روز جمعه گذشته پس از ۸ سال، مردم پایتخت نماز جمعه را به امامت مقام معظم رهبری اقامه کردند. جمعیت کثیری از ساعات اولیه صبح خودشان را به مصلای تهران رسانده بودند تا شانه به شانه و صف به صف، پشت سر ولی فقیه، نماز وحدت‌آفرین جمعه را برپا کنند و علاوه بر شنیدن بیانات رهبر معظم انقلاب، در شرایط حساس کشور، وحدت و همدلی مؤمنانه را به نمایش بگذارند.
طبیعی است که در چنین رویدادی همه مردم با گرایش‌های سیاسی مختلف و فارغ از اینکه به چه کسی رأی داده یا نسبت به چه کسی منتقد باشند، حضور پیدا می‌کنند تا نشان دهند همه با هر گرایش و نظر سیاسی در شرایطی که با دشمنی خارجی مواجه باشیم، متحد هستیم و از وطن و آرمان‌های انقلاب دفاع می‌کنیم. اما متاسفانه اتفاقی در برخی از این‌گونه تجمعات تکرار می‌شود که با روح وحدت و همدلی منافات دارد و صف‌های به هم پیوسته مردم را از هم می‌درد.
این اتفاقات از تریبون‌هایی صورت می‌گیرد که نماد وحدت و همبستگی هستند و به خصوص در خطبه دیروز، بیش از هر زمان دیگری ضرورت این مسئله احساس می شد. اما به نظر می رسد برخی اساسا با وحدت سر ناسازگاری دارند و نمی‌توانند میان منافع سیاسی و منافع ملی تمایزی قائل شوند.
سوء استفاده از یک تریبون عمومی
مصداق بارز این اتفاق را در مداحی پیش از خطبه‌های نماز جمعه روز گذشته دیدیم. مداح جوانی که این سال‌ها به مدد تلویزیون و حمایت نهادهای خاص، مطرح شده است در اشعاری که تحت نام مداحی بر زبان آورد نه تنها وحدت آفرینی و بی‌طرفی نهاد نماز جمعه را زیر سؤال برد، بلکه تلویحا به رئیس جمهور کشور که با رأی اکثریت مردم انتخاب شده است، کنایه زد و انتخاب مردم را غلط و عامل فساد نامید. (ما علیه فساد جنگیدیم، باید این نکته را به یاد آورد؛ انقلاب امام سالم بود، انتخاب غلط فساد آورد) سید رضا نریمانی که از اعضای حلقه مداحان موسوم به انقلابی است، با اشعار خود انتخاب اکثریت مردم ایران را نیز زیر سؤال برد.
پیش از این هم میثم مطیعی در اشعاری که به عنوان مداحی در نماز عید فطر سال ۹۷ خوانده بود، موجب نارضایتی بسیاری از نمازگزاران شد و در بین مسئولان هم انتقاداتی را برانگیخت و بسیاری معتقد بودند که این اشعار با هدف اتحاد و همدلی مردم در مناسک عبادی منافات جدی دارد. گرچه مطیعی و تعدادی دیگر از مداحان جوانی که به عنوان مداحان انقلابی فعالیت می‌کنند، در هیئت‌های خود و مراسم‌های مختلف همان رویه را ادامه دادند اما در سال بعد، به جای او محمود کریمی مداح نماز عید فطر بود.
سابقه اظهار نظرهای سیاسی مداحان در قالب روضه و نوحه و شور به دوران دوم خرداد بازمی‌گردد که منصور ارضی و برخی از مداحان اطرافش با هدایت حسین الله‌کرم تلاش کردند در مجالس خود دولت را نقد کنند اما گاهی این نقدها به جملات خارج از ادب رسید. البته عملکرد منصور ارضی و حلقه اطرافش در دوران محمود احمدی‌نژاد هم در نوع خود جالب است که باید در جای خودش مورد بررسی قرار بگیرد.
چه کسی مداح را انتخاب می‌کند؟
حالا سوال اصلی اینجاست که چه کسی مداح مراسم‌های مهم مانند نماز عید فطر و نماز جمعه مقام معظم رهبری را انتخاب می‌کند و آیا اشعاری که قرار است خوانده شود کنترل می‌شوند یا خیر؟
پیگیری‌های خبرنگار ایرناپلاس از شورای سیاستگذاری ائمه جمعه و ستاد نماز جمعه تهران، نشان می‌دهد که انتخاب مداح مراسم دیروز، از دایره اختیار این دو مجموعه نیز خارج بوده و کسانی در نهادهای دیگر، برنامه نماز جمعه رهبر معظم انقلاب و انتخاب مداح آن را بر عهده داشته‌اند.
مصونیت آهنین مداحان
حاشیه سازی مداحان در سال‌های اخیر پایانی ندارد. پیش از اینها توهین یک مداح به مقدسات اهل‌سنت روی آنتن زنده جنجال آفرید و مدیر شبکه پنج برکنار شد ولی هنوز از حکم قضایی آن مداح خبری منتشر نشده است. قبل از آن هم شایعاتی درباره مداحان نفوذی و ارتباط برخی مداحان با جاسوسان انگلیسی منتشر شد و تعدادی از این افراد بازداشت شدند، اما بدون اعلام حکم نهایی دوباره بازگشتند و برنامه‌های خود را از سر گرفتند. قبل از اینها هم برخی از مداحان متهم به ارتباط با مفسدان اقتصادی شده بودند که از پیگیری قضایی آنها هم خبری در دست نیست. به هر حال به نظر می‌رسد روند کنونی بیش از آن که مفید باشد، مضر است و موجب تفرقه و دوقطبی شدن جامعه خواهد شد و یا در بهترین حالت به حضور مردم در این نوع مراسم‌ها ضربه می‌زند.
البته توقع می‌رود با نزدیک‌تر شدن به انتخابات مجلس و ریاست جمهوری، این گروه از مداحان بیشتر فعال شوند و بخواهند نقش سیاسی موثری ایفا کنند اما معلوم نیست، مردم تا چه اندازه به سلیقه و نظر این گروه توجه کنند.