وضعیت این روزهای بازار اقلام ضدعفونی‌کننده با دستورالعمل‌ها، مجوزها و قیمت‌های مصوب عجین شده است. سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان حداکثر نرخ مصوب فروش الکل اتانول ۹۶ درصد به واحدهای منتخب تولیدکننده محصولات ضدعفونی‌کننده را لیتری ۱۷هزار تومان اعلام کرده است.
تولیدکنندگان الکل تنها مجازند به دارندگان حواله‌هایی که از سازمان غذا و دارو صادر می‌شود، محصول تولیدی خود را که ماده اولیه انواع ژل و مایع ضدعفونی‌کننده است، از طریق شبکه توزیع منتخب، به فروش برسانند. در واقع فروش الکل به کارخانه‌ها و افرادی که حواله سازمان غذا و دارو را ندارند، غیرقانونی اعلام شده است.
از طرف دیگر، تولیدکنندگان انواع اقلام ضدعفونی‌کننده به درج قیمت مصرف‌کننده بر محصولات خود موظف شده‌اند. همچنین شرکت‌های پخش، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و داروخانه‌ها نیز مکلف به فروش محصولات ضدعفونی‌کننده با نرخ تکلیفی هستند؛ نرخی که توسط سازمان حمایت اعلام شده است.
به گفته مدیرکل نظارت بر محصولات بهداشتی، دارویی و تجهیزات پزشکی این سازمان، ملاک نظارت در سطح عرضه است. آن‌طور که اسماعیل مهدی‌پور پیش از این گفته بود، هر گونه فروش با قیمتی بالاتر از قیمت‌های مصوب، تخلف گران‌فروشی محسوب شده و با واحدهای خاطی برخورد قاطع صورت می‌گیرد.
قیمت ایده‌آل دولت برای محصولات ضدعفونی کننده
قیمت‌های مصوب، از طریق سامانه ۱۲۴ قابل دسترسی است. به‌عنوان مثال، قیمت ژل ضدعفونی کننده دست ۳۰ میلی‌لیتری، ۴۰۰۰ تومان و ۷۵۰ میلی‌لیتری باید ۴۷ هزار و پانصد تومان باشد. قیمت محلول ضدعفونی‌کننده دست نیز از ۵۵۰۰ تومان برای بسته‌هایی با حجم ۶۰ میلی‌لیتر شروع شده و به ۱۲۰ هزار تومان برای بسته‌های چهار لیتری می‌رسد. اسپری ضدعفونی‌کننده دست ۱۵۰ میلی‌لیتری نیز باید به قیمت ۱۵ هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسد.
تا به اینجا دیدیم که برای کاهش التهاب بازار مواد ضدعفونی‌کننده، الزاماتی برای تولیدکننده ماده اولیه، تولیدکننده محصول نهایی و مراکز توزیع و فروش در نظر گرفته شده است. قیمت ماده اولیه و اقلام مورد نظر هم به تصویب رسیده است. حال سؤال اینجاست که این بگیر و ببندها توانسته مسائل حوزه تولید و توزیع را حل کرده و دسترسی مصرف‌کنندگان را به یکی از کالاهای ضروری این روزها یعنی انواع ضدعفونی‌کننده‌ها آسان کند؟
قیمت محصولات ضدعفونی‌کننده در این روزها بسیار متنوع است. حداقل قیمت‌های بازار، به قیمت‌های مصوب نزدیک هستند. هر چند که قیمت‌های سامانه ۱۲۴، بیشتر از قیمت روزهای عادی پیش از کرونا تعیین شده‌اند.
قیمت‌هایی که مصوبه‌ها را جا می‌گذارند
ژل ضدعفونی‌کننده ۳۰ میلی‌لیتری در بازار حدود ۶۰۰۰ تومان فروخته می‌شود که به‌دلیل حجم پایین چندان پرطرفدار نیست. قیمت ژل ضدعفونی‌کننده ۶۰ میلی‌لیتری در سامانه ۷۸۰۰ تومان تعیین شده است. این ژل‌های تیوپی در بازار از ۶۰۰۰ تومان تا ۱۰ هزار تومان فروخته می‌شوند. قیمت ژل دست ۱۰۰ میلی‌لیتری در بازار ۲۵ هزار تومان است یعنی مبلغی که اگر قیمت‌های مصوب اجرا می‌شد، می‌توانستیم با آن ژل ۳۰۰ میلی‌لیتری را خریداری کنیم.
در مورد محلول‌ها هم این اختلاف قیمت دیده می‌شود. کمترین قیمت محلول ضدعفونی‌کننده دست ۲۵۰ میلی‌لیتری در بازار ۱۷هزار تومان است که ۴۰۰۰ تومان از قیمت مصوب بالاتر است. اسپری ضدعفونی‌کننده دست ۱۵۰ میلی‌لیتری برخی برندها در بازار حداقل ۱۵ هزار تومان فروخته می‌شود. در برندهای دیگر ۱۵ هزار تومان حداقل قیمت بازار برای اسپری ۲۰۰ میلی‌لیتری است.
اتانول لیتری چند؟
اختلاف قیمت ماده اولیه و فروش محصول نهایی در ضدعفونی‌کننده‌های با پایه الکل تا جایی است که موجب اعتراض انجمن تولیدکنندگان اتانول شده است. باسم آزدو، رئیس این انجمن در مصاحبه‌ای گفته: هر لیتر الکل با قیمت ۱۵ هزار تومان از تولیدکنندگان خریداری می‌شود. اما هر گالن چهار لیتری ژل بهداشتی شرکت‌های مورد تأیید سازمان غذا و دارو با قیمت بیش از ۳۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود؛ در حالی که قیمت هر گالن از این محصولات، کمتر از ۱۰۰ هزار تومان است.
وی با اشاره به تفاوت قیمت الکل وارداتی و تولید داخل گفت: هر لیتر الکل تولید داخل ۱۵هزار تومان قیمت دارد، در حالی که الکل وارداتی با قیمت ۳۹ هزار و ۵۰۰ تومان به کشور وارد می‌شود.
بنابراین شاید بتوان دلیل تفاوت قیمت در بازار مواد ضدعفونی‌کننده و قیمت‌های مصوب را در الکل مورد استفاده تولیدکنندگان دانست. این در حالی است که به گفته این فعال صنفی، میزان تولید الکل کشور با افزایش سه برابری در سال ۱۳۹۸ به ۲۰۰ میلیون لیتر رسیده و بنابراین نیازی به واردات الکل نداریم.
البته به‌نظر می‌رسد با فروکش کردن هجوم اولیه و تقاضای مازاد برای خرید اقلام بهداشتی، مسیر بازار در حال تغییر و بازگشت به روال قبلی خود باشد. آن‌طور که رئیس اتحادیه صنف تهیه‌کنندگان و فروشندگان مواد شیمیایی تهران به خبرنگار ایرناپلاس می‌گوید با تعیین قیمت ۱۷هزار تومانی برای هر لیتر اتانول ۹۶ درصد، بازار به آرامش نسبی رسیده است. سید مهدی طاهری در این رابطه گفت: الکل لیتری ۱۰۰ هزار تومان در روزهای ابتدایی شیوع کرونا در کشور دیده می‌شد، اما این قیمت در روزهای اخیر به‌ندرت در بازار مشاهده می‌شود.