امسال سال دومی است كه وزارت آموزش و پرورش توزیع پیك شادی در مدارس را به‌طور كامل ممنوع اعلام كرده و قرار شده داستان‌نویسی جایگزین پیك شادی شود. برخی از كارشناسان می‌گویند كه از آنجا كه ایام تعطیلات نوروز طولانی است، نباید اجازه داد كه به‌واسطه این تعطیلات، دانش‌آموزان از فضای آموزشی فاصله بگیرند و به همین دلیل ارائه تكالیف نوروزی می‌تواند به آن‌ها كمك كند. البته نوع و حجم این تكالیف نباید به حدی باشد كه دانش‌آموزان را در تمام عید نوروز مشغول خود كند و آن‌ها نتوانند از فرصت‌‌های دیگری مثل مسافرت و دید و بازدید كه این تعطیلات به او می‌دهد، استفاده نكند. در این میان، برخی دیگر از كارشناسان معتقدند دانش‌آموزان نیازی به تكلیف در تعطیلات عید ندارند و باید از بودن در كنار خانواده خود لذت ببرند و بعد آن را در قالب خاطره، داستان یا عكس ثبت كنند. برخی دیگر هم می‌گویند كه بهتر است والدین برای كودكانشان تصمیم بگیرند كه چطور اوقات فراغت فرزندانشان را غنی كنند.
تكلیف عید باید برنامه‌ریزی‌شده و معقول باشد
محمدرضا نیك‌نژاد، كارشناس آموزش در گفت‌وگو با ایرناپلاس با اشاره به اینكه تكلیف برای دانش‌آموزان در ایام تعطیلات نوروز به سن و مقطع آموزشی آن‌ها بستگی دارد، می‌گوید: از آنجا كه فرآیند آموزش باید یك فرآیند پیوسته باشد و اگر قرار باشد در یك مقطع همه چیز تعطیل شود، شاید در وظایف سنتی آموزش و پرورش كه سوادآموزی است، یعنی همان خواندن، نوشتن و حساب كردن اختلال ایجاد شده و آسیب كوتاه‌مدت ایجاد شود كه برای جبران آن باید معلم‌ها و دانش‌آموزان مدتی وقت بگذارند.
نیك‌نژاد ادامه می‌دهد به همین دلیل است كه معتقدم این موضوع به مقطع آموزشی دانش‌آموز بستگی دارد. به نظر من مقطع دبستان تا دوره متوسطه اول آموزش و پرورش یا به عبارت دیگر مدرسه نباید دانش‌آموز را آزار دهد چون تجربه ثابت كرده است این موضوع می‌تواند باعث دل‌زدگی شود. شاید ارائه سؤالات هدفمند و هوشمندانه در قالب پیك شادی باعث شود تا فرآیند آموزش قطع نشود. البته این موضوع در آموزش‌‌های سنتی اتفاق می‌افتد و اگر بخواهیم جنبه‌های مدرن‌تر آموزش و پرورش كه در چند سال اخیر هم باب شده است را مدنظر بگیریم، این تكالیف می‌تواند درباره نوشتن گزارشی از مسافرت در تعطیلات نوروز، خاطره‌نویسی یا كار پژوهشی مرتبط با نوروز باشد. به همین دلیل رویكرد ما در آموزش و زمینه انتخاب هر كدام از این روش‌ها می‌تواند بسیار مهم باشد.
نیك‌نژاد با تأكید بر اینكه شكل معقولی باید در این تصمیم‌گیری وجود داشته باشد، ادامه می‌دهد: معتقدم باید مقطع دبستان بیشتر مدنظر قرار بگیرد، چرا كه خانواده‌ها اغلب نگرانند و بیشتر در این دوره متمركز می‌شوند و فرآیند آموزش در این سنین به مراتب حساس‌تر است. به نظر من همان داستان‌نویسی می‌تواند گزینه خوبی باشد.
