در اولين سلسله نشست‌هاي آسيب‌شناسي جشنواره تئاتر فجر بود كه بحث حذف جشنواره منطقه‌اي تئاتر دوباره مطرح شد. در اين نشست، شهرام كرمي، مديركل اداره هنرهاي نمايشي با اعلام اينكه حذف اين جشنواره با دلايلي منطقي صورت گرفته است، گفت: «ما هنوز نتوانسته‌ايم آن چيزي را كه بايد، جايگزينش كنيم.» اين بحث كه موافقان و مخالفان خود را هم داشت، با دفاع سعيد اسدي، مدير تئاتر شهر كه در زمان دبيري وي اين فستيوال حذف شده، همراه بود.
كامران شهلايي، نخستين كارگردان نمايش مستند تاريخي_سياسي ايران كه خود در سال‌هاي گذشته سه بار تجربه حضور در اين جشنواره را داشته است، از لزوم وجود اين جشنواره و چگونگي برگزاري صحيحش گفت.
حذف اين جشنواره با ايده‌هاي والا و متعالي اتفاق افتاد
كامران شهلايي، كارگردان و نويسنده تئاتر، در پاسخ به اين پرسش كه آيا با حذف جشنواره منطقه‌اي تئاتر، جايگزين مناسبي براي آن طي اين سال‌ها قرار داده شده يا خير، به خبرنگار ايرناپلاس گفت: متأسفانه چنين اتفاقي نيفتاده است. حذف اين جشنواره با ايده‌هاي والا و متعالي اتفاق افتاد و قطعاً كساني كه اين جشنواره را حذف كردند، نيت خيري داشتند. به عبارت ديگر، قصدشان از حذف اين جشنواره افتادن يك اتفاق كامل‌تري بود. اما متأسفانه اين جايگزيني، يك تصميم جمعي، حمايت مالي و زيرساخت، لازم دارد كه در شهرستان‌هاي ما اصلاً وجود ندارد. مثلاً اجراهاي عمومي يك‌ماهه تئاترها را جايگزين جشنواره كنيم.
مشكل تئاتر شهرستان‌ها عميق‌تر از حذف جشنواره است
وي در ادامه افزود: در درجه اول بايد به‌صورت زيرساختي آغاز كنيم و همه وظايف را به عهده گروه‌ها در شهرستان‌ها نيندازيم. مثلاً جوانان شهرستاني آثارشان را در شهرهاي خود اجرا نمي‌كنند. چون اصلاً شهرشان براي اين ماجرا آمادگي ندارد و آن تبليغات لازم را در اختيار ندارند. به دليل همين اتفاقات به اينجا مي‌رسيم كه بعد از گذشت سه يا چهار سال، شوق و علاقه بچه‌ها به تئاتر به وضعيتي بدتر از سال‌هاي پيش در شهرستان تبديل شده و بسياري از بچه‌هاي شهرستاني تغيير جغرافيا داده‌اند و به تهران كوچ كرده‌اند كه در تهران هم اتفاق خاصي براي آن‌ها نمي‌افتد. چون هنرمند تئاتر و بازيگر در اينجا خيلي زياد است و نوبت به خيلي از آن‌ها نمي‌رسد، كلاً به يك سرخوردگي مي‌رسند. البته همه اين اتفاقات دليلش حذف جشنواره منطقه‌اي نيست. مسئله تئاتر شهرستان‌ها خيلي عميق‌تر از اين حرف‌هاست، اما حذف جشنواره منطقه‌اي هم به اين مشكلات اضافه كرده است.
يك‌باره ماراتن هيجان‌انگيزي را حذف كردند
«در اين جشنواره 10 تا 15 گروه دور هم جمع مي‌شدند و يك ماراتن هيجان‌انگيز را ارائه مي‌دادند. به‌يك‌باره اين ماراتن هيجان‌انگيز را براي استاني‌ها حذف كردند. من در جلسه آسيب‌شناسي تئاتر هم گفتم كه هيجان رفتن به جشنواره منطقه‌اي خيلي بيشتر از جشنواره فجر بود؛ چون آنجا فرصت ديده شدنشان خيلي زياد بود و با يكديگر رقابت مي‌كردند و قرار نبود مانند جشنواره فجر با شخصي كه تحصيل‌كرده تئاتر است يا امكانات بيشتري در اختيارش بوده، رقابت كنند. اين جشنواره مايه شادي و خوشحالي بچه‌ها بود.»
كشف استعداد شهرستاني‌ها؛ اولويت جشنواره
كارگردان نمايش «آوانتاژ» درباره چگونگي شكل صحيح برگزاري اين جشنواره بيان كرد: شكل صحيح اين جشنواره از طرف تهران و مركز نمايشي، بايد برمبناي كشف استعدادهاي توانمند شهرستان‌ها و حمايت صحيح از آن‌ها باشد. يعني اولاً ديگر لازم نباشد كه اين جوانان به تهران بيايند و ثانياً بتوانند از اجراهايشان ارتزاق كنند. بايد دست اين اشخاص را گرفت تا از كمك‌هاي دولتي به بي‌نيازي برسند. مثلاً در مشهد تا حدودي اين اتفاق براي بعضي از گروه‌ها افتاده است. افراد بااستعداد بايد شناسايي شوند و براي اجراهاي عمومي از آن‌ها حمايت صحيحي صورت گيرد كه وقتي به شهرستان بازگشتند اگر در جشنواره‌اي هم جايزه نگرفتند، نمايششان را به مدت يك ماه اجرا كنند. در نهايت يك مسئله‌اي كه اهميت بسيار دارد اين است كه در جشنواره‌ها يك فضايي ايجاد شود كه مردم شهرستان‌ها بيايند و نمايش‌ها را ببينند و البته به يك اجرا هم خلاصه نشود. براي انجام اين كارها تبليغات خيلي مهم است. اين يك واقعيت است كه مردم دوست دارند تئاتر ببينند. اما بسياري از آن‌ها در شهرستان‌ها از اجراي نمايش‌ها بي‌خبرند. بايد اطلاع‌رساني جدي براي اين كار انجام شود.
نويدهايي كه قطعي نيستند
وي در پاسخ به اين پرسش كه آيا ممكن است اين جشنواره دوباره بازگردد، خاطر نشان كرد: قرار است بازگردد؛ نويدهايي از بازگشت دوباره اين جشنواره داده شده، اما هنوز قطعي نشده است. البته شكلش را دقيقاً نمي‌دانم كه به چه صورت خواهد بود.
بايد بچه‌ها ديده شوند
شهلايي در پايان افزود: افرادي كه از شهرستان‌ها به تهران آمده‌اند، عموماً فرهيخته هستند و بايد در تصميم‌گيري‌هاي تئاتر كشور و داوري جشنواره‌ها به‌اندازه تهراني‌ها از آن‌ها هم استفاده شود. ما 32 استان داريم و اين بچه‌ها بايد ديده شوند و به آن جايگاهي كه واقعاً حقشان است، برسند.
گزارش از هنگامه ملكي
تاریخ انتشار: ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ - ۱۴:۵۷
تهران-ايرناپلاس-چند سالي است كه جشنواره تئاتر منطقه‌اي حذف شده است؛ اتفاقي كه در نشست‌هاي آسيب‌شناسي جشنواره تئاتر هم دوباره بازگو شد.