به‌تازگی خبرهای غیررسمی درباره پیشنهاد کانون سردفتران در شیوه افزایش مستمری‌ها در کانال‌های مجازی دست‌به‌دست می‌شود و اعتراض عده‌ای از سردفتران و دفتریاران و نیز فعالان این بخش را به دنبال داشته است. اما داستان از چه قرار است؟ کانون سردفتران و دفتریاران دو رقم متفاوت را برای افزایش مستمری بازنشستگانش پیشنهاد کرده است؛ برای برخی از بازنشستگان ۱۰ درصد و برای عده‌ای دیگر ۲۰ درصد.
این ۱۰ درصدی‌ها که معترض‌اند، چه کسانی هستند؟ بازنشستگانی که سابقه کاری کمتر از ۳۰ سال در منصب سردفتری یا دفتریاری دارند که یا به‌صورت دائمی منفصل شده‌اند یا به‌نوعی توبیخ یا مستعفی شده‌اند که ممکن است در جای دیگری مشغول شده باشند. آنها می‌گویند این تبعیض ۱۰ درصدی و ۲۰ درصدی در قانون نیامده و این در حالی است که بودجه صندوق مستمری بازنشستگان کانون سردفتران و دفتریاران از محل درآمد سردفتران تأمین می‌شود و همه باید یکسان افزایش مستمری داشته باشند.
بازنشستگان متعارف ۲۰ درصد و بازنشستگان نامتعارف ۱۰ درصد
در پاسخ به این انتقادها محمد عظیمیان، سردفتر اسناد رسمی و نایب‌رئیس هیأت مدیره کانون سردفتران و دفتریاران به ایرناپلاس توضیح می‌دهد: با توجه به آیین‌نامه بیمه و بازنشستگی سردفتران و دفتریاران مصوب ریاست قوه قضائیه، میزان حق بازنشستگی، از کارافتادگیِ افراد مستعفی و مستمری اشخاص، مطابق این آیین‌نامه براساس منابع مالی وصولی توسط کانون سردفتران و دفتریاران است.
کانون صندوقی دارد با نام صندوق بیمه بازنشستگی سردفتران و دفتریاران که از محل ۱۰ درصد وصولی دفاتر اسناد رسمی در هر سال تأمین و تغذیه می‌شود.
عظیمیان ادامه می‌دهد: با توجه به درآمد صندوق، هر سال توسط کانون سردفتران و دفتریاران مبلغی به‌عنوان افزایش حقوق بازنشستگان به سازمان ثبت اسناد و املاک کشور پیشنهاد می‌شود. سازمان نیز با توجه به جایگاه قانونی در آیین‌نامه نسبت به تأیید یا احتمال جرح و تعدیل یا حذف یا تغییر منابع پیشنهادی اقدام می‌کند.
در سال جدید بنابر منابع مالی کانون برای اشخاص بازنشسته (ما رقم را اعلام نمی‌کنیم که چقدر بوده) دو مورد پیشنهاد ارائه دادیم که برای بازنشستگان یک مبلغ پیشنهاد و برای دیگران که می‌تواند شامل افراد مستعفی، کسانی که از نظر کارافتادگی بازنشسته شدند و یا افرادی سلب صلاحیت شده، مبلغ دیگری پیشنهاد شد.
متوفیان و همسران آنها جزو ۲۰ درصد افزایش مستمری
نایب‌رئیس هیات مدیره کانون سردفتران و دفتریاران اضافه می‌کند: در مجموع یک حقوق بازنشستگی ۲۰ درصد تعریف شده است و برای دیگرانی که به طریقی غیر از بازنشستگی یعنی در شغل سردفتری حضور ندارند و به‌صورت دائمی منفصل شده، یا به‌نوعی توبیخ شده و یا کسانی که مستعفی شده‌اند که ممکن است در جای دیگری مشغول شده باشند، این ۲۰ درصد اعمال نشده. به این مناسبت، میزان افزایش حقوق این افراد که باز هم بازنشسته تلقی می‌شوند از گروه اول کمتر پیشنهاد شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا برای متوفیان و همسران آنها این ۱۰ درصد اعمال شده است، می‌گوید: خیر! برای آنها همان ۲۰ درصد است و در مورد آنها هیچ تفاوتی ایجاد نشده است. بازنشستگی گروه نخست متعارف است و بازنشستگی گروه دوم غیرمتعارف. البته ما نیز معتقدیم که این ارقام تکافوی سال گذشته را نمی‌کند. حتی پیشنهاد کانون بیشتر از این بوده اما منابع کانون کم است.
