اقدام استراتژیک
وحید حاجی‌پور روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل حوزه نفت و انرژی در گفت‌وگو با ایرنا پلاس در خصوص تبعات این واقعه گفت: صادرات بنزین ایران به ونزوئلا از چند منظر قابل‌بررسی است؛ مهم‌ترین رویکردی که جمهوری اسلامی ایران در پیش‌گرفته است، تغییر رفتار برای نشان دادن اراده جدی خود برای مقابله با تحریم‌های آمریکاست که شاید هیچ‌کس فکر نمی‌کرد روزی جمهوری اسلامی ایران، تحریم‌های آمریکا علیه کشوری دیگر را به‌صورت آزاد و رسمی زیر پا بگذارد.
وی در خصوص بازتاب این خبر از سوی جریانات مختلف گفت: عده‌ای برای کاهش ارزش اقدام ایران سعی می‌کنند با عددسازی درباره محموله‌های بنزین این‌گونه القا کنند که هیچ اتفاق خاصی رخ نداده است. درحالی‌که تحلیلگران آمریکایی این اقدام ایران را بسیار مهم و استراتژیک ارزیابی می‌کنند و اندیشکده‌های این کشور نسبت به آن واکنش نشان دادند.
مانور قدرت ایران در کارائیب
حاجی‌پور ادامه داد: این اتفاق را می‌توان در دو محور مورد بررسی قرارداد؛ یکی آنکه ایران برای حفظ دولت ونزوئلا در آن‌سوی جهان گام محکمی برداشته تا برنامه‌های آمریکا برای فروپاشی دولت ونزوئلا را با سختی مواجه کند. در حوزه روابط بین‌الملل و کنش‌های بین‌المللی، این نوعی جنگ محسوب می‌شود. به همین دلیل است که روسیه و چین پس از تهدیدات آمریکا، تصمیم به قطع همکاری با ونزوئلا گرفتند؛ چه به‌صورت رسمی و چه غیررسمی.
اما ایران بدون توجه به تهدیدات آمریکا و حتی خطر توقیف کشتی‌ها، تصمیم گرفت بنزین به ونزوئلا صادر کند؛ که در وهله اول بیانگر آن است که تهران هیچ هراسی از تهدیدات و تحریم‌های این کشور ندارد و دوم آنکه به متحدان خود وفادار است. قطعاً آمریکا از این اقدام ایران خشمگین است، اما از آنجا که از نظر حقوقی نمی‌تواند اقدامی علیه ایران انجام دهد، مجبور به تماشای مانور قدرت ایران در کارائیب است.
تغییر اراده ایران
این کارشناس حوزه نفت با اشاره به تفاوت این اقدام نسبت به موارد مشابه گفت: توجه به این نکته ضروری است که ایران مانند گذشته با خاموش کردن رادارهای نفتکشهای خود یا راه‌های دیگری که تحریم‌ها را دور می‌زد، سعی در صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی خود ندارد، بلکه به‌صورت علنی و شفاف کار خود را می‌کند. به نظر می‌رسد چیزی که موجب این اقدام شده است، رساندن نفت‌کش گریس ۱ به مدیترانه و بندر بانیاس سوریه بود.
وی افزود: سال گذشته وقتی این نفت‌کش توسط انگلیسی‌ها در جبل‌الطارق توقیف شد، غربی‌ها شرط کردند اگر نفت‌کش به سوریه نرود، این کشتی را آزاد می‌کنند، ولی ایران نپذیرفت. در نهایت این نفت‌کش آزاد شد و در سوریه بار خود را تخلیه کرد که برای غربی‌ها گران تمام شد. این اتفاق را باید سکوی پرتاب تغییر رویکرد جمهوری اسلامی ایران دانست.
مخازن بنزین ایران کاملاً پرشده بود
وحید حاجی‌پور گفت: اگر بخواهیم بدون روتوش به این اتفاق بنگریم، باید بگوییم موضع ایران از حالت منفعلانه خارج شده و به یک مقاومت فعال تغییر ریل داده. به این شکل که، دیگر حفظ اسد در سوریه یا بازی در عراق تنها اولویت‌های ایران نیستند، بلکه جمهوری اسلامی برای حفظ متحدان خود وارد گود شده و تا بیخ گوش آمریکا رفته است؛ کاری که روس‌ها هم جسارت انجام دادنش را نداشته و ندارند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر، مخازن بنزین ایران کاملاً پرشده و بازاریابی برای بنزین با توجه به مازاد جهانی بسیار سخت شده است؛ صادرات بنزین به ونزوئلا آرزو و خواسته هر کشوری است، ولی به‌دلیل ترس از آمریکا، شهامت صادرات بنزین به این کشور را ندارند. اما ایران از این فرصت استفاده کرده تا هم بنزین خود را در بازاری پایدار به فروش برساند و هم مشکل بزرگ کمبود ذخایر را برطرف کند.
وی در خصوص ابتکار اخیر ایران در وضعیت اقتصادی پساکرونا گفت: همین امروز، به‌دلیل بحران کرونا و کاهش شدید مصرف بنزین در بخش حمل‌ونقل، پالایشگاه‌های جهان با یک بحران بزرگ مواجه هستند. اما ایران توانسته است با صادرات بنزین به ونزوئلا، از این مشکل فراگیر خارج شود. اینکه برخی علاقه دارند این‌گونه القا کنند که کار مهمی انجام نشده، در خوش‌بینانه‌ترین حالتش نشان‌دهنده بی‌اطلاعی از وضعیت جاری جهان، ایران و ونزوئلاست.
سابقه صادرات بنزین به ونزوئلا
وحید حاجی پور گفت: البته باید توجه داشت که جمهوری اسلامی ایران یک‌بار در دوره اصلاحات نیز به ونزوئلا بنزین صادر کرده است؛ در سال ۲۰۰۲ که یقه‌سفیدها در این کشور علیه چاوز اعتصاب کردند، بحران بنزین به وجود آمد که از ایران درخواست کمک شد و پنج محموله بنزین ایران راهی ونزوئلا شد. اما در آن برهه نه ایران تحریم بود و نه ونزوئلا. درست برخلاف وضعیت فعلی که دو کشور تحریم هستند و هدف ترامپ، زمین‌گیر کردن حمل‌ونقل در ونزوئلا به‌منظور ایجاد نارضایتی و تشدید آشوب‌هاست.
وی گفت: بنزین، آب و برق، دو شاخص اساسی در امنیت ملی کشورهاست که اگر با چالش تأمین آنها مواجه شوند، قطعاً با خطر فروپاشی مواجه خواهند شد و آمریکا با توجه به این مقوله، از صادرات بنزین ایران خشمگین است. البته این اقدام ایران در کوتاه‌مدت است، زیرا راه‌اندازی کامل پالایشگاه‌های ونزوئلا با دانش مهندسان ایرانی، هدف دیگری است که در حال انجام است.