فهرستهای انتشار یافته حاوی دریافتکنندگان ارز دولتی و نیمایی از زمان معرفی دلار ۴۲۰۰ تومانی، یعنی ۲۱ فروردینماه ۱۳۹۷ تا ۳ اردیبهشتماه ۱۳۹۹ توسط بانک مرکزی منتشر شد. در این فهرست به تفکیک دریافتکنندگان ارز دولتی بهمنظور واردات کالا و خدمات و نیز بازپرداخت اقساط، ارائه شده است.
فهرست دریافتکنندگان ارز دولتی با هدف واردات کالا و خدمات، شامل ۱۴۵ هزار و ۱۱۲ مورد تخصیص انواع ارز با نرخ دولتی در این بازه زمانی است که نسبت به نسخه قبل یعنی ۲۱ اسفند سال گذشته، ۱۲۴۲ مورد به آن اضافه شده است. مقایسه دو فهرست اخیر، کمک میکند تا بتوانیم کارنامه تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی در بازه زمانی ۲۱ اسفند ۱۳۹۸ تا سوم اسفند ۱۳۹۹ را بررسی کنیم.
سه ارزی که از اسفند تا اردیبهشت تخصیص دولتی نداشتند
از آنجایی که اطلاعات فهرست تخصیص ارز بهصورت تجمعی ارائه میشود، تفاضل دو گزارش اخیر میتواند نشاندهنده ارز تخصیص داده شده در بازه زمانی بین دو فهرست باشد و منطقی است که مقدار قابل قبول برای این تفاضل، تنها میتواند صفر یا مثبت باشد. با این حال، تفاضل مجموع روبل روسیه تخصیص داده شده در دو فهرست اخیر بانک مرکزی منفی است که نباید در دادههای تجمعی بروز پیدا کند.
علاوه بر این، فهرست جدید بانک مرکزی نشان میدهد در بازه زمانی ۲۱ اسفند ۱۳۹۸ تا ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ تخصیصی در رابطه با سه ارز دینار عراق، فرانک سوییس و ریال قطر صورت نگرفته است.
سازمان حج و زیارت با دریافت ۳۵ میلیارد و ۷۵۰ میلیون دینار عراق از ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ تا کنون، بیشترین دریافت دینار به نرخ دولتی را داشته، بهطوری که سهم این سازمان از مجموع تخصیص دینار عراق به نرخ دولتی، حدود ۶۲ درصد بوده است.
شرکت ارتباطات زیر ساخت، تنها متقاضی دریافت ریال قطر به نرخ دولتی از ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ تا کنون بوده و طی یک سفارش، ۲ میلیون و ۱۸۰ هزار ریال قطر به نرخ دولتی دریافت کرده است.
وون کره جنوبی، صدرنشین تخصیص ارز دولتی
بیشترین تخصیص ارز دولتی از ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ تا کنون، مربوط به وون کره جنوبی است که در هر دو فهرست اخیر بانک مرکزی در ردیف اول تخصصی ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات کالا و خدمات قرار میگیرد. در این مدت در مجموع حدود ۱۳۳۶ میلیارد وون کره جنوبی به نرخ دولتی به واردات تخصیص داده شده است.
شرکتهای فعال در صنعت خودرو، بیشترین میزان دریافت وون کرهجنوبی به نرخ دولتی را از ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ تاکنون داشتهاند. سایپا با ۱۰.۱۱ درصد، ایرانخودرو و ساپکو در مجموع با ۶.۳۱ درصد، کرمانموتور با ۴.۹۲ درصد و کروز با ۴.۰۶ درصد، در رتبههای نخست تخصیص این ارز هستند که در مجموع طی این مدت بیش از ۳۳۹ میلیارد وون کره جنوبی به نرخ دولتی دریافت کردهاند.
بیشترین افزایش تخصیص ارز دولتی به روپیه
در بازه ۴۳ روزه ۲۱ اسفند ۱۳۹۸ تا ۳ اردیبهشت سال جاری، بیشترین تغییر در ارز تخصیص داده شده به نرخ دولتی مربوط به روپیه هند است. در این مدت حدود ۲۶ میلیارد روپیه هند به واردات کالا و خدمات تخصیص داده شده است.
بیشترین میزان تخصیص روپیه با نرخ دولتی از ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ تا ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ مربوط به شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران بوده که حدود ۸.۵ درصد از روپیه به نرخ دولتی را دریافت کرده است. شرکت طبیعت سبز مهین با دریافت بیش از ۲۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون روپیه، در ردیف دوم دریافتکنندگان روپیه با نرخ دولتی قرار دارد. این شرکت در زمینه مواد غذایی فعالیت میکند.
رتبه سوم دریافت روپیه دولتی مربوط به شرکت آریا تجارت سده است. این شرکت نیز با دریافت حدود ۲۲ میلیون روپیه، بیش از ۶.۶ درصد روپیه دولتی تخصیص یافته شده در این مدت را دریافت کرده است.
این سه شرکت به همراه شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور، در مجموع حدود ۲۵ درصد از روپیه هند به نرخ دولتی را از ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ تا ۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ دریافت کردهاند.
بازگشت دلار آمریکا به تخصیص ارز دولتی
نکته قابل توجه در فهرست جدید بانک مرکزی، اضافه شدن دلار آمریکا به تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای اولین بار پس از ۲۱ فروردین ۱۳۹۷ برای واردات کالا و خدمات است. از ۲۱ اسفند ۱۳۹۸ تا کنون، حدود یک میلیون دلار آمریکا به واردات کالا و خدمات تخصیص یافته است. این مبلغ مربوط به سفارش ثبت شده توسط شرکت «شفایاب گستر» است که در حوزه دارویی فعالیت میکند.