فعالیت در فضای مجازی روشی است که این روزها به عنوان تنها راه باقیمانده برای بسیاری از مشاغل در نظر گرفته می‌شود. برگزاری کنسرت‌ها و نمایش‌های آنلاین و نمایشگاه‌ها در فضای وب، تغییری است که پیش از همه‌گیری بیماری کرونا هم مورد بررسی قرار گرفته بود و در این روزها نقش حیاتی پیدا کرده است.
چندسالی است در ایران برای گسترش امکانات دیجیتالی در مراکز دولتی و سازمان‌ها و کاهش رفت‌وآمد تلاش می‌شود. در این سال‌ها سامانه‌هایی برای ثبت‌نام و انجام خدمات اداری به صورت آنلاین راه‌اندازی شد. یکی از سامانه‌های جدید در این زمینه «سامانه صدور و تمدید پروانه بهره‌برداری تاسیسات گردشگری» است که یازدهم مرداد امسال توسط سیدجواد موسوی مدیرکل نظارت و ارزیابی گردشگری به صورت رسمی ابلاغ شد. به گفته او این سامانه در راستای هوشمندسازی، تسهیل و تسریع دسترسی عموم به خدمات دولتی آماده بهره‌بردای شده است.
هدف از راه‌اندازی این سامانه، مکانیزه شدن همه فرآیندهای مرتبط با مجوزهای تاسیسات گردشگری به صورت برخط اعلام شده است. از ثبت تقاضا برای اخذ مجوز تا صدور مجوز و در صورت نیاز تمدید مجوزهای صادر شده از طریق این سامانه صورت می‌گیرد. در این سامانه امکاناتی همچون درخواست صدور پروانه بهره‌برداری از تاسیسات گردشگری و خوداظهاری تاسیسات وجود دارد.
گردشگری دیجیتال، راه برون رفت از رکود کرونایی
گردشگری از مشاغلی است که از همه‌گیری کرونا آسیب زیادی دید. بسیاری از افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کردند، خانه‌نشین شدند و راهی برای کسب درآمد ندارند؛ کرونا باعث شد بسیاری در همین چند ماه از این حرفه رخت برکنند و برای داشتن درآمد، به فعالیت‌های دیگر روی آورند. این در حالی است که بسیاری از کشورها اقدام به گسترش گردشگری مجازی کرده‌اند.
راه‌اندازی سامانه صدور و تمدید پروانه بهره‌برداری تاسیسات گردشگری در شرایط کنونی تا چه اندازه می‌تواند به افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند و همچنین مردم کمک کند؟
عرفان فکری، کارشناس گردشگر و جهانگردی که به بیش از ۶۵ کشور سفر کرده و مُدرس دوره‌های بازاریابی تبلیغات در شبکه‌های مجازی و رسانه‌های دیجیتال است، درباره سامانه‌ای که برای تسهیل روند درخواست و صدور پروانه بهره‌برداری از تاسیسات گردشگری راه‌اندازی شده است، به ایرناپلاس گفت: این موضوع را از دو منظر باید بررسی کرد. به طور کلی، هر چقدر روند کارهای اداری و بروکراسی کوتاه شود و به دیجیتالی شدن نزدیک شویم، سرعت رشد بخش‌های مختلف جامعه از جمله گردشگری بالا می‌رود. گرچه گردشگری تحت تاثیر کرونا قرار گرفته اما یکی از ساختارهای برون رفت از آن، گردشگری دیجیتال است که در برخی از کشورهای دنیا انجام می‌شود.
به گفته فکری، در ایران برخی از شرکت‌های گردشگری اقدام به ارائه خدمات گردشگری مجازی کرده‌اند.
او ادامه داد: می‌توانید در حالی که در خانه نشسته‌اید، با دیدگاهی ۳۶۰ درجه در موزه بگردید یا از یک بنای باستانی دیدن کنید. حتی یکی از شرکت‌های ایرانی نمایشگاهی در فضای مجازی به راه انداخت، که در آن می‌توانستید از خانه وارد نمایشگاه شده و حتی با غرفه‌داران که به صورت سه بعدی طراحی شده بودند، گفت‌وگو کنید. دنیای امروز دنیای دیجیتال است و با همه‌گیری کرونا همه متوجه شدند چقدر لزوم استفاده از امکانات دیجیتال نسبت به سال‌های پیش بیشتر شده است.
عدالت اجتماعی و مبارزه با فساد در بستر دیجیتال
بسیاری از افرادی که در حوزه گردشگری فعالیت می‌کردند، بعد از همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ در کسب و معیشت خود با مشکل مواجه شدند. فکری در این زمینه توضیح داد: بعد از همه‌گیری کرونا، فروش دوره‌های آموزشی دیجیتالی چند برابر شد. بستر دیجیتال سبب توسعه عدالت اجتماعی می‌شود و همه می‌توانند همزمان و یکسان از امکانات استفاده کنند.
این کارشناس گردشگری، درباره مزیت‌های سامانه صدور مجوز و آموزش دیجیتال تاکید کرد: این روند به میزان زیادی از فساد جلوگیری می‌کند و افراد نمی‌توانند حضوری اقدامات غیرقانونی کنند. همه رفتارها قانونمندتر می‌شود و خطای انسانی در آن کمتر خواهد شد. ایرادی که می‌توانم بر آن وارد کنم، لزوم بازبینی فصلی به این سامانه‌هاست. از مزایای این سامانه‌ها این است که ارتباط انسانی را کم می‌کند و با آپلود چند فایل در آن سامانه می‌توانید اقدامات لازم را انجام دهید.
فکری ادامه داد: در سامانه دیجیتالی به نوعی ارتباط دولت با مخاطبان قطع می‌شود، پس باید مسئولان دنبال کنکاش برای پیدا کردن و رفع کردن مشکلات باشند. برای نمونه در این روزها برای تعویض پلاک ماشین نیاز به قبض برق است، در حالی که بعد از ماه‌ها فعالیت اداره برق، موفق شد که قبض‌ها را از حالت کاغذی خارج و به صورت پیامکی بای افراد بفرستد. اگر تلاش بر این است که سرعت کار بیشتر شود و مردم راحت‌تر باشند چرا اینگونه کار را پیچیده می‌کنند؟
وی یکی از روش‌های پیداکردن مشکلات نرم‌افزاری را راه‌اندازی بخش نظرسنجی یا ارتباط با مخاطبان در سامانه طراحی شده عنوان کرد و گفت: بازبینی، تنها مساله‌ای است که معمولا فراموش می‌شود در حالی که گاهی نبود بازبینی مشکل‌ساز بوده و ممکن است مخاطبان در استفاده از آن سامانه دچار مشکل شوند. هرچه بازبینی بیشتر شود سبب می‌شود انرژی کمتری مصرف شود و ترافیک کمتری خواهیم داشت. در نتیجه آلودگی هوا و فشار روی بیمارستان‌ها کمتر می‌شود.
ناآشنایی برخی مدیران با علم دیجیتال
راه‌اندازی سامانه‌های دیجیتالی در ایران در حالی انجام می‌شود که هنوز اطلاهات کافی درباره وجود زیرساخت‌های لازم برای آنها در دسترس نیست. آیا زیرساخت‌های کنونی می‌تواند پاسخگوی مراجعان باشد؟
فکری توضیح داد: در ایران توان تخصصی بسیار بالایی داریم؛ بستر اینترنت و سرور داریم و تنها مشکلی که وجود دارد نبود آگاهی و علم برخی مدیران و مسئولان درباره تحول دیجیتال به دلیل ارتقاء ندادن خود با دانش روز و فناوری‌های جدید است.
وی در این رابطه افزود: وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، در مدیریت خود با درک لزوم فعال ماندن اینستاگرام از بیکاری بسیاری از افراد که به وسیله این نرم‌افزار درآمد کسب می‌کنند، جلوگیری کرد.
تلاش دولت برای دیجیتالی کردن بخش‌های مختلف، این امکان را برای فعالان هر حوزه ایجاد می‌کند تا بتوانند با توجه به محدودیت‌های ناشی از بیماری کرونا و رعایت پروتکل‌های بهداشتی به فعالیت خود ادامه دهند و این دوران سخت را پشت سر بگذارند.