مدتی است خبرهایی درباره آکادمی هنرها و فنون سینمایی به گوش می‌رسد. اینکه این آکادمی چیست، چرا ایجاد شده و چه اهدافی را دنبال می‌کند، سؤالاتی است که برای پاسخ آنها به سراغ دکتر رامین حیدری فاروقی، رئیس این انجمن رفتیم تا از چند و چون این مجموعه باخبر شویم.
آکادمی هنر و فنون سینمایی ایران، چرا و چگونه تأسیس شد؟
ماجرا به نزدیک یک دهه قبل برمی‌گردد و طی هشت سال پیگیری و ارتباط گروهی از شخصیت‌های باسابقه سینمای ایران و پشتیبانی خانه سینما، در نهایت از سال قبل این نهاد متصل به خانه سینما با انتخاب و تصویب هیئت رئیسه رسماً شروع به کار کرد و همان‌طور که از اسم آن پیداست، باید بتواند به‌تدریج، مرجعی عالی برای دسترسی به منابع فکری ارتقای کیفی سینمای ایران باشد؛ هم در حوزه فنون، هم از نظر کیفیات هنری.
پرسش‌های زیادی درباره سینمای ما هست، از اینکه چقدر وجه صنعتی و تجاری‌اش سامان و حساب و کتاب دارد تا بحث سینمای ملی، گونه‌های سینمایی، چالش‌های تولید و عرضه یا آمارها و نمودارهایی که بتوانند به ارزیابی وضعیت موجود و تصویرسازی شرایط مطلوب کمک کنند. مثلاً اگر قرار باشد به ارزیابی سالیانه آثار سینمای ایران در جشن بزرگ سینمای ایران بپردازیم و داوری اعضای آکادمی بیش از گذشته معتبر و قانع‌کننده باشد، هم لازم است به شکلی مداوم به مباحث مربوط به کیفیت و نمونه وجوه مختلف رشته‌های سینمایی معطوف بود، هم باید در طول سال، آثار سینمایی طوری ارائه شوند که ظرفیت‌هایشان به رخ کشیده شود و اعضای آکادمی توجهشان به آن جلب شود. صاحبان آثار سینمایی در دنیا برای این امر مهم، برنامه‌ریزی می‌کنند. پیگیری و برنامه‌ریزی برای استمرار پژوهش و هم‌اندیشی و سنجش کیفیات تغییر و تحول در ساز و کارهای سینمایی می‌تواند مرجعی در متن خود سینما داشته باشد که خانه سینما و آکادمی برای رسیدن به آن سعی خواهند کرد.
در اساسنامه چه وظایفی برای آکادمی در نظر گرفته شده و آیا این وظایف تنها در برگزاری جشن سینما محدود شده است؟
اشاره کردم که گستره فعالیت، جامع و مستمر در نظر گرفته شده است و جشن، بخش مهمی از آن است. جشن سینمای ایران، آیین سنجش کیفیت آثار در طول یک سال است و نگاه می‌کند به تاریخ و تحول سینما و فکر می‌کند به آینده و این خیلی مهم است که فقط در دوره کوتاه سازماندهی برای رأی‌گیری و اعلام نتایج درباره کیفیت و چگونگی تحقق و سنجش آن حرف نزنیم. مهم است که هر سال بتوان از تجربه دوره‌های قبل استفاده کرد، پس چنین رویکردی، ساز و کاری دائمی و در جریان می‌خواهد. مرکز سنجش و ارزیابی و پژوهش لازم دارد، دبیرخانه دائمی می‌خواهد و باید بتواند از ظرفیت اقتصادی سینما برای ارتقای جنبه‌های کمی و کیفی انواع سینمای تجاری و تجربه‌گرا و نخبه‌گرا بهره‌مند باشد. این آسان نیست، انجامش کار امروز و فردا نیست، اما شروع شده و در مرحله فعلی، تعریف آیین‌نامه‌ها، ساز وکارها، روند و رویه و مستندنگاری تاریخ فعالیت آکادمی و طرح اولویت‌های پژوهشی از سرفصل‌های مد نظر است تا اهالی سینما با مشارکتی بیشتر، همفکری و همراهی کنند و نتایج ثبت شود و قابل مراجعه و مطالعه باشد.