پیشنهاد کانون خلاف قانون نیست
عظیمان همچنین این تفاوت پیشنهادی را خلاف آیین‌نامه و مقررات بیمه بازنشستگی ندانست و می‌افزاید: پیشنهاد از طرف کانون سردفتران است که پس از تأیید و تصویب سازمان ثبت به‌عنوان معاونت قوه قضائیه که خلاف آیین‌نامه نیست، مبنای قانونی پیدا می‌کند. این پیشنهاد تصویب شده و از ماه‌های نخست سال در حال اجراست.
مقررات و آیین‌نامه مربوطه، اجازه چنین تبعیضی را نمی‌دهد
در ارتباط با این موضوع حامد طباطبایی اشکذری، کارشناس حقوقی به ایرناپلاس می‌گوید: تصمیم‌های کانون طبق ماده ۵۸ قانون دفاتر تابع نظام‌های قوه قضائیه و به‌طور ویژه درخصوص موضوع بیمه تابع آیین‌نامه بیمه و بازنشستگی مصوب قوه قضائیه است. از این بابت نه فقط بحث بازنشسته متعارف یا غیرمتعارف در مقررات مربوطه وجود خارجی نداشته و به نظر چیزی بیش از تفسیر شخصی نایب‌رئیس کانون نیست، بلکه آیین‌نامه بیمه و بازنشستگی کانون سردفتران و دفتریاران مصوب ۱۳۸۱ قوه قضائیه به‌ویژه ماده ۵ و تبصره آن، مبنای محاسبه مستمری بازنشستگان، از کار افتادگان، ورثه سردفتران متوفی و مستعفیان را تنها حقوق کامل بازنشستگی، اما به تناسب سنوات اشتغال هریک مقرر کرده است.
وی تاکیددارد: بر این اساس، هیچ‌گونه مجوزی برای تفکیک و تبعیض در مبنای محاسبه مستمری و به دنبال آن، تفاوت نرخ افزایش آن و ایجاد دو مبنای محاسبه میان گروه مختلف مستمری‌بگیر را به هیأت مدیره کانون نداده است.
محاسبه نکردن نرخ تورم برای همه
این کارشناس حقوقی ادامه می‌دهد: گویی برخلاف بانک مرکزی، نرخ تورم در کانون سردفتران برای همه یکسان نبوده و بسته به‌عنوان افراد، شناور است که این روند به ضرر ایتام و بیوه‌های همکاران ماست که طبق عرف و اخلاق باید بیشتر تحت حمایت باشند. به نظر می‌رسد پیشنهاددهندگان این تبعیض غیرقانونی بر این باورند که یتیم شدن فرزندان یا از کار افتادگی فقط برای سایران اتفاق می‌افتد.
حتی اگر منابع مالی صندوق کانون نیز بهانه نقض آیین‌نامه و چنین تبعیض ناروا باشد باز نمی‌توان کم کردن از سفره ایتام و بیوگان همکاران پیشین خود را توجیه کرد در حالی که می‌توان از هزینه‌های غیرضروری مسافرت‌های خارجی و جشن‌ها یا حق‌الوکاله‌های نامتعارف نیم میلیارد تومانی کاست.
رئیس سازمان ثبت اسناد دخالت کند
طباطبایی می‌گوید: امیدواریم این تبعیض غیرقانونی و غیراخلاقی به تأیید نرسیده یا در صورت غفلت، با دخالت مستقیم شخص ریاست سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و درایت و قطعیت ایشان رفع شود که به‌هیچ‌وجه، وجود و تداوم این تبعیض غیراخلاقی و ناروا، زیبنده نظام اسلامی نخواهد بود.
۲۰۲۳