به‌تازگی خبری با تیتر «تست کرونا در تهران الزامی شد» در اغلب خبرگزاری‌های رسمی منتشر شد که بر اساس آن به گفته رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، تست ابتلا به کرونا با هدف شناسایی مبتلایان و ناقلان این بیماری در تهران الزامی شده است. البته با ارجاع به متن این خبر متوجه می‌شوید که در جلسه رؤسای کارگروه‌های پنج‌گانه مقابله با کرونا پس از ارائه گزارش آخرین وضعیت کرونا در کشور و پایتخت و بیان ضرورت شناسایی افراد مبتلا به کرونا مقرر شده است با همکاری شهرداری تهران به‌ویژه سرای محلات، غربالگری در سطح پایتخت انجام شود. خبری که البته دو روز قبل توسط محمدرضا جوادی یگانه، معاون امور اجتماعی و فرهنگی رسانه‌ای شده بود و بنابراین هیچ خبری از الزامی شدن تست کرونا از شهروندان تهرانی با همکاری شهرداری تهران نیست.
این را زینب نصیری مدیرکل اداره سلامت شهرداری تهران می‌گوید. نصیری در گفت‌وگو با ایرناپلاس می‌گوید : نمی‌دانم منشأ چنین خبری از کجاست، چنین خبری اساساً غلط است. خبر واقعی این است که قرار است غربالگری انجام شود آن هم از طریق روشی که وزارت بهداشت با استفاده از پرسش‌های بالینی از افراد انجام داده، نه از طریق انجام تست کرونا.
چنین ادعا و خبری در حالی منتشر می‌شود که تست‌های گسترده تنها چند کشور انگشت‌شمار مثل چین، کره جنوبی و آلمان که مشکلی در تأمین کیت تشخیص ندارند، انجام می‌شود و حتی همین کشورهای اندک هم اعلام نکرده‌اند که از تمام شهروندان یک شهر تست کرونا خواهند گرفت، بلکه با ردیابی افراد بیمار و کسانی که با آنها در تماس بودند و گرفتن تست از آنها، کار خود را پیش می‌برند. از طرفی چنین کاری نیاز به منابع مالی بالایی دارد. اگرچه دولت اعلام کرده است که بیمارستان‌ها خدمات رایگان به بیماران ارائه می‌دهند، اما غربالگری در این سطح از کل شهروندان یک شهر در شرایطی که هزینه انجام تست در آزمایشگاه خصوصی، ۷۰۰ هزار تومان است، برای بیش از ۱۰ میلیون نفر ساکن تهران دور ذهن به نظر می‌رسد.
۵ میلیون نفر در استان تهران اطلاعات خود را در سامانه وزارت بهداشت وارد نکردند
گام اول غربالگری که وزارت بهداشت مدتی است به دنبال آن است، این است که شناخت اولیه‌ای درباره همه شهروندان و این که آیا آنها به کرونا مبتلا هستند یا خیر، از طریق تشخیص اولیه مبتنی بر سؤالات بالینی به دست آورد. به همین دلیل وزارت بهداشت از مردم خواست تا با مراجعه به سامانه سیب و سامانه خوداظهاری، فرم مربوط به دارا بودن علائم بیماری کرونا را پر کنند. که بر اساس اعلام وزارت بهداشت بیش از ۵۰ میلیون نفر در این سامانه اطلاعات خود را وارد کرده‌اند. اما آنچه باعث شده است تا شهرداری تهران به کمک وزارت بهداشت بیاید و در انجام غربالگری شرکت کند این است که بر اساس آمار اعلامی وزارت بهداشت از ۱۵ میلیون نفر جمعیت استان تهران تنها ۱۰ میلیون نفر اطلاعات خود را در اختیار سامانه قرار داده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که وزارت بهداشت هنوز نتوانسته است به اطلاعات حدود ۵ میلیون نفر در تهران دسترسی داشته باشد.
اغلب شمال شهری‌ها اطلاعات خود را وارد نکردند
نصیری با اشاره به این آمار می‌افزاید: بخش اعظم این ۵ میلیون نفر در شهر تهران به‌ویژه در مناطق شمالی شهر حضور دارند که هیچ اطلاعاتی از آنها نه در سامانه سیب و نه در سامانه خوداظهاری ثبت نشده است. شرایط در بخش‌های جنوبی و سایر شهرستان‌های استان تهران متفاوت است و گفته می‌شود بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد افراد در سامانه‌ها ثبت‌نام کردند.
مسئله دوم در این ماجرا این است که وزارت بهداشت ظرفیت لجستیکی و نیروی انسانی کافی را برای تماس با همه شهروندان ندارند؛ به همین دلیل به گفته نصیری در همین راستا یک کار مشترک بین شهرداری و وزارت بهداشت در حال انجام است.
نصیری با اشاره به این که این غربالگری در تهران از دو روز پیش شروع شده است می‌افزاید: وزارت بهداشت یک ظرفیت به نام مراکز جامع سلامت و پایگاه‌های بهداشت دارد، شهرداری تهران هم ظرفیت شبکه‌ای به نام خانه‌های سلامت در همه محله‌های شهر تهران دارد. قرار شده است خانه‌های سلامت شهرداری به مراکز بهداشت وزارت بهداشت وصل شوند و گام اول تبادل داده و اطلاعات باشد؛ چرا که در این مدت خیلی از افراد به خانه‌های سلامت مراجعه کرده‌اند که ممکن است جزو همان گروهی باشند که اطلاعات آنها در سامانه سیب ثبت نشده باشد. در واقع با این تبادل داده می‌توانیم درصد افرادی را که در تهران شناسایی شدند، بالا ببریم.
نصیری ادامه می‌دهد: اما در گام دوم بسته به منطقه و شرایطی که در وزارت بهداشت وجود دارد، ما اعلام آمادگی کردیم تا کل سرای محلات تهران در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد تا نیروهای ما همراه با نیروی‌های وزارت بهداشت و همچنین افراد داوطلب در آن مستقر شوند. به گفته نصیری همه ۳۵۲ محله ما می‌تواند در اختیار وزارت بهداشت قرار گیرد.
نیاز به همکاری وزارت ارتباطات و وزارت رفاه است
نصیری در پاسخ به این سؤال که آیا با این کار به اطلاعات همه ۵ میلیون نفر باقیمانده دسترسی پیدا خواهد شد و آنها نیز غربالگری شوند، می‌گوید: ما همه داده‌ها و بانک اطلاعاتی‌مان را در اختیار وزارت بهداشت قرار می‌دهیم، اما نکته‌ای که وجود دارد و ما آن را پیشنهاد دادیم، این بود که ارتباط مؤثری بین وزارت بهداشت و وزارت ارتباطات یا رفاه برقرار شود. وزارت رفاه دسترسی جامعی به بانک جامع رفاه ایرانیان دارد و می‌تواند آن اطلاعات را در اختیار وزارت بهداشت قرار دهد در این صورت دسترسی‌ها ۱۰۰ درصدی خواهد شد. وزارت ارتباطات هم می‌تواند از طریق مخابرات شماره شهروندان را در اختیار وزارت بهداشت قرار دهد. این اتفاق یک سطح بالاتر از شهرداری تهران است و نیاز است که این هماهنگی‌ها انجام شود و در آن بخش، همکاران ما در شهرداری با تمام ظرفیت می‌توانند در بخش گرفتن تماس با مردم و پیگیری‌های لازم مشغول به کار شوند.