تاریخ انتشار: ۱ بهمن ۱۳۹۸ - ۱۱:۳۲

تهران- ایرناپلاس- اگر نامه اقتصاددان‌ها به رئیس‌جمهوری را خوانده‌اید، احتمالاً برایتان جالب است بدانید برخی از این افراد تخصص‌هایی غیر از اقتصاد دارند؛ از حقوق گرفته تا مهندسی مکانیک!

وقتی رئیس‌جمهوری در جلسه مجمع عمومی بانک مرکزی گفت اگر اقتصاددانی بلد است تمام روابط خارجی خراب باشد، اما اقتصاد مملکت هیچ دست نخورد به ما هم بگوید، احتمالاً تصور نمی‌کرد چند ساعت بعد، ۲۴ نفر با تخصص‌های مختلف تحت عنوان «اقتصاددان» نامه‌ای را تنظیم کنند و ۱۰ راهکار پیش رویش قرار دهند. 

نویسندگان نامه در پیشنهاد دوم خود می‌گویند: همه سفارتخانه‌های ایران را مأمور کنید با تمام توان به کمک صادرکنندگان کالاها و خدمات ایرانی بشتابند. گویا شتابی که در تنظیم و انتشار این نامه وجود داشته، باعث شده نویسندگان، هدف نامه نوشتن خود را فراموش کنند. کما اینکه حتماً این افراد از این مسئله غافل نیستند که مسئله فعلی صادرات، تحریم‌های موجود علیه کشورمان است که باعث می‌شود به‌فرض امکان صادرات، امکان برگشت پول آن فراهم نباشد.

این افراد در بند ششم نامه یادشده خطاب به رئیس‌جمهوری می‌گویند: به بانک مرکزی دستور دهید با روش‌های نوین جایگزین سوئیفت نظیر رمزارزها، پیمان‌های پولی دوجانبه با شرکای اصلی تجاری و... تحریم‌های بانکی کشور را کم‌اثر کند. فارغ از میزان کارایی راهکار مطرح شده، رئیس‌جمهور چرا باید به بانک مرکزی دستور دهد؟ انتظار می‌رود بحث استقلال بانک مرکزی حداقل برای افرادی که خود را اقتصاددان می‌نامند، حل شده باشد، نه اینکه زمینه را برای تأثیرپذیری بیش از پیش سیاست‌گذار پولی از نهاد دولت فراهم کنند.

این البته تمام نقدهایی نیست که می‌توان درباره راهکارهای مطرح شده در این نامه مطرح کرد، با این حال، هدف این مطلب شناختن ۲۴ نفر نویسنده این نامه است که با عنوان کلی اقتصاددان و عنوان‌های خاصی مانند پژوهشگر اقتصاد ایران، پژوهشگر دکترای اقتصاد پولی و... خود را مطرح کرده‌اند. جدول ذیل خلاصه اطلاعاتی است که ایرناپلاس از این افراد به دست آورده است.

نام

آخرین مدرک تحصیلی سمت یا فعالیت دانشگاهی سایر عنوان ذکر شده در نامه
روح الله ایزدخواه

دکترای مدیریت تکنولوژی، دانشگاه علامه طباطبایی

دارای سابقه تدریس در دانشگاه

* سابقه ارائه مشاوره به وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی

* همکاری با شبکه اعزام سخنران و استاد عمار
پژوهشگر اقتصاد ایران

میثم پیله‌فروش

دکترای اقتصاد از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی در تهران کارشناس گروه انرژی مرکز پژوهش‌های مجلس پژوهشگر اقتصاد ایران

احمد تقوایی

پژوهشگر اقتصاد ایران

مجتبی توانگر

دانش‌آموخته اقتصاد (جزئیات پیدا نشد)

* سابقه همکاری با مرکز پژوهش‌های مجلس

* رئیس مرکز رسانه و نشر علمی دانشگاه آزاد

* عضو شورای سیاست‌گذاری و تحریریه رسانه‌های اصولگرا

پژوهشگر اقتصاد انرژی

محمد جلیلی

دکترای مدیریت مالی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران دارای سابقه تدریس در دانشگاه * مدیر عامل شرکت مشاوره رتبه‌بندی اعتباری ایران

* پژوهشگر اقتصاد مالی و اعتبارسنجی

پیمان حدادی

دکترای مدیریت کسب‌وکار از دانشگاه خوارزمی

فعال بازار سرمایه پژوهشگر مالی

سیدمحمدرضا حسینی

دکترای حقوق خصوصی دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق(ع) سابقه همکاری با مرکز پژوهش‌های مجلس پژوهشگر اقتصاد و حقوق

سید احسان خاندوزی

دکترای اقتصاد عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

* (مدیر سابق دفتر اقتصادی) مرکز پژوهش‌ها

* همکاری با شبکه اعزام سخنران و استاد عمار

* همکاری با مؤسسه طلوع حق

عضو هیئت علمی دانشگاه

مجتبی رضاخواه

دکترای تحقیق در عملیات از دانشگاه ماینز کلرادو آمریکا

عضو هیئت علمی دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه تربیت مدرس عضو هیئت علمی دانشگاه

محمدجواد رضایی

دکترای علوم اقتصادی؛ گرایش اقتصاد اسلامی

عضو هیئت علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه شاهد

عضو هیئت علمی دانشگاه

سید حسین رضوی‌پور

دکترای اقتصاد اسلامی

* کارشناس سازمان اداری و استخدامی

* مدیرعامل موسسه آموزشی و پژوهشی پیشگامان اندیشه صادقین

پژوهشگر اقتصاد ایران

مصطفی زمانیان

دکترای مدیریت دولتی از دانشگاه تهران

* مدیر پژوهشکده سیاستگذاری و تحلیل راهبردی آیندگان

* مدرس و مشاور حوزه‌ استارت‌آپی

عضو هیئت علمی دانشگاه

محسن زنگنه

دکترای اقتصاد اسلامی دانشگاه شریف هدایت‌الله اندونزی عضو هیئت علمی گروه اقتصاد اسلامی دانشگاه بین‌المللی اهل بیت(ع)

* همکاری با شبکه اعزام سخنران و استاد عمار

* سابقه همکاری با روزنامه خراسان

عضو هیئت علمی دانشگاه

سیدمحمدهادی سبحانیان

دکترای اقتصاد دانشگاه تهران عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه خوارزمی سرپرست معاونت پژوهش‌های اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس عضو هیئت علمی دانشگاه

سید امیر سیاح

دکتری مدیریت استراتژیک، دانشگاه عالی دفاع ملی سابقه تدریس در دانشگاه 

* جزء مدیران صدا و سیما

* مدیر گروه مطالعات محیط کسب‌وکار مرکز پژوهش‌های مجلس

* همکاری با شبکه اعزام سخنران و استاد عمار

* همکاری با مؤسسه طلوع حق

پژوهشگر محیط کسب‌وکار

مالک شریعتی

دکترای مهندسی مکانیک سیستم‌های انرژی از دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

* عضو پژوهشکده انرژی و محیط زیست(پژوهشگاه نیرو)

* سخنگوی سابق جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی

پژوهشگر اقتصاد انرژی

محمد شیریجیان

دکترای مدیریت قراردادهای بین‌المللی نفت و گاز

پژوهشگر پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست جمهوری پژوهشگر اقتصاد ایران

مهدی طغیانی

دکترای علوم اقتصادی دانشگاه امام صادق(ع) عضو هیئت علمی دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان

همکاری با مؤسسه طلوع حق

عضو هیئت علمی دانشگاه

ارسلان ظاهری

* کارشناسی ارشد اقتصاد انرژی، دانشگاه آزاد تهران

* در نامه‌ای دیگر عنوان دانشجوی دکترای اقتصاد ذکر شده است.

فعال در رسانه‌های اصولگرا پژوهشگر دکترای اقتصاد پولی

صمد عزیزنژاد

دکترای اقتصاد دانشگاه مفید

مدیر گروه بازرگانی مرکز پژوهش‌های مجلس

عضو هیئت علمی و پژوهشگر اقتصادی

میثم لطیفی

دکترای مدیریت منابع انسانی از دانشگاه تربیت مدرس

عضو هیئت‌علمی گروه مدیریت دولتی دانشگاه امام صادق(ع) همکاری با شبکه اعزام سخنرانی و استاد عمار پژوهشگر اقتصاد ایران

مهدی موحدی

دکترای علوم اقتصادی گرایش اقتصاد اسلامی از دانشگاه امام صادق(ع)

عضو هیئت علمی گروه مدیریت صنعتی و کارآفرینی دانشکده علوم انسانی دانشگاه شاهد

عضو هیئت علمی دانشگاه

محسن مهدیان

دانش آموخته اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی

* همکار خبرگزاری فارس

روزنامه‌نگار و فعال رسانه‌ای

پژوهشگر اقتصاد ایران

ناصر یارمحمدیان

دکترای اقتصاد شهری و منطقه‌ای، منابع طبیعی و محیط زیست از دانشگاه اصفهان

عضو هیئت علمی دانشکده پژوهش‌های عالی هنر و کارآفرینی دانشگاه هنر اصفهان

عضو هیئت علمی دانشگاه

در بین حوزه‌های فعالیت این افراد دو نام خودنمایی می‌کند: شبکه عمار و مؤسسه طلوع حق. شبکه یا قرارگاه اعزام سخنران عمار که از سال ۱۳۹۵ فعالیت خود را آغاز کرده، خود را این‌گونه معرفی می‌کند: «مجموعه‌ای فرهنگی تبلیغی در جبهه انقلاب اسلامی است که در حوزه‌های تخصصی و در قالب مجموعه‌ای مردم‌نهاد فعالیت می‌کند». البته در بین سخنرانانی که با این شبکه یا قرارگاه فعالیت می‌کنند، نام‌هایی که به چشم می‌خورد، مربوط به یک طیف خاص از جریان اصولگرایی است.

مؤسسه فرهنگی و هنری طلوع رجعت حق نیز دوره‌های مختلف آموزشی برگزار می‌کند؛ از طراحی و زبان عبری گرفته تا تربیت مالی و اقتصادی کودکان و آموزش لهجه عراقی. در صفحه استادان نام‌های مشابهی با شبکه عمار به چشم می‌خورد، اما وجه مشترک اساسی‌تر این است که باز هم همگی از یک طیف خاص سیاسی‌اند. ماجرا وقتی جالب می‌شود که وقتی به صفحه تماس با ما این دو مؤسسه مراجعه می‌کنیم، با آدرس‌هایی یکسان مواجه می‌شویم. یعنی اساساً تیم اداره‌کننده این دو در یک ساختمان و یک طبقه مستقرند. حداقل ۶ نفر از نویسندگان نامه به رئیس‌جمهور از همکاران یک یا هر دو مؤسسه یاد شده هستند.

هفت نفر نیز اکنون در مرکز پژوهش‌های مجلس در سطوح مختلف فعالیت می‌کنند یا پیش از این سابقه همکاری با این نهاد را داشته‌اند. در رابطه با مدرک دکترای چهار نفر از نویسندگان نامه اطلاعات خاصی پیدا نشد. در رابطه با یک نفر در جایی ذکر شده که دانشجوی دکتراست. فرد دیگری هم از این گروه که نامش در بین نویسندگان نامه به چشم می‌خورد، فعال رسانه‌ای است. پژوهشگر دکترای اقتصاد پولی، عنوانی است که برای یکی از این نویسندگان ذکر شده و اساساً کسی می‌داند پژوهشگر دکترا چیست؟

برخی از این ۲۴ نفر سابقه نامه‌نگاری‌هایی از این دست را پیش از این نیز در کارنامه خود ثبت کرده‌اند. تعدادی از این افراد پیش‌تر در نامه‌ای که ۲۷ آذرماه منتشر شد، خواستار رد کلیات لایحه بودجه از سوی دولت شده بودند. در ۱۱ آذرماه نیز نامه دیگری در رابطه با بنزین خطاب به رئیس‌جمهوری تنظیم کردند. البته که سابقه نامه‌نگاری‌ها قدیمی‌تر از این است و تعدادی از نویسندگان نامه اخیر در اسفندماه ۱۳۹۵ نیز نامه‌ای در نقد سیاست‌های اقتصادی دولت نوشته بودند.

می‌توان بر سر محتوای هر یک از این نامه‌ها خصوصاً نامه اخیر که شتاب‌زدگی در نگارش آن مشهود است، بحث کرد، اما مسئله این است چگونه افرادی که دکترای اقتصاد دارند و عضو هیئت علمی دانشگاه هستند، حاضر می‌شوند در کنار افرادی که در رشته‌هایی مانند مدیریت، حقوق و مهندسی مکانیک تحصیل کرده‌اند، از یک منظر و با یک زبان سخن به نقد گشایند و پیشنهاداتی را با عنوان کلی «اقتصاددان» ارائه کنند؟ همین مسئله به‌خوبی نشان می‌دهد چرا دانش اقتصاد در کشور ما جدی گرفته نمی‌شود. هنگامی که متخصصان و استادان این حوزه، شأنی برای رشته اقتصاد قائل نباشند، نمی‌توان از سیاست‌مداران انتظار داشت آن را جدی بگیرند.

با وجود این، نقد مسئولان و ارائه راهکار به آنان، البته در صورت کارشناسانه و واقع‌بینانه بودن، بهترین کمک به آنهاست.