تهران- ایرناپلاس- به‌تازگی معاون فضای مجازی دادستانی کل کشور، با ممنوع اعلام کردن استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی گفته که هرگونه استفاده دستگاه‌ها از شبکه‌های اجتماعی خارجی تخلف است و در برخی موارد جرم محسوب می‌شود. اعلام تصمیمات این‌چنینی سوای اینکه استفاده از پیام‌رسان خارجی بد باشد یا جرم یا اصلا درست باشد یا نه، در این زمان چه تأثیری در روح و روان جامعه دارد؟

بر اساس گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دادستانی کل کشور، جواد جاویدنیا گفته است: «طبق قوانین و مقررات کشور و مصوبات شورای‌عالی فضای مجازی، هرگونه استفاده دستگاه‌های یاد شده از شبکه‌های اجتماعی خارجی ممنوع است و تخلف و در برخی موارد جرم محسوب می‌شود؛ لذا با توجه به تعطیلات مراکز آموزشی هرگونه آموزش از راه دور از طریق این شبکه‌ها ممنوع است و باید بر بستر شبکه‌های اجتماعی داخلی باشد». وی افزود: «چنانچه در بسترهای خارجی ممنوعه، کلاس و آموزشی برگزار شود، فاقد وجاهت قانونی است و دانش آموزان و دانشجویان تکلیفی برای حضور در این آموزش‌ها ندارند و دانشجویان و والدین دانش آموزان می‌توانند نسبت به این امر از طریق حراست دستگاه‌های مربوطه شکایت و اعتراض خود را منعکس کنند.» 

جاویدنیا از همه مردم و مسئولان و مدیران مراکز آموزشی خواهش کرده بصیرت کافی به خرج بدهند؛ «به‌ویژه در این ایام که دعوت مردم به شبکه‌های اجتماعی خارجی که ابزار عملیات روانی علیه مردم و ایجاد هراس و جنگ اقتصادی و سیاسی علیه کشورمان است، قطعاً کمک به دشمن در ایراد خسارت به کشور محسوب می‌شود، تمام هم‌وغم خود را بر ترک شبکه‌های ویرانگر و بدتر از کرونای خارجی بگذاریم.» وی در ادامه گفته: «ان‌شاءالله از کرونای بی‌بصیرتی و بی‌عملی در فضای مجازی خلاصی یابیم و این بار مردم مسئولان کرونازده فضای مجازی کشور را درمان و از خواب غفلت بیدار کنند و مانع تداوم برخی خیانت‌های نفوذی‌ها شوند.»

در شرایطی که تمام کشور درگیر بحران کروناست، انتشار این اخبار چه نتایجی در بردارد و آیا به صلاح عموم جامعه است؟ به ویژه در حالی که بسیاری از اساتید و معلمان در دانشگاه‌ها و مدارس برای برگزاری کلاس‌هایشان به سراغ فضای مجازی رفته‌اند. سؤال دیگر اینکه آیا زیرساخت‌های پیام‌رسان‌های داخلی ما از توان پاسخگویی برای چنین نیازی برخوردار است؟ با فرض اینکه تصمیم دادستان کل کشور درست باشد، مصداق گزاره «اعلام تصمیم خوب در بدترین زمان ممکن» و بی توجهی به اولویت‌ها نیست؟!

فضای مجازی تجربه مثبتی برای مسئولان نبوده است

در ارتباط با این موضوع، جلال خوش‌چهره، استاد ارتباطات و فعال رسانه‌ای به ایرناپلاس می‌گوید: مواجهه مسئولان و دستگاه‌های دولتی و حاکمیتی با فضای مجازی تجربه مثبتی نبوده است. از یک طرف، یک عارضه جدی دارد و آن هم اینکه اعتبار و مرجعیتی ندارد و از طرف دیگر، می‌تواند روی افکار عمومی جامعه تأثیر خودش را بگذارد. اما اینکه چرا برای رفع و رجوع کارها از این فضا استقبال می‌شود، به دلیل بی‌اعتباری رسانه‌های رسمی کشور است؛ به‌ویژه رسانه ملی که در مواردی نتوانسته است مخاطبان خودش یا افکار عمومی را در جهت صحت اخبار و وقایع اقناع کند.

خوش‌چهره می‌گوید: متأسفانه برخلاف همه کشورها که رسانه ملی‌شان مرجع تولید اخبار و جایی است که مردم به آن توجه ویژه دارند، به دلیل نوع رویکرد رسانه ملی از سانسور و تحریف گرفته تا غیرواقعی نشان دادن برخی اخبار، مردم به فضای مجازی و کارکردهای مثبتش اقبال نشان می‌دهند.

مردم به کارکردهای مثبت فضای مجازی پی برده‌اند

به گفته وی درست در زمانی که بیماری کرونا در کشور شایع شده و دست‌کم در شش ماه اخیر اتفاقات مختلفی را در عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داشته‌ایم، رسانه‌های داخلی خودمان با یک بحران جدی روبه‌رو بودند؛ بحران هویت و اعتبار. کما اینکه چند روز بعد از سقوط هواپیما بیشتر رسانه‌های داخلی از مردم به دلیل منتشر نکردن اخبار درست عذرخواهی کردند.

مردم کار خودشان را می‌کنند

این استاد ارتباطات می‌گوید: حالا هم اخباری منتشر شده مبنی بر اینکه شبکه آموزش می‌خواهد به دانش‌آموزان آموزش بدهد. چرا این وضعیت پیش آمده است؟ چون رسانه ملی ما در قد و قواره خودش ناتوان بوده است. ما در این شرایط بیاییم بگوییم فضای مجازی را ببندیم یا استفاده‌کنندگان را مجرم بشناسیم؟ به نظر من در شرایط کنونی که عصر تکنولوژی و ارتباطات است، چنین رویکردی جواب مثبتی نخواهد داشت و مردم کار خودشان را می‌کنند. بحران ما در عرصه رسانه، بی‌اعتباری و مرجع نبودن رسانه‌های داخلی است که چنین شرایطی را رقم زده است.

خوش‌چهره معتقد است: حتی پیام‌رسان‌های داخلی هم به جهت نبود زیرساخت و کیفیت پایین خدمت‌رسانی و نداشتن کارآیی لازم، پاسخگوی نیاز مردم نیست. چگونه باید این موضوع را حل کرد؟ با این کارها فقط صورت مسئله پاک می‌شود.

برگزاری کلاس، نوعی جبران خلأ آموزش است

وی با بیان اینکه کلاس‌ها و آموزش‌های مجازی که داده می‌شود صرفاً برای این است که خلأ تعطیلی مدارس یا دانشگاه را پر کنند و خود تلویزیون هم برای دانش‌آموزان در شبکه آموزش کلاس‌هایی برگزار می‌کند تصریح کرد: وقتی آموزش در فضای رسانه‌ای صورت می‌گیرد باید در چارچوب دیدگاه‌های این وزارتخانه باشد. طبیعی است هر دولتی این موضوع را حق حاکمیتی خود می‌داند که انجام دهد و در چارچوب و استاندارهای خودش عمل کند، ولی در عین حال می‌خواهد با این آموزش، دانش‌آموزان و دانشجویان از روال اصلی آموزش جا نمانند.

نگرانی دادستانی از این است که کنترلی روی کلاس‌ها نیست

به گفته این استاد ارتباطات، برگزاری این کلاس‌ها در فضای مجازی بی‌سابقه نیست و در برخی واحدهای آموزشی این کار صورت گرفته است. در واحدهای آموزشی تله‌کنفرانس می‌گذاشتند. این کلاس‌ها اساساً مشکلی ندارد. من فکر می‌کنم نگرانی دادستانی به این دلیل است که آنها نمی‌دانند از چه کانالی و چه آموزش‌هایی قرار است به دانشجویان و دانش‌آموزان داده شود. در واقع کنترلی روی کلاس‌ها ندارند. از تلگرام یا واتساپ قرار است چه چیزی به دانشجویان و آموزش داده شود؛ در حالی که در آموزش و پرورش یا در وزارت علوم همه کلاس‌ها و محتوای درس‌ها و واحدها مشخص است. آنها نگران این هستند آموزش‌ها در چارچوب نباشد. اینجاست که باید بررسی شود که این کار جرم است یا نه.

این کارشناس ارتباطات می‌گوید: به نظر من در این شرایط خیلی نباید به مردم سخت گرفت، اما در کل کار مدبرانه این است که در شبکه آموزش به‌صورت رسمی و با گستره وسیع این کار صورت بگیرد.