آیا آکادمی با خانه سینما و تشکل‌های دیگر سینمایی موازی کاری ندارد؟
فعلاً این بخشی متصل و هماهنگ با خانه سینماست که در آن، اشخاص بر اساس سوابق و عملکرد کیفی‌شان شناسایی و عضو آکادمی می‌شوند و با تشکیلات صنفی متفاوت است و هر کس بر اساس امتیازات مختلف، سوابق حرفه‌ای و نحوه همکاری‌اش با آکادمی دارای مرتبه و امتیازی حرفه‌ای از جانب آکادمی خواهد شد و در آینده، حتماً عضویت در آکادمی، شأن و مقام درخور نامش را پیدا می‌کند. این اتفاق به‌تدریج و از طریق همفکری و بررسی تطبیقی نمونه‌های رخ داده در تاریخ سینما و آکادمی‌ها و پژوهشکده‌های سینمایی دنیا رخ می‌دهد.
روند عملکرد آکادمی هنر سینمایی در این مدت چگونه پیش رفته و آیا از این روند راضی هستید؟
از سال گذشته که در کنار خانه سینما، هیئت رئیسه و مدیر اجرایی جشن سعی کردند زمینه‌سازی برای اجرای بهتر جشن سال بعد را شروع کنند، اتفاقات با اهمیتی رخ داده است. برای مثال، رشد بالای 40 درصدی مشارکت اعضای آکادمی در فرآیند رأی دادن و داوری یا صدور کارت عضویتی که داوران از طریق آن بتوانند در طول سال و همراه با اکران به سینماهای ممتاز هماهنگ‌شده مراجعه کنند و فیلم‌ها را ببینند. از طرف دیگر، داریم سعی می‌کنیم بتوانیم رأی‌گیری را از طریق اپلیکیشن طراحی شده تخصصی انجام دهیم که جناب مازیار میری، مدیر اجرایی آکادمی و جناب مسعود امینی تیرانی، دبیر آکادمی پیگیر آن هستند.
از دوره گذشته با هماهنگی بعضی از تهیه‌کنندگان سینما، تجربه اکران اختصاصی برای داوران شروع شده که با آسیب‌شناسی آن به طراحی و اجرای موفق‌تر مشغول هستیم و تا به حال هیئت مدیره محترم و جناب شاهسواری، مدیرعامل خانه سینما، با علاقه و شوق، پشتیبان بوده‌اند. طبیعی است رسیدن به چشم‌اندازهای آمده در اساسنامه، نیازمندِ مکان مستقل، نیروی انسانی کافی، و تجهیزات مناسب است و همه آنها به منابع مالی وابستگی دارند، اما با مطالعات انجام شده، این ظرفیت در بدنه سینمای ما هست و برای بهره‌مند شدن از آن باید منطق کار را عرضه کرد.
از نظر شما رشد تعداد جشن‌های سینمایی خصوصی، اتفاق مثبتی است؟
بله! چرا بد باشد؟ جامعه ما با کمبود سازوکار تشویق و امر مشوق، روبه‌رو است. خوب است صاحبان کفایت و کیفیت، مدام به بهانه‌های مختلف و البته خوش ترکیب و متناسب، تشویق شوند و چرخ روزگار، این‌طور هم بچرخد. جهان پرسرعت و متراکم، آدم را شاید بیشتر از گذشته با اضطراب‌های تاریخی و فرا تاریخی‌اش درگیر کرده است. انواع رقابت در مصرف و شرطی شدگی، رمق بشر را می‌گیرد، اخبار بد، 100 برابر رخدادهای ناگوار، ما را می‌گزند. فلسفه‌ها شده‌اند تاریخ فلسفه و جرئت تفکر انتقادی به‌جای غر زدن از آدم دریغ می‌شود، همه یعنی این که خوب است تا می‌توانیم به آن توجه کنیم، مراقبش باشیم، تشویقش کنیم، ترس و تردیدش را کم کنیم و به مناسبتش جشن زیبا بگیریم.