به اعتقاد او از آنجا كه در مدارس ما بیشتر آموزش مهم است تا پرورش، چیزی كه در جامعه ما جا افتاده این است كه دانش‌آموزان باید به خواندن، نوشتن و حساب كردن مسلط باشند، اگر این داستان‌نویسی بتواند به دانش‌آموز كمك كند كه ساختار جمله را بشناسد و املای كلمات را تمرین كند، به این معنی است كه این روش می‌تواند چندین روش از اهداف آموزشی را پوشش می‌دهد. البته نیك‌نژاد معتقد است این اتفاق نیازمند آن است كه شرایط و زمینه‌های لازم وجود داشته باشد. به این معنی كه اگر خانواده‌ها یا به عبارت دیگر والدین دانش‌آموزان سواد آن‌چنانی نداشته باشند و علاوه بر آن، علاقه‌ای هم به كتاب‌خوانی ندارند و نمی‌توانند به فرزندانشان كمك كنند. به همین دلیل او فكر می‌كند باید سرخط‌هایی از طرف معلم و مدرسه برای دانش‌آموز تعیین شود تا دانش‌آموزان را برای داستان‌نویسی و تهیه گزارش كمك كند. داستان می‌تواند به نحوی پیش برود كه تمرین حساب در آن وجود داشته باشد. مثلاً خرید و فروش جنسی در نظر گرفته شود كه دانش‌آموز در قالب آن ضرب و تقسیم و حل مسئله را تمرین كند. او باز هم تأكید می‌كند همه این‌ها نیاز به طرح و برنامه دارد.
آموزش و پرورش شتاب‌زده عمل كرده است
این كارشناس آموزشی می‌گوید: آموزش و پرورش با یك عمل شتاب‌زده خواسته این رویكرد را به نام خودش ثبت كند و این قضیه را در این مقطع كوتاه اجرا كند و بعد از آن شانه خالی می‌كند. در حالی كه همه ما می‌دانیم وقتی موضوعی اهمیت فراوانی دارد باید راجع به آن كار پژوهشی انجام شود. بعد از آن نیاز به این دارد كه به‌صورت پایلوت اجرا و بعد نتایج آن بررسی شود و دوباره بازبینی صورت گرفته و بعد مورد استفاده قرار گیرد. اما متأسفانه در آموزش و پرورش ما تصمیم‌ها بدون در نظر گرفتن این مسائل گرفته می‌شود. مثلاً یك ماه قبل از عید همه تصمیم می‌گیرند كه پیك نوروز نباشد و آن را ممنوع می‌كنند. چنین رویكردی آشفتگی ایجاد می‌كند. بنابراین اگر به اهداف آموزشی توجه كنیم نیاز به طرح و برنامه‌های عمیق‌تری دارد .
پارسال همین موقع بود كه رضوان حكیم زاده، معاون ابتدایی آموزش و پرورش با اعلام ممنوع شدن كامل پیك نوروزی و جایگزین شدن داستان‌نویسی به‌جای آن گفته بود كه بعد از عید نوروز، هفت و نیم میلیون داستان خواهیم داشت. نیك‌نژاد در این باره می‌گوید كه شاید هفت و نیم میلیون نوشته شده باشد، اما سؤال این است كه آیا این داستان‌ها توسط معلم دانش‌آموزان بررسی شد؟ معلمی كه 40 دانش‌آموز دارد چه انتظاری از او دارید كه یكی‌یكی این داستان‌ها را بخواند و آن‌ها را ارزیابی كند كه آیا اهداف موردنظر به دست آمده است یا نه.
