وضعیت جنگل‌های شمال به‌شدت بحرانی است. آمار تخریب، بالا و روایت در مورد میزان این تخریب نیز فراوان است. آبان سال گذشته، مسعود مولانا، عضو شورای هماهنگی شبكه ملی محیط‌زیست و منابع طبیعی كشور اعلام كرد بر اساس آمار منابع طبیعی و جنگلداری كشور، جنگل شمال در طول 40 سال گذشته از 3 میلیون و 600 به یك میلیون و 800 هزار هكتار رسیده است. علی محمد شاعری، نماینده مردم بهشهر، نكا و گلوگاه و رئیس كمیسیون كشاورزی مجلس نیز در اظهارنظر دیگری از كاهش مساحت جنگل‌های شمال به دو میلیون هكتار خبر داده است.
جنگل‌های شمال جزو جنگل‌های هیركانی به‌حساب می‌آید كه بیش از 40 میلیون سال قدمت دارند و یكی از ارزشمندترین و منحصربه‌فردترین جنگل‌های جهان به‌شمار می‌آید و از آن به‌عنوان موزه طبیعی یاد می‌شود.
این اكوسیستم ارزشمند نه تنها در ایران مهم است، بلكه به‌واسطه ارزش اكولوژی كه دارد، میراثی جهانی به شمار می‌رود. اما عدم مدیریت صحیح و بهره‌برداری بیش از اندازه سبب شده تا عواملی از جمله تغییرات اقلیمی بیش از پیش پا را بر گلوی این جنگل‌ها بفشارد و راه نفس آن را تنگ كند؛ به‌طوری كه بسیاری از كارشناسان معتقدند با ادامه روند فعلی، تا 30 سال آینده خبری از این جنگل‌ها نخواهد بود.
اما با وجودی كه این وضعیت آشفته، اهتمامی همگانی را برای نجات جنگل‌های هیركانی می‌طلبد، انتشار برخی اخبار، آخرین كورسو‌های امید برای نجات جنگل‌ها را از بین می‌برد. از جمله خبری مبنی بر اینكه «سازمان جنگل‌ها اخیراً تصمیم به عدم تمدید قرارداد با نیرو‌های حفاظتی شركت‌های بهره‌بردار در جنگل‌های شمال كشور گرفته است.» اگرچه كامران پورمقدم، رئیس شورای عالی جنگل‌ها در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا این نظر را رد می‌كند.
وی می‌گوید: سازمان جنگل‌ها به هیچ عنوان قصد تعطیلی طرح‌های حفاظتی را ندارد، بلكه اولویت این سازمان انعقاد قرارداد‌های حفاظتی با شركت‌هایی است كه نیرو‌های توانمندتری دارند و به تعهدات حفاظتی خود پایبند هستند.
به گفته پورمقدم، صحبت‌هایی كه در مورد تعطیلی حفاظت از جنگل‌ها با عدم انعقاد قرارداد با نیرو‌های حفاظتی شركت‌های بهره‌بردار مطرح می‌شود، سوءتفاهم است و سازمان جنگل‌ها تصمیم گرفته بر اساس یك سری تشریفات قانونی، شركت‌هایی كه توانایی حفاظت از جنگل را دارند -از جمله شركت‌هایی كه مجریان سابق طرح‌های جنگلداری بودند- انتخاب كند و با این شركت‌ها قرارداد ببندد.
وی گفته در ارزیابی‌های كه صورت گرفته، متوجه شدیم كه طی سال گذشته پرداخت‌هایی كه برای حفاظت از جنگل به نیرو‌های حفاظتی شركت‌ها صورت می‌گرفت متناسب با زحمت این نیرو‌ها نبود و بخشی از پرداخت‌هایی كه باید مستقیم به دست نیرو‌های حفاظتی می‌رسید، به دلیل هزینه‌های بالای شركت‌های بهره‌بردار در محل‌های دیگری صرف می‌شد.
پورمقدم با بیان اینكه تلاش می‌كنیم اعتبارات دولتی برای حفاظت از جنگل‌ها به دست نیرو‌های حفاظتی و جنگلبانان برسد تأكید می‌كند كه سازمان جنگل‌ها تا زمانی‌كه طرح تنفس اجرا می‌شود، به هیچ عنوان قرارداد‌های بهره‌برداری نخواهد داشت.
**اول تكلیف برنامه تنفس جنگل‌ها را مشخص كنید
اما هادی كیادلیری، رئیس انجمن جنگلبانی ایران و عضو هیئت علمی دانشكده كشاورزی و منابع طبیعی واحد علوم و تحقیقات به ایرناپلاس می‌گوید تا زمانی كه رویكرد برنامه حفاظت از جنگل مشخص نباشد، نمی‌توان كیفیت برنامه‌های حفاظتی را مورد قضاوت قرار داد. اما آنچه مشخص است، روندی كه در سال‌های اخیر در حفاظت از جنگل‌ها پیگیری می‌شود با حد مطلوب و استاندارد فاصله بسیاری دارد و به‌شدت با كمبود نیرو روبه‌رو هستیم. از همین رو همواره زمانی كه اتفاقی در جنگل می‌افتد و تخریب و تعرضی صورت می‌گیرد، مسئولیت آن را به دوش كمبود نیرو، كارشناس و جنگلبان می‌اندازند.
وی با بیان اینكه در حال حاضر مشخص نیست چه تصمیمی برای حفاظت از جنگل‌های گرفته شده است، خاطرنشان كرد: باید مشخص شود آیا سطوح جنگل را مطالعه كرده‌اند و بر اساس این سطوح می‌خواهند جنگل را حفاظت كنند یا بر اساس میزان بودجه می‌خواهند حفاظت كنند. تا هدف مشخص نشود نمی‌توان در مورد آن اعلام نظر كرد.
رئیس انجمن جنگلبانی ایران با بیان اینكه ابتدا برنامه حفاظتی جنگل‌ها باید مشخص شود تصریح كرد: برنامه‌ای تحت عنوان تنفس جنگل‌ها باید ارائه می‌شد كه هنوز خبری از آن نیست و من آن را ندیده‌ام. تنها بر اساس آن برنامه و كار‌هایی كه می‌خواهند انجام دهند باید نظر داد تا مشخص شود هدف از حفاظت جنگل‌ها چیست.
وی با بیان اینكه تا پیش از این حدود 5070 جنگلبان داشته‌ایم كه امكان تعدیل آن‌ها با توجه به شرایط وجود دارد گفت: اگر جزئیات برنامه تنفس جنگل‌ها اعلام شود، آنگاه تعداد جنگلبان، قرقبان و بودجه‌ای كه قرار است به كار گرفته شود و منبع تأمین بودجه مشخص خواهد شد و می‌توان در مورد آن اظهارنظر كرد.
به گفته كیادلیری، تا پیش از این، بر اساس شیوه سنتی و به‌غلط، هزینه حفاظت جنگل از محل بهره‌برداری از جنگل تأمین می‌شد كه در صورت اجرای طرح تنفس، بهره‌برداری از جنگل متوقف می‌شود. از همین رو، هم برنامه‌های حفاظتی و هم منابع درآمدی دستخوش تغییر خواهد شد.
تاریخ انتشار: ۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ - ۱۷:۵۵
تهران- ایرناپلاس- در حالی كه اخباری مبنی‌بر تغییراتی در طرح‌های حفاظتی جنگل‌های شمال به گوش می‌رسد، رئیس انجمن جنگلبانی ایران می‌گوید تا زمانی كه برنامه حفاظت از جنگل‌ها مشخص نشود، قضاوت در مورد كیفیت برنامه‌های حفاظتی میسر نیست.