محمود غفاری، کارگردان فیلم «شماره ۱۷ سهیلا» درباره پیدایش و افزایش جشنواره‌های سینمایی، به خبرنگار ایرناپلاس گفت: به اعتقاد من برگزاری جشنواره‌ها اشکالی ندارد و فی‌نفسه به کیفیت سینما کمک می‌کند. یعنی گیشه به بخش تجاری فیلم و جشنواره‌ها به اصل سینما یعنی کیفیت درام‌پردازی، فنی و ... کمک می‌کند. به همین دلیل، هر چقدر جشنواره‌ها زیاد باشند، اشکالی ندارد. اما مسئله این است که جشنواره بدون رویکرد، به درد نمی‌خورد. مشکل جشنواره‌هایی که در حال حاضر در کشور پشت هم برگزار می‌شوند، این است که همه آنها بی‌هدف کار می‌کنند. انگار اسپانسرهایی جود دارد که پول را به این افراد می‌دهند که فقط خبر تهیه کنند و یکسری فیلم هم در آن حضور داشته باشند.
فیلم‌های تکراری در جشنواره‌های داخلی
وی در ادامه افزود: گاهی احساس می‌شود که فقط ۱۰ فیلم وجود دارد که دائم در این فستیوال‌ها می‌چرخند و فیلم‌های دیگر نادیده گرفته می‌شوند. بزرگ‌ترین مشکل این فستیوال‌ها این است که سیاست‌گذاری مشخص ندارند. در سینمای کشور فیلم‌هایی ساخته می‌شود که هیچ‌وقت دیده و اکران نمی‌شوند. مثلاً سال گذشته فیلمی به اسم «همچنان که می‌مردم» در بخش افق‌های ونیز حضور داشت. این اثر چگونه باید در داخل کشور دیده شود. تماشاگر ایرانی چگونه باید آن را ببیند و اصلاً از حضور آن با خبر شود؛ وقتی که اکران هم نمی‌شود؟ نهایتاً ممکن است به هنر و تجربه برود و چون هنر و تجربه الان یک ایده شکست خورده است، بسیاری ترجیح می‌دهند که فیلمشان را به هنر و تجربه ندهند و در آن اکران نکنند، چون ممکن است بین فیلم‌های دیگر گم شود. در فرانسه، فستیوال کن، سه قاره نانت یا فستیوال‌های دیگر هم وجود دارد. اما هر کدام از این فستیوال‌ها استعدادهایی را به دنیا معرفی کرده‌اند؛ یعنی هر یک، سلیقه‌ای دارند.
فیلم‌هایی که دفن می‌شوند
غفاری با اعلام اینکه چه اشکالی دارد جشنواره‌ای برای سینماگران ناشناخته برگزار شود، افزود: فستیوال‌های ما سلیقه ندارند. فستیوال سه قاره نانت، یک‌دفعه از سینمای ایران ابوالفضل جلیلی را کشف می‌کند، چون فیلم‌هایی که ابوالفضل جلیلی می‌سازد، آنچنان زرق و برق ندارد که در کن نمایش داده شوند. این فستیوال فیلم‌هایی که کمتر به آنها توجه شده را برجسته و معرفی می‌کند. در سینمای ایران فیلم‌هایی ساخته می‌شود که به جشنواره فجر می‌آیند، اما در میان فیلم‌هایی که با هزینه میلیاردی ساخته شده‌اند، گم می‌شوند. اما آن فیلم‌ها، آثار مهمی هستند از کارگردان‌های ناشناخته‌ای که ممکن است خیلی خوب هم باشند و بازیگران بسیار خوبی در آنها وجود داشته باشد. به اعتقاد من اگر قرار است این همه فستیوال در کشور برگزار شود، فستیوالی برگزار کنند که در آن «متری شیش و نیم»، «مغزهای کوچک زنگ زده»، «شماره ۱۷ سهیلا» و .. نباشد. بلکه آثار دیگری در آنها وجود داشته باشد که استعدادهای جدیدی را به سینما معرفی کند.
غفاری با اشاره به تأثیر منفی جشنواره فجر بر جشن‌های دیگر گفت: گاهی در یک شهرستان، فیلم سینمایی ساخته می‌شود که یک‌باره به فستیوالی خارجی می‌رود و دیده می‌شود. اما فیلم‌هایی که در جشنواره فجر نمایش داده نمی‌شوند در هیچ‌یک از فیلم‌های جشن خانه سینما، آکادمی سینماسینما، جشن حافظ و ... هم حضور ندارند. یا آثاری وجود دارد که با پروانه ویدیویی ساخته می‌شود و به آنها پروانه سینمایی داده نمی‌شود، ولی ارزش فیلم‌های سینمایی را دارند و چون پروانه ویدیویی دارند، در جشنواره فیلم فجر نمایش داده نمی‌شوند. این فیلم‌ها دفن می‌شوند و دیگر هیچ اتفاقی برایشان نمی‌افتد و هیچ‌وقت هم دیده نمی‌شوند.
جشنواره‌هایی که خوراک اینستاگرام هستند
این کارگردان در پاسخ به این پرسش که جشنواره‌ها چه تأثیراتی بر روند افزایش کیفیت آثار سینمایی دارند، عنوان کرد: هیچ تأثیری ندارند. زمانی تأثیر می‌گذارند که یک فیلم، فیلمساز، استعداد و هنرمند جدید به مردم و سینما معرفی کنند. فستیوال یعنی همین. کسی که فیلمساز خیلی خوبی است دیگر معرفی و این همه جشنواره نمی‌خواهد و در هر صورت فروش خود را دارد. هر چیزی در یک دوره‌ای مد می‌شود. الان هم برگزاری فستیوال‌ها مد شده و غالباً در اینستاگرام بازتاب پیدا می‌کنند. هنرپیشه‌ها لباس‌های رنگارنگ را که برخی هم کپی هستند، می‌پوشند و در مراسم جشن، خیلی کاریکاتوری حضور پیدا می‌کنند.
برگ برنده رو کنید
غفاری با اعلام اینکه فستیوال، یعنی بتوان یک برگ برنده را رو کرد، گفت: این جشنواره‌ها خروجی ندارند. فیلم‌هایی در جشنواره فجر دستچین می‌شوند و جوایز مختلف در جشنواره‌های گوناگون بین آنها تقسیم می‌شود. به همین دلیل است که جشنواره‌ها بی‌خاصیت می‌شوند و همه می‌گویند چه فایده‌ای دارند، چون هیچ‌کس برگ برنده‌ای را رو نمی‌کند. اعتبار فستیوال‌ها در دنیا به این است که اولین نمایش جهانی فیلم باشد و اگر این اثر در فستیوال دیگری بوده است، آن را نمایش نمی‌دهد، اما در اینجا به این شکل نیست. باید یک استعداد جدید معرفی شود که در جشنواره فجر نبوده و باعث شود تمرکز را از جشنواره فیلم فجر برداریم. اینها جشنواره‌های اینستاگرامی هستند و از اینستاگرام هم به‌صورت زنده پخش می‌شوند.
گزارش از هنگامه ملکی