خانواده‌ها باید توجیه شوند
در این میان، مهدی بهلولی، آموزگار و كارشناس آموزشی در گفت‌وگو با ایرناپلاس می‌گوید موضوعی كه وجود دارد این است كه اگر آموزش و پرورش بخواهد طرحی را اجرا كند خانواده باید توجیه شود كه دانش‌آموز باید خودش این كار را انجام دهد. موضوعی كه درباره طرح جدیدی داستان‌نویسی وجود دارد این است كه خانواده‌ها توجیه نشده‌اند. اگر خانواده‌ها دعوت شوند و مسئولان مدرسه برای آن‌ها توضیح دهند كه اهداف این طرح چیست و آن‌ها باید چه‌كار كنند و نقش آن‌ها چیست، چنین روشی مؤثر خواهد بود، در غیر این صورت این روش هم سرنوشت طرح‌های گذشته را خواهد داشت.
والدین باید برای فرزندانشان برنامه‌ریزی كنند
در این میان، حسن رحیمی مدیر دبستانی است كه توانسته روش‌های جدید برای آموزش دانش‌آموزان ارائه كند و در این میان تكالیف متفاوتی برای دانش‌آموزان طراحی كنند. این طراحی متفاوت مربوط به تعطیلات عید نوروز هم می‌شود.
رحیمی در گفت‌وگو با ایرناپلاس می‌گوید دغدغه ما این نیست كه دانش‌آموزان در عید نوروز چه تكالیفی داشته باشند، بلكه دغدغه ما این است كه آن‌ها از فرصتی كه عید نوروز به آن‌ها داده است استفاده كنند و از بودن در كنار خانواده خود لذت ببرند. به همین دلیل تقریباً بنای ما بر این نیست كه بچه‌ها در عید تكلیفی داشته باشند مگر اینكه در حد ثبت خاطرات اتفاقات خوبی كه برایشان افتاده، باشد. حتی آن‌ها می‌توانند این خاطرات را در قالب عكس ثبت كنند و با دوستانشان در كانالی كه متعلق به مجموعه است به اشتراك بگذارند. خلاصه كلام این است كه نباید عید را به كام دانش‌آموزان تلخ كنیم.
برنامه‌ریزی تعطیلات نیازمند هنر والدین است
او در پاسخ به اینكه تكالیف دانش‌آموزان در تعطیلات عید باید از چه جنسی باشد، می‌افزاید: ما به خانواده دانش‌آموزانمان می‌گوییم كودكان شما از اول سال تحصیلی با ما هستند و ما هیچ تكلیفی آموزشی روی دوش شما نگذاشته‌ایم تا در خانه شما را درگیر كند. ولی در مسائل مربوط به اوقات فراغت كه تعطیلات عید هم جزو آن‌ها به‌حساب می‌آید، باید این هنر را داشته باشند كه برای فرزندشان برنامه‌ریزی داشته باشند.
به گفته رحیمی این یك امر لازم است و پدر و مادر باید كنار هم بنشینند و یك برنامه برای فرزندشان به‌منظور غنی‌سازی اوقات فراغت تدارك ببینند. البته ما منظورمان این نیست كه برای كل تعطیلات برنامه بریزند چون در روزها نخست اوقات كودكان خودبه‌خود به‌واسطه دید و بازدید غنی می‌شود. منظور ما این است كه بین سه تا پنج روز را برنامه‌ریزی كنیم.
این مدیر مدرسه ادامه می‌دهد: بنابراین این قسمت به عهده خود اولیا گذاشته می‌شود و به همین دلیل ما نسخه مشتركی برای همه دانش‌آموزان نداریم. از نظر ما تعطیلات به درد دانش‌آموز نمی‌خورد مگر اینكه خود والدین برای آن‌ها برنامه‌ریزی كنند.
گزارش از الهام كاظمی
**اداره كل اخبار چندرسانه ای **ایرناپلاس**
تاریخ انتشار: ۱۲ فروردین ۱۳۹۸ - ۱۰:۴۱
تهران- ایرناپلاس-كارشناسان آموزشی معتقدند برنامه‌ریزی برای تعطیلاتی مانند عید بر عهده خود اولیا دانش‌آموزان است و از همین رو، نمی‌توان نسخه مشتركی برای همه دانش‌آموزان پیچید.