پاییزه کتاب ۱۳۹۸ دوازدهمین دوره طرح «توزیع یارانه کتاب از طریق کتاب فروشیها» بود که با شعار «حالِ خوشِ خواندن» به مدت ۱۳ روز از تاریخ ۲۳ آبان تا پنج آذر ۱۳۹۸ در کتاب فروشیهای کشور و از ۲۳ آبان تا هشت آذر به مدّت ۱۶ روز در شهر مشهد برگزار شد. به دلیل مشارکت شهرداریهای تهران و مشهد و تأمین بودجه طرح در شهرهای تهران و مشهد؛ تفاوت معناداری در آمارهای این دو شهر با سایر نقاط کشور مشاهده شد.
طرح توزیع یارانه کتاب از طریق کتابفروشیها با هدف تقویت جریانِ توزیع و فروش کتاب از طریق چرخه حرفهای و اصولی نشر، در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکل گرفت و نخستین بار با عنوان «کتابفروشی به وسعت ایران » در پاییز ۱۳۹۴ اجرا شد.
این دوره، تعداد ۶۰۸ کتابفروشی از تمام استانهای کشور در طرح پاییزه ۹۸ عضو شدند که ۲۳ کتابفروشی در طرح فعالیّتی نداشتند و ۵۸۵ کتابفروشی - ۹۶ درصد- در طرح فعّال بودهاند. میزان بهرهمندی از سیستمهای نوین فروش و سنتی بودن کتابفروشیها نقش مؤثری در میزان مشارکت یا عدم مشارکت آنها در طرح دارد. چنانچه علیرغم اجرای دوازده دوره طرحهای حمایتی، سنتی بودن آنها در استانهای کمبرخوردار سبب شده تا این استانها نتوانند مشارکت چشمگیری در طرح داشته باشند.
مشارکت و تأمین یارانه توسط شهرداریهای دو شهر تهران و مشهد و کاهش محدودیت در اختصاص یارانه به کتاب فروشیهای این دو شهر باعث شده ۳۳درصد کل فروش، مربوط به استانهای خراسان رضوی و تهران باشد و سایر استانها با اختلاف بعد از این دو استان قرار گیرند.
از منظر تعداد کتاب فروخته شده استانهای خراسان رضوی، تهران و خوزستان در جایگاه اول تا سوم قرار دارند. پنج استان صدر جدول بیش از ۶۰ درصد تعداد کتاب فروخته شده در طرح را به خود اختصاص دادهاند و از سوی دیگر تنها ۱.۹درصد از کل کتابهای فروخته شده در طرح متعلق به پنج استان پایین جدول است. این موضوع نشاندهنده کمرونق بودن بازار کتاب در استانهای کمبرخوردار است، این استان ها نیازمند حمایت های بیشتری هستند. در طرح های آینده تلاش خواهد شد تمرکز بیشتر بر روی این استانها صورت بگیرد.
کتابهای عمومی ۶۹ درصد و کتابهای کودک و نوجوان ۳۱ درصد از کل فروش را در طرح «پاییزه کتاب» به خود اختصاص داده اند.
یکی از دغدغههای اهالی فرهنگ و کتاب، بهخصوص ناشران، کتابفروشها و مراکز تصمیمساز، اطلاع از موضوعات مورد علاقه جامعه مخاطب است. ناشران و کتابفروشیها با اطلاع از ذائقه مخاطب میتوانند تولید خود را هدفمند سازند و با داشتن این اطلاعات از اتلاف وقت و سرمایه خود جلوگیری کنند. اطلاعات فوق بیانگر اقبال مردم در هر دو حوزه عمومی و کودک به کتابها با توجه به موضوعات آنها است که میتواند در برنامهریزیهای اهالی فرهنگ و کتاب مورد استفاده قرار گیرد.
اطلاعات و آمار ارائه شده یقیناً تنها بخشی از فروش کتاب در سراسر کشور و بنابراین نسبی است. اما به نظر میرسد توفیق برخی کتابها در بهدست آوردن بازار فروش، حاصل یک یا ترکیبی از موارد زیر است: برند شدن ناشر یا نویسنده؛ توزیع خوب و گسترده در سطح کشور؛ ابتکار در تبلیغ توسط ناشر یا توزیع کنندگان و معرفی مناسب؛ برگزاری برنامههای فرهنگی و جنبی مانند حضور نویسنده و نقد و بررسی کتاب، جشن امضاء و ... .
بنابراین در دنیای جدید، کتاب فروشی بهعنوان یک پاتوق فرهنگی تلقی میشود که در کنار فروش کتاب، باید دست به ابتکار بزند و برنامههای فرهنگی برای خودش، محله و شهری که در آن واقع است طراحی و اجرا کند. چنین برنامههایی میتواند با مشارکت نهادهای فرهنگی، دولتی و عمومی باشد و بخشی از اوقات فراغت شهروندان را به خود اختصاص دهد.
لیست ۱۰ کتاب تألیفی که پرفروش شد:
لیست ۱۰ کتاب ترجمه که پرفروش شد: