از شروع لیگ برتر، محل حرف‌وحدیث و کشمکش است، اما گاهی با افزایش درصد کمی به این مبلغ این موضوع پایان می‌یابد.
در لیگ نوزدهم براساس تعرفه فصل ۹۷-۱۳۹۶، داوران لیگ برتری برای هر قضاوت ۹۱۰ هزار تومان، کمک‌ها ۵۸۵ هزار تومان، داورهای چهارم ۳۹۰ هزار تومان و ناظران و نماینده‌ها نیز هر کدام ۲۶۰ هزار تومان دریافت خواهند کرد. در لیگ یک و جام حذفی، داوران ۲۶۰ هزار تومان، کمک‌ها ۱۸۲ هزار تومان، داور چهارم ۹۱ هزار تومان و ناظران و نماینده‌ها هر کدام ۱۳۰ هزار تومان دریافت خواهند کرد.
نکته مهم اینکه حتی با ایاب و ذهاب روزانه، دستمزد داوران به یک میلیون تومان در هر بازی نمی‌رسد و اگر قرار باشد با دریافتی یک بازیکن و یا یک مربی در هر بازی مقایسه کنیم، غیرقابل توصیف است.
غفاری: کل دریافتی یک داور به ۱۵ میلیون هم نمی‌رسد
حسن غفاری در این باره می‌گوید: «برای برگزای یک مسابقه فوتبال چه ارکانی باید حضور داشته باشند؟ ضلع سوم در ارکان برگزاری یک مسابقه فوتبال بعد از مربیان و ورزشکاران، داوران هستند. به آدم‌هایی که باید حضور داشته باشند، کار داریم و بقیه را نادیده می‌گیریم، بازیکن، مربی، داور و ... باید باشند تا یک بازی برگزار شود. اما شما بین همین سه ارکانی که نام بردم، ببینید بازیکنان چقدر می‌گیرند؟ شما بیایید قرارداد یک مربی را ببینید، اگر به تعداد بازی‌های‌شان تقسیم کنید چقدر می‌شود؟ فکر می‌کنید به هریک از داوران چند قضاوت می‌رسد!؟ در خوشبینانه‌ترین حالت ۱۴ تا ۱۶ قضاوت به بهترین داور می‌رسد کل دریافتی یک داور وسط به ۱۵ میلیون هم نمی‌رسد!»
درآمد فغانی در استرالیا چقدر است؟
علیرضا فغانی در سال‌های اخیر قضاوت‌های خوبی انجام داد و به موفقیت‌های بزرگی رسید، اما هرگز به آنچه که حقش بود نرسید و نتوانست پولی به ارزش قضاوت‌هایش از کمیته داوران فدراسیون فوتبال دریافت کنند و به همین دلیل به استرالیا کوچ کرد. او در آخرین فصل حضورش در ایران، ۱۷ مسابقه لیگ برتر را قضاوت کرد و در طول یک سال تنها ۱۵ میلیون و ۴۷۰ هزار تومان گرفت که بدون تردید به طور نامنظم به او پرداخت شده است. اما اکنون در استرالیا برای هر قضاوت ۸ هزار دلار درآمد برای حداقل ۱۶ قضاوت در طول فصل دریافت می‌کند. این یعنی دستمزد فغانی در استرالیا با احتساب دلار ۲۳ هزار تومانی، ۱۸۴ میلیون تومان خواهد بود.
دستمزدی برابر ۱۲ سال قضاوت در ایران
اکنون علیرضا فغانی در استرالیا به اندازه ۱۲ سال قضاوت در ایران دستمزد می‌گیرد؛ اختلافی فاحش و نجومی که حتی با در نظر گرفتن فاصله منطقی مخارج زندگی در ایران و استرالیا هم باز بسیار گزاف و غیرقابل چشم‌پوشی است. در حالی که دستمزد داور وسط برای قضاوت در هر مسابقه لیگ برتر ۹۱۰ هزار تومان است و عجیب‌تر اینکه در دو سال اخیر افزایشی نداشته و شامل کسر مالیات هم می‌شود!
بحث دستمزد اندک داوران در کشور ما حکم آتش زیر خاکستر را دارد که هر بار به بهانه‌ای گُر می‌گیرد و دوباره شعله‌ور می‌شود. به تازگی نیز وعده داده‌اند که فصل آینده اضافه خواهد شد!
دستمزد داوران انگلیسی
در فوتبال انگلیس و در سطح آماتور، دستمزد داوران بازی به بازی مشخص شده و پرداخت می‌شود. این رقم بین ۲۰ تا ۴۰ پوند در هر بازی است. در سطح نیمه حرفه‌ای داوران دستمزد خود را در کنار هزینه سفر دریافت می‌کنند. آنها برای هر بازی ۸۰ پوند دستمزد دارند. داوران لیگ برتر انگلیس هم یک حقوق مشخص دارند. درآمد سالانه آنها می‌تواند به ۸۰ هزار پوند برسد.
داوران لیگ برتر براساس سابقه‌شان سالانه رقمی بین ۳۹ تا ۴۲ هزار پوند دریافت می‌کنند. در ضمن دستمزد آنها برای داوری در هر بازی لیگ برتر ۱۱۵۰ پوند است. داورانی که در چمپیونشیپ(دسته اول) سوت می‌زنند هم رقم مشابهی را سالانه دریافت می‌کنند اما، دستمزد آنها برای هر بازی ۶۰۰ پوند است.
دیگر کشورها
در دیگر لیگ‌های معتبر اروپایی خبری از درآمد سالانه برای داوران نیست و آنها تنها بابت هر بازی، دستمزدی معین دریافت می‌کنند. دستمزد داوران در کشورهای اسپانیا ۵۲۰۰ پوند، آلمان ۳۱۵۰ پوند، ایتالیا ۳۰۰۰ پوند، فرانسه ۲۴۰۰ پوند و در پرتغال ۱۰۰۰ پوند است.
در لیگ قهرمانان اروپا نیز داوران براساس سابقه‌ای که دارند در گروه‌های مختلف طبقه‌بندی می‌شوند و بدون تردید داوران با سابقه دستمزد بیشتری دریافت می‌کنند. دستمزد آنها برای داوری در هر بازی لیگ قهرمانان ۵۵۰۰، ۳۸۰۰ یا ۷۰۰ پوند است. در عراق یک داور برای هر بازی ۲۰۰ دلار می‌گیرد، در ازبکستان ۶۰۰ دلار دریافت می‌کند و در امارات یک داور حدود ۱۵۰۰ دلار می‌گیرد.
گزارش از : مجید روان‌ستان