به گزارش ایرناپلاس، در نشست دیروز (سه‌شنبه چهارم شهریور) رییس‌جمهوری با مدیران ارشد رسانه‌های کشور به صورت صریح و رودررو موضوع‌های مختلفی مطرح شد که هر کدام، دغدغه‌های مختلف جامعه رسانه‌ای کشور را آشکار ساخت.
یکی از این مواردی که حسن روحانی در این نشست به آن تاکید کرد، بیان سختی‌ها، مشکلات و واقعیت‌های جامعه به مردم در این شرایط بی‌سابقه از تحریم ها علیه کشور بود.
هر چند مسئولان دولتی همواره صادقانه اعتراف کرده‌اند که از مشکلات مردم آگاهند و همه تلاش خود را برای کاهش این مشکلات و ارائه تسهیلات و خدمات انجام می‌دهند، اما مساله مهم، مسئولیتی است که بر دوش رسانه‌ها قرار دارد.
رسانه‌ها ضمن برشمردن ایرادها و مشکلات، واقعیت‌های موجود کشور را نیز به دور از غرض‌ورزی‌های سیاسی و جناحی برای مردم ترسیم کنند تا به گفته رییس‌جمهوری انتظارها در حد واقعیت‌های جامعه باشد. نتیجه انتظارها بالا و عمل بر مبنای واقعیت این است که فاصله‌ای میان این دو ایجاد که در نتیجه به یاس و سرخوردگی منجر می‌شود.
پایان وابستگی به نفت؟
از دیگر موضوع های مطرح شده در نشست رییس‌جمهوری با مدیران رسانه، بیان واقعیت‌های بودجه‌ای کشور در نتیجه کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و انتظارها در این زمینه است.
کاهش وابستگی دولت و بودجه کشور به درآمدهای حاصل از فروش نفت از آن دست مقولاتی است که همواره یکی از دغدغه‌های اصلی دولت‌های مختلف در ایران بوده است. ایران در طول سال‌های پیش و پس از انقلاب مبنای برنامه‌ریزی‌های بودجه‌ای خود را در منابع حاصل از فروش نفت قرار داده بود به طوری که افزایش یا کاهش بهای جهانی نفت و همچنین میزان صادرات این محصول به صورت مستقیم در وضعیت اقتصادی کشور، تاثیرگذار بوده است.
وابستگی اقتصاد کشور به نفت اگر چه در طول سال‌های گذشته اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسید و بهره‌گیری از این منابع می‌توانست به عنوان پشتوانه توسعه در زمینه‌های مختلف باشد، با این حال تداوم اتکا بر خام‌فروشی نفت آسیب‌های زیادی را نیز به همراه داشته است.
در نشست دیروز، یکی از مدیران رسانه‌ای، درباره برنامه‌های دولت در زمینه کاهش ساختاری وابستگی بودجه کشور به فروش نفت پرسید و روحانی در پاسخ تاکید کرد، اینکه کشور را به نقطه‌ای برسانیم که به یک محصول وابسته نباشد بسیار مهم است؛ برای ما مهم است کاری کنیم که به نفت متکی نباشیم و اگر نفت هست، سایر محصولات از جمله پتروشیمی و فولاد نیز ظهور و بروز پیدا کند.
اینکه دولت‌ها همواره خود را در تلاش برای کاهش اتکای بودجه کشور بر فروش نفت نشان دهند، امری است که دست‌کم در همه دولت‌های گذشته، ترجیع‌بند اظهارات مسئولان بوده است تا این بیماری مزمن اقتصاد کشور یعنی وابستگی به نفت، درمانی پیدا کند.
این مساله در گذشته در برنامه‌های توسعه کشور نیز مدنظر قرار گرفت به‌گونه‌ای که در برنامه سوم توسعه، حساب ذخیره ارزی به عنوان راهکاری ارائه شد تا اهدافی همچون ایجاد ثبات در میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، تبدیل دارایی‌های حاصل از فروش نفت به دیگر انواع ذخایر و توسعه فعالیت‌های تولیدی و سرمایه‌گذاری و همچنین تامین بخشی از اعتبار مورد نیاز طرح‌های تولیدی و کارآفرینی بخش غیردولتی را دنبال کند.
اما در سال ۱۳۸۷ هیأت امنای حساب ذخیره ارزی توسط احمدی‌نژاد رییس دولت نهم منحل شد تا وظایف آن به کمیسیون اقتصادی دولت واگذار شود و در دولت دهم نیز صندوق توسعه ملی تشکیل شد.
هر چند دولت دهم از اهداف تشکیل صندوق توسعه ملی فاصله گرفت به طوری که سال ۱۳۹۱ برای پرداخت عیدانه به مردم ۲.۷ میلیارد دلار از این صندوق برداشت کرد. قرار بود این بدهی در سه قسط به صندوق بازگردانده شود که آن دولت هیچ مبلغی در این راستا پرداخت نکرد. ضمن آنکه وابستگی به درآمدهای نفتی با شدت بیشتری ادامه یافت.
در دولت حسن روحانی تمرکز بر صادرات غیرنفتی از سوی دستگاه‌های اقتصادی دنبال شد به طوری که صادرات غیرنفتی بر واردات پیشی گرفت؛ به گفته رییس‌جمهوری این مساله از زمان دولت مصدق تاکنون بی‌سابقه بوده است. در این دولت در دو سال (سال‌های ۹۵ و ۹۶) تورم کشور تک‌رقمی شد که این موضوع نیز دستاورد قابل توجهی به شمار می‌رفت؛ آن هم در حالی که در سال ۱۳۹۵ ایران بالاترین رشد اقتصادی در دنیا را نیز به خود اختصاص داد.
تک‌رقمی شدن اتکا بودجه به نفت
وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی در طول سال‌های گذشته در حالی بود که ایران در حوزه فرآورده‌های نفتی یکی از واردکنندگان دنیا به شمار می‌رفت و عملا بخش مهمی از درآمدهای حاصل از خام‌فروشی نفت به خرید فرآورده‌های نفتی اختصاص پیدا می‌کرد.
این نکته را نیز باید یادآور شد که ایران در سال‌های گذشته واردکننده بنزین و گازوئیل بود و در سال ۱۳۹۱ بنزین یورو در کشور تولید نمی‌شد اما سال گذشته تولید روزانه بنزین با کیفیت استاندارد اروپایی به ۷۶ میلیون لیتر رسید.
ضمن اینکه در حال حاضر مجموع تولید روزانه بنزین در کشور به ۱۱۵ میلیون لیتر رسیده است. بدین ترتیب نه‌تنها ایران در بنزین و گازوئیل خودکفا شده است بلکه می‌تواند بخشی از مازاد تولید خود را نیز به فروش برساند.
از سوی دیگر در طول دو سال گذشته اتکای بودجه کشور به نفت برای نخستین‌بار تک‌رقمی شده است و این یعنی تحقق اقتصاد بدون نفت در دولتی که در سخت‌ترین شرایط اقتصادی و تحریم‌ها قرار دارد. دولتی که کشور را در شرایط تحریم تحویل گرفت، برجام را در مقابل قدرت‌های بزرگ دنیا در راستای منافع ملی به ثبت رساند، سایه جنگ و اجماع جهانی علیه ایران را زدود و با وجود فشارهای حداکثری آمریکا در دو سال گذشته و بحران عالم‌گیر کرونا و فشارهای اقتصادی ناشی از آن، توانست کشور را اداره کند.
اجرای طرح تحول سلامت و دو برابر شدن توانمندی کشور در بخش بهداشتی، ۹۵ برابر شدن اقتصاد دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال و ۳۳ برابر شدن زیرساخت‌های فضای مجازی و افزایش امنیت غذایی از ۵۰ درصد به ۸۱ درصد، خودکفایی در تولید بنزین و گازوئیل و تک‌رقمی شدن اتکا بودجه به نفت بخشی از دستاوردهای این دولت در سایه کاهش وابستگی اقتصاد کشور به درآمدهای نفتی و با وجود فشارهای بین‌المللی و واقعیت‌های موجود است که توجه به آن‌ها می‌تواند پاسخ بخشی از انتظارات در مقابل واقعیت‌ها را روشن